GIMNAZJUM
Wyjaśnij pojęcie danse macabre. Wypisz pięć zwrotów frazeologicznych i pięć powiedzeń dotyczących śmierci. Śmierć. Ona jest nieunikniona. Przed nią się nie ucieknie. Ludzie boją się śmierci, chociaż są z nią dobrze oswojeni. Boją się doczesności życia, przemijania. W średniowieczu rozwinęła się sztuka umierania (ars moriendi). W sztuce przedstawiano śmierć, która zaprasza do tańca ludzi ze wszystkich stanów, bogatych i biednych, mężczyzn, kobiety i dzieci. Taki taniec śmierci nazwano danse macabre. Nie wiemy, kogo, kiedy i gdzie
Wyjaśnij, w jaki sposób rewolucja neolityczna zmieniła tryb życia człowieka. Ocieplający się na ziemi klimat sprawił, że lodowiec ustąpił na północ. Podniósł się poziom mórz, który zalał część lądów i spowodował, że niektóre zwierzęta (np. mamuty) wymarły, a inne przeniosły się na północ. Za nimi podążali ludzie, przystosowując się do nowych warunków życia – tę zmianę w trybie życia nazywa się rewolucją neolityczną, od nazwy młodszej epoki kamienia łupanego. Człowiek, który do tej pory
Postęp technologiczny – zbliża czy dzieli ludzi? Jakie wynalazki służące łączności zaliczyć można, Twoim zdaniem, do największych odkryć w dziejach ludzkości? Odpowiedź uzasadnij. Odpowiedź: Trudno odpowiedzieć jednoznacznie. Można znaleźć tyle samo plusów, co minusów. Postęp technologiczny zbliża ludzi, bo dzięki wynalazkom można się komunikować, będąc na końcu świata. Na przykład dzięki satelitom możemy usłyszeć głos ludzi wdrapujących się na Mount Everest. Kiedy wyjeżdżam na wakacje, rodzice zawsze mogą do mnie zadzwonić.
Wymień główne cechy felietonu. Gdybyś miał napisać felieton, jaki wybrałbyś temat? Odpowiedź uzasadnij. Felieton jest gatunkiem publicystycznym. Odnosi się do aktualnych wydarzeń lub problemów społecznych, obyczajowych i politycznych. Może mieć charakter swobodnych rozważań. Felietoniści ujawniają własne zdanie. Zazwyczaj też zajmują stanowisko w sprawie, którą opisują. Mogą posługiwać się różnymi stylami i wykorzystywać elementy satyryczne. Felieton zazwyczaj ma puentę. Felietony pojawiają się już nie tylko w gazetach, ale także serwisach internetowych. Ważny temat teraz –
Wyjaśnij pojęcie „sacrum”. Podaj trzy przykłady dzieł literackich i trzy przykłady dzieł malarskich pozostających w sferze sacrum. Czytamy: sakrum. W języku łacińskim sacrum znaczy „święte”. Pojęcie dotyczy zatem rzeczy, zjawisk i innych pojęć uznawanych za święte. Mówi się, że dzieła odnoszą się do sfery sacrum. Oznacza to, że zawierają elementy wskazujące na porządek boski. Uwaga! Sacrum może się w sztuce przejawiać na różne sposoby. Nie zawsze będzie to wykorzystanie elementów
Wymień charakterystyczne cechy języka, którym posługuje się reklama. Podaj po jednym przykładzie do każdej z nich. Wymyśl hasło reklamujące drożdżówki. Reklamy nastawione są na sprzedaż produktów lub usług wśród różnych odbiorców. Mogą być kierowane np. do dzieci, dorosłych, hydraulików lub biologów. W zależności od odbiorcy i tego, co reklama ma upowszechnić, używa się różnego języka. Język reklamy posługuje się głównie: metaforami („chodzi za mną kawa”), wypowiedziami nacechowanymi emocjonalnie („Dzięki niemu schudłam 10
Zadania na klasówkę! Zadanie 1. Narysuj 3 proste w taki sposób, by podzieliły one płaszczyznę na 6 części. Rozwiązanie Zadanie 2. Oblicz miary kątów przyległych, jeśli wiadomo, że jeden z nich ma o 40° mniej od drugiego. Rozwiązanie Oznaczmy przez a miarę większego z kątów, wtedy a – 40° będzie oznaczało miarę mniejszego kąta. Ponieważ suma kątów przyległych wynosi 180°, więc a + a – 40° = 180°. Po rozwiązaniu
