Posts From redakcja
Epoka Maria Dąbrowska pisała swą wielką powieść w dobie międzywojennej (wydana w latach 1931-1934), ale pisała o przemijającej epoce, odchodzącej właśnie do historii. Początek akcji przypada przecież na osiemdziesiąte lata XIX wieku, finał – w drastycznym momencie wybuchu I wojny światowej. Poza tym znamienne jest retrospektywne odwołanie do innego wydarzenia historycznego – powstania styczniowego 1863 r., które wpłynęło na losy bohaterów, na sytuację całego pokolenia popowstaniowego, a o nim mowa.
Jak zacząć wypracowanie? Jeśli nie wiesz, jak zacząć swoją pracę – użyj sformułowań: Jeśli temat podejmuje problematykę związaną z epoką literacką, postacią pisarza lub wydarzeniem historycznym (ale tylko wtedy) – możesz zamieścić we wstępie „notkę informacyjną” o epoce, twórcy lub historii. Nie zaszkodzi, gdy przedstawisz własny stosunek do sprawy. Motyw… Nie było epoki, w której nie pisano by o nim. W przypadku tego tematu mamy do czynienia z wyjątkowo bogatym materiałem. Swój przegląd literackich
Nadejście romantyzmu poprzedził okres zwiastujący agonię oświeceniowego światopoglądu i klasycystycznej koncepcji sztuki zwany preromantyzmem. W drugiej połowie XVIII wieku i na początku wieku XIX pojawiło się wiele teoretycznych rozpraw odrzucających sztywne reguły klasycystyczne i uznających za główną wartość utworu jego oryginalność, a za najistotniejsze cechy twórcy natchnienie, wyobraźnię i geniusz. Wzrosło zainteresowanie sztuką średniowieczną i twórczością Szekspira. Odrzucono autorytet antyku i po wzorce poetyckie zaczęto sięgać do poezji narodowej. Problematyka literatury preromantycznej dotyczyła głównie sfery ludzkich emocji i nastrojów.
Pan Tadeusz Lektura w epoce Stop! Jesteś w romantyzmie! Polska w I połowie XIX wieku. Jest krajem zagarniętym przez zaborców. Jeszcze świeże są wspomnienia o wolności, potędze Rzeczpospolitej szlacheckiej, rozbiorach, kampanii Napoleona, przy którym Polacy próbowali odzyskać niepodległość. Dla Polaków kochających ojczyznę i wolność to narodowa tragedia. Władzę sprawują teraz władcy państw zaborców – w części zagarniętej przez Rosję (do niej należy Litwa, ojczyzna Mickiewicza) – car. Polacy nie mogą
Quo vadis Lektura w epoce Stop! Jesteś w pozytywizmie! Kiedy Henryk Sienkiewicz pisze Quo vadis zaczyna się już nowa epoka – Młoda Polska, Sienkiewicz do końca życia pozostaje pozytywistą. To przejawia się w jego zamiłowaniu do gatunku – powieści historycznej i drobiazgowego odtwarzania realiów epoki oraz korzystaniu ze zdobyczy nauki przy pisaniu dzieła fabularnego. Gatunek literacki Powieść – romans historyczny. Sienkiewicz dba o drobiazgowe oddanie realiów epoki (z dokładnością pozytywistycznych
Latarnik Sienkiewicza – pozytywistyczna nowela Jesteś w pozytywizmie! W tej epoce cenimy pracę, nie walkę zbrojną, ziemię i naukę, nie fantastyczne światy i baśnie… A przy tym miłość ojczyzny i tęsknota za nią pozostaje ta sama… Henryk Sienkiewicz jest czołowym pisarzem polskiego pozytywizmu, najbardziej znane są jego powieści historyczne – ale pisał też powieści, nowele i opowiadania osadzone w swojej współczesności. Latarnik do nich należy. W utworze kluczową rolę odgrywa
Kamizelka Lektura w epoce Stop! Jesteś w pozytywizmie! Akcja Kamizelki rozgrywa się w Warszawie – a była to prawdziwa stolica pozytywizmu. Wyobraź sobie dorożki stukające po brukowanych ulicach stolicy, damy spacerujące po Łazienkach, salony literackie i kawiarnie, cukiernie, w których głośno czytano kolejne odcinki powieści panów Sienkiewicza czy Prusa… Pierwsze sklepy przy Krakowskim Przedmieściu, cukiernie, kataryniarzy, pensje na które uczęszczały dziewczęta z dobrych domów i sporo biedoty. W tamtych czasach