„W miłości i gniewie co człek czyni, nie wie”. Wyjaśnij, w jaki sposób przysłowie to odnieść można do historii Orfeusza i Eurydyki. Podaj dwa literackie przykłady miłości ze szczęśliwym finałem i dwa z nieszczęśliwym. Orfeusz i Eurydyka byli małżeństwem. Ona umarła od ukąszenia węża. On tak bardzo tęsknił za żoną, że poszedł za nią do Hadesu! Tam oczarował swoją muzyką (ponieważ był świetnym lutnistą) Charona, Cerbera, a nawet Hadesa, który obiecał, że odda mu żonę pod jednym
Analiza utworu to zbadanie tekstu, opisanie struktury wiersza, elementów, z jakich jest zbudowany, ich układu i wzajemnych powiązań, innymi słowy rozłożenie utworu na czynniki pierwsze. Środki stylistyczne – zwróć uwagę na przymiotniki w stopniu najwyższym, zdrobnienia i neologizmy, sposób zapisu wyrazów, powtórzenia, wyrazy dźwiękonaśladowcze. Podmiot liryczny – w jaki sposób się wypowiada? (Czy jest widoczny? A może ukrywa się za światem przedstawionym?) Świat przedstawiony – jaką sytuację opisuje podmiot liryczny, kiedy i gdzie się ona rozgrywa? Podział
Kto wyjaśnił Księciu (Antoine Saint-Exupéry, Mały Książę), czym jest miłość? Róża – mieszkanka planety Małego Księcia – jest na pozór próżna, lubi się przechwalać, żąda opieki i ciągłego zainteresowania. W rzeczywistości jest mądra, wrażliwa i kocha swojego opiekuna. Róża wyjaśnia Księciu, czym jest miłość. Pozwala mu odejść, by przekonał się o swoich uczuciach. Mały Książę tęskni za swoją różą, wspomina ją, bo dzięki róży nie czuł się samotny („Na mojej planecie miałem różę: ona
Dopasuj do każdego rodzaju literackiego podane niżej gatunki literackie. Wpisz po jednym przykładzie dzieła reprezentującego dany gatunek. Następnie podaj główne cechy liryki. Tren, kronika, fraszka, komedia, tragedia, hymn, powieść, dramat, nowela. Liryka – rodzaj literacki, w którym swoje uczucia, przekonania i refleksje wypowiada jednostka, tak zwany podmiot liryczny. Dlatego liryka ma charakter subiektywny. Wypowiedzi podmiotu mają formę monologu lirycznego.
Gdybyś miał wybrać najbliższą Ci koncepcję powstania świata, czym byś się kierował? a) Zwróć uwagę, że nie masz wskazać konkretnej koncepcji, lecz powiedzieć, co wziąłbyś pod uwagę przy jej wyborze. Możesz więc rozpocząć tak: Wybierając najbliższą mi koncepcję powstania świata, kierowałbym się swoimi poglądami na świat, czyli światopoglądem. b) Teraz wyjaśnij pojęcie „światopogląd”. Światopogląd są to posiadane przeze mnie przekonania na temat świata, człowieka i sensu życia. Wpływają one na moje
Wśród słownikowych środków stylistycznych wyróżniamy: archaizmy, neologizmy, wulgaryzmy oraz zdrobnienia i zgrubienia. Ułóż po jednym zdaniu zawierającym neologizm i zdrobnienie. Następnie w podanym przykładzie zamień wulgaryzm słowem neutralnym stylistycznie. Przypomnij sobie! Archaizm – wyraz, który wyszedł z użycia lub zmienił swoje znaczenie. Archaizacja – nadawanie dziełu sztuki, językowi form właściwych epoce minionej, dziś nieużywanych. Archaizmy znajdziemy m.in. w: Bogurodzicy i Trylogii Henryka Sienkiewicza. Neologizm – słowo wymyślone przez autora, nieistniejące wcześniej w słowniku. Mistrzem w tworzeniu neologizmów
Podaj cechy charakterystyczne wszystkich rodzajów literackich. I Zacznij od podziału rodzajów literackich. Wyróżniamy trzy rodzaje literackie: lirykę, epikę i dramat. II Podaj cechy każdego z rodzajów. Liryka – rodzaj literacki, w którym osobą wypowiadającą się jest podmiot liryczny, prezentujący swoje uczucia w formie monologu lirycznego. Lirykę dzielimy na: lirykę bezpośrednią i pośrednią. Liryka bezpośrednia – podmiot liryczny wypowiada się w pierwszej osobie liczby pojedynczej. Liryka pośrednia – podmiot liryczny wyraża
Co rozumiesz pod pojęciem „cywilizacja”? Wymień cechy charakteryzujące cywilizację Zachodu. a) Zacznij od… stwierdzenia, że pojęcie „cywilizacja” można rozumieć na dwa sposoby. b) Wyjaśnij oba znaczenia pojęcia, podając przykłady. Pojęcie „cywilizacja” ma dwa znaczenia. Po pierwsze, cywilizacja to stan rozwoju społeczeństwa w danym okresie historycznym, uwarunkowany stopniem opanowania przyrody przez człowieka. Oznacza to, że mówimy o cywilizacji jako o społeczeństwie i jego dokonaniach w określonym czasie. Przykład: cywilizacja Majów, czyli Indian zamieszkujących Amerykę Środkową, którzy
Dokonaj podziału środków stylistycznych. 1. Rozpocznij od podziału ogólnego. Środki stylistyczne dzielimy na: składniowe, słownikowe, tropy stylistyczne, fonetyczne. 2. Dalej omów bardziej szczegółowo typy środków. Środki stylistyczne składniowe są związane ze składnią, czyli budową zdania. Zaliczamy do nich: powtórzenia (wyrazów, zdań), apostrofy (bezpośrednie zwroty do adresata), wykrzyknienia (czyli elementy nacechowane emocjonalnie, np. oh! ach!), pytania retoryczne (pytania, na które nie można odpowiedzieć), anafory (powtórzenie tego samego wyrazu lub zwrotu
W jaki sposób Eris, bogini niezgody, przyczyniła się do wybuchu wojny trojańskiej? Wymień po trzy źródła konfliktów, które wybuchają: a) między Tobą a Twoimi kolegami, b) między różnymi narodami. Odpowiedź: Eris nie została zaproszona na ucztę z okazji wesela Tetydy i Peleusa. Postanowiła więc się zemścić – przybyła na ucztę nieproszona i rzuciła na stół złote jabłko z napisem „Dla najpiękniejszej”. O jabłko pokłóciły się obecne na uczcie boginie: Hera, Atena i Afrodyta. Rozstrzygnięcie sporu powierzono Parysowi.
Udowodnij, że Pana Tadeusza Adama Mickiewicza można określić mianem epopei narodowej. a) Zacznij od podania drugiej nazwy epopei oraz określenia, do jakiego rodzaju literackiego zaliczamy epopeję. Epopeja (inaczej epos) należy oczywiście do epiki. b) Teraz omów elementy formalne eposu, wykazując, że znajdziemy je także w Panu Tadeuszu. Epopeja to inaczej poemat epicki, heroiczny, czyli utwór napisany wierszem, zazwyczaj obszerny, o budowie epizodycznej. Pan Tadeusz napisany jest trzynastozgłoskowcem, jest rozbudowany i
Wyjaśnij pojęcie „adaptacja filmowa”. Podaj co najmniej pięć tytułów książek, które zostały sfilmowane. Adaptacja – przystosowanie czegoś do innego użytku niż było przeznaczone, np. adaptacja budynku. Adaptacja filmowa – przystosowanie dzieła literackiego do tego, by mogło zostać sfilmowane. Reżyser nie zmienia sensu dzieła. Adaptacji może dokonać sam reżyser filmu lub scenarzysta. Może ona także powstać dzięki współpracy paru osób. Niektóre dzieła literackie, takie jak np. Quo vadis, doczekały się wielu
W której epoce literackiej szczególnie często pojawia się motyw pielgrzyma? Wskaż trzech literackich pielgrzymów tej epoki, a następnie określ przyczyny ich podróżowania (pielgrzymowania). Określ epokę na samym początku wypowiedzi. Motyw pielgrzyma był szczególnie często eksploatowany przez twórców polskiego romantyzmu. Wskaż wyjątkowość motywu pielgrzyma w polskim romantyzmie. Polscy romantycy nie zawsze pisali o pielgrzymach jako osobach podróżujących do miejsca kultu, odbywających pielgrzymkę (dziś tego słowa używamy w takim znaczeniu). Pielgrzymami byli