Gdzie jesteśmy? Wśród greckich miast-państw (polis). Ateny – to polis doskonałe. I najbardziej nas interesuje. Kultura grecka we wczesnym okresie rozwijała się głównie na wybrzeżach Azji Mniejszej oraz na wyspach Morza Egejskiego, nie miała więc żadnego stałego centrum. W V w. p.n.e. takim ośrodkiem kulturalnym stały się Ateny, które zaczęły wieść prym wśród miast greckich głównie za sprawą zwycięstw odniesionych nad Persami i dobrej polityki militarnej. Odtąd do Aten zaczynają przybywać najwybitniejsi
Grecja Homer (epos) – żył w VIII wieku przed naszą erą, był zapewne pieśniarzem (aojdem), stworzył dwa wielkie eposy: Iliadę i Odyseję. Od niego zaczyna się właściwie historia literatury naszego kręgu kulturowego. Spierano się, czy w ogóle istniał (słynna kwestia homerycka), ale ostatnie badania potwierdzają, że oba eposy stworzył jeden człowiek osiem stuleci przed naszą erą. Więc jednak był. Czy był ślepy? Taką tezę wywiedziono z imienia, a tradycja głosi, że jako starzec był ubogi
O co chodzi filozofom? Filozofia – oznacza umiłowanie, poszukiwanie mądrości. Tak jak medycyna jest nauką o leczeniu ciała, matematyka o liczbach – filozofia chce od wieków stworzyć i podarować ludziom swoisty poradnik JAK BYĆ SZCZĘŚLIWYM? Filozof – to miłośnik mądrości, który szuka odpowiedzi na najistotniejsze pytania: Skąd wziął się świat i istnienie? Z czego świat jest zrobiony? Jaki jest sens ludzkiego życia? Jak być szczęśliwym? Jak żyć? Jak poszukiwać prawdy? Co to
Mitologia antyku a literatura – ważne, ale odrębne działy kultury antyku Mitologia – obrazuje wierzenia, nie ma autora. Mitologia to zbiór mitów, w które wierzyli starożytni. Mity to opowieści o bogach, o powstaniu świata i człowieka, o wielkich czynach herosów. Zawierają wierzenia religijne ówczesnych ludzi, odpowiadają na odwieczne pytania, takie, wobec których bezradna jest nauka. Wyrażają ludzkie tęsknoty, obrazują odwieczne postawy, najważniejsze uczucia. Nikt nie napisał mitologii. Mity rodziły się wraz z kulturą grecką, gdy ludzie
Filozofia antyku O co chodzi filozofom? Filozofia – oznacza umiłowanie, poszukiwanie mądrości. Tak jak medycyna jest nauką o leczeniu ciała, matematyka o liczbach – filozofia chce od wieków stworzyć i podarować ludziom swoisty poradnik JAK BYĆ SZCZĘŚLIWYM? Filozof – to miłośnik mądrości, który szuka odpowiedzi na najistotniejsze pytania: Skąd wziął się świat i istnienie? Jaki jest sens ludzkiego życia? Co to znaczy dobro? Czym jest szczęście, jak je osiągnąć? Jak poznać
Filozofia – ważne pojęcie rodem z antyku. „Umiłowanie mądrości”, poszukiwanie prawdy o najistotniejszych zagadnieniach Dosłownie – phileo (umiłowanie) sophia – mądrość. To filozofia miała odpowiedzieć na pytanie jak osiągnąć szczęście, jak żyć słusznie, czym w ogóle jest życie ludzkie. Dawniej królowa nauk – dziś jedna z nauk humanistycznych. To właśnie Grecy zapoczątkowali filozofię europejską. Ale uwaga – mamy co najmniej kilka znaczeń słowa. Odróżnij filozofię jako gałąź wiedzy i wydział uczelni; filozofię jako po prostu
Najważniejsze mity Przez stulecia malarze, poeci, pisarze nawiązywać będą do poszczególnych mitów, przywoływać postacie i zdarzenia. Orientacja w mitologii świadczy wciąż o erudycji człowieka. Warto więc pamiętać takie mity i nawiązania: Mit prometejski – opiewa dzieje Prometeusza, który ukochał ludzkość (stworzył człowieka z gliny i łez) i ukradł ogień z Olimpu. Ukarano go – został przykuty do skał Kaukazu, a tam zgłodniały sęp wyjadał mu wciąż odrastającą wątrobę. Prometeusz po dziś dzień symbolizuje postawę poświęcenia się dla ludzkości oraz
Czym jest epos? Epos to pierwszy przez wiele lat najważniejszy gatunek epiki, dopiero w XVIII wieku zastąpi go powieść i powoli zaniknie. Jest to rozbudowany utwór – rytmiczny, wierszowany – wielki poemat o czynach bohaterów, który ukazuje ich dzieje na tle przełomowych wydarzeń, zmieniających życie danej społeczności. Źródłem eposu są mity i podania, np. Iliada wywodzi się z mitu o jabłku niezgody. Stworzył go Homer, tym samym raz na zawsze ustalił wzorzec gatunku.
Mity, które trzeba pamiętać Mit prometejski Prometeusz był tytanem, a jego imię znaczy „przewidujący”. Według niektórych podań Prometeusz z gliny i łez stworzył człowieka – nauczył go wielu zajęć m. in. polować. Wykradł bogom z Olimpu ogień, by podarować go człowiekowi. Za dar ognia srodze zapłacił. Rozgniewany Zeus kazał przykuć go do skał Kaukazu, tam zaś zgłodniały sęp (lub orzeł) wyjadał mu odrastającą wątrobę. Po setkach lat męki tytana Herakles za zgodą Zeusa
Czy pieniądz niszczy w człowieku uczucia wyższe? Rozważ problem, odwołując się do Skąpca Moliera, a zwłaszcza do przytoczonej sceny komedii. Akt V scena VI (Harpagon, Anzelm, Eliza, Marianna, Kleant, Walery, Frozyna, Komisarz, Jakub, Strzałka) Kleant Nie dręcz się, ojcze, i nie oskarżaj nikogo. Mam pewne poszlaki w twojej sprawie: przychodzę ci powiedzieć, że jeśli się zgodzisz, abym poślubił Mariannę, otrzymasz pieniądze z powrotem. Harpagon Gdzież są? Kleant Nie miej o
Jakie tematy z Króla Edypa są prawdopodobne? Na podstawie przytoczonego fragmentu tragedii oraz znajomości całego dzieła wyjaśnij, na czym polegał tragizm Edypa. Porównaj go z inną, wybraną przez siebie postacią tragiczną. Wyjaśnij, na czym polega ironia tragiczna. Omów ukształtowanie postaci króla Edypa, odwołując się do przytoczonego fragmentu dzieła Sofoklesa i wiedzy o lekturze. Jaką prawdę o losie ludzkim i o człowieku głosi Sofokles w przytoczonym fragmencie tragedii i w całym utworze? Jaką rolę w życiu ludzkim odgrywa Fatum, los? Edyp jako władca.
Jak pisać charakterystykę Charakterystyka – to praca prezentująca i oceniająca bohaterów literackich lub filmowych. Polega na wyliczaniu i uporządkowaniu cech danej osoby oraz udowadnianiu na przykładach, że dana osoba rzeczywiście nosi te cechy. Wreszcie – ważnym elementem tej formy wypowiedzi jest ocena postaci. Cechy bohatera najlepiej uporządkować według określonego planu. Stały plan charakterystyki Przedstawienie postaci. (jak się nazywa, kim jest, skąd pochodzi, czym się zajmuje itd.). Przedstawienie cech fizycznych
Charakterystyka Kiedy piszemy charakterystykę? Kiedy w tematach zawarte są sformułowania typu: Jaki jest… Opisz… Scharakteryzuj…, Przedstaw… Napisz charakterystykę… Porównaj… Kiedy mamy odpowiedzieć na pytania: Jaka jest dana osoba (lub grupa osób)? jak wygląda? jakie ma cechy charakteru? jakie ma poglądy? Czym ta osoba (grupa osób) różni się od innych (osób, grup) i jakie ma z nimi cechy wspólne? Częściej niż z charakterystyką będziemy mieć do czynienia z rozprawką z elementami charakterystyki. Kiedy to
