Dwudziestolecie międzywojenne
Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885-1939) Witkacy – bo tak się nazwał w odróżnieniu od ojca, także literata i krytyka literackiego Stanisława Witkiewicza – był umysłem wszechstronnym, renesansowym. Witkacy to malarz, powieściopisarz, krytyk literacki, poeta i nade wszystko dramaturg i reformator teatru. Przerósł swoją epokę, jego oryginalne pomysły, wizje, nowatorstwo teatralne przekroczyło ramy dwudziestolecia. Jest twórcą filozoficznej teorii Czystej Formy – którą stosował przede wszystkim do teatru i dramatu. To, co stworzył w dramacie, kontynuowali wybitni twórcy powojenni
Psychoanaliza (freudyzm) – od nazwiska twórcy Zygmunta Freuda. Freud zadał podstawowe pytanie: Co jest przyczyną lęków, nerwic, nierównowagi człowieka? Jak do nich dotrzeć? Gdzie tkwią? Odpowiedź Freuda: nie wszystko człowiek sobie uświadamia. Usiłował poprzez hipnozę, analizę snów, skojarzeń, a nawet pomyłek językowych pacjenta znaleźć przyczynę, która powoduje chorobę. Odkrył, że psychika ludzka posiada 3 pokłady: Ego (jaźń) – to warstwa powierzchniowa, „reprezentacyjna”, kierowana rozumną myślą i uzależniona od wymogów społecznych. Tylko
Nowe cele sztuki w dwudziestoleciu międzywojennym „Zobaczyć świat inaczej” – taki cel stawiają sobie artyści nowej epoki. Oczywiście, taki pogląd wynika z przemian techniczno-filozoficznych w nowym, powojennym świecie, z osiągnięć nauki i filozofii. Jeśli fizyka wkroczyła w głąb materii i rozbiła atom – dlaczego nie rozbić dawnych kanonów sztuki, ujrzeć i przedstawić świat inaczej? Nie naśladować świata, lecz czerpać z bogactwa jego elementów i konstruować go na nowo! Artyści nowej epoki sformułowali kilka niezwykle cennych zasad sztuki Sztuką
Noce i dnie Marii Dąbrowskiej Tematem Nocy i dnie są dzieje rodziny Niechciców na przełomie wieku XIX i XX. Bogumił brał udział w powstaniu styczniowym – a finał powieści to wybuch I wojny światowej. Akcja trwa 30 lat – od roku 1884 do 1914. Niechcicowie są typową polską rodziną II połowy XIX w. – szlachecką, ale pozbawioną majątku (ziemie Niechcica skonfiskowano po powstaniu, a Ostrzeńscy swój majątek przehulali). Bogumił i Barbara muszą zatem utrzymywać się z własnej pracy –
Przyszła na świat w artystycznej rodzinie Kossaków: dziadek Juliusz i ojciec Wojciech byli malarzami scen batalistycznych i koni, w ich ślady poszedł też brat poetki, Jerzy. Literatką została też jej młodsza siostra, która pisała pod pseudonimem Magdalena Samozwaniec. Przez salon krakowskiej Kossakówki przewijała się cała ówczesna elita intelektualna; poetka rozwijała się w twórczej atmosferze, w środowisku największych indywidualności tamtych czasów. Sama wkrótce stała się taką znaną osobowością, zyskała miano polskiej Safony i mistrzyni poetyckiej miniatury. Związana z grupą
Epoka Franz Kafka żył na przełomie wieków w czasach monarchii austro-węgierskiej i jej upadku (początek XX wieku). Dlatego nic w tym dziwnego, że mieszkał na terenie dzisiejszych Czech, był Żydem, a pisał po niemiecku. Jego dom do dziś można zwiedzać w czeskiej Pradze na Złotej Uliczce, koło tego muzeum przechodzą niemal wszystkie wycieczki, bo to serce praskiej Starówki. Typowy dla monarchii przerost machiny biurokratycznej dotknął i pisarza, który przez sporą
Rzeczywistość Polski Rzeczywistość ojczyzny, która właśnie odzyskała wolność, musiała być trudna, i literaci – choć początkowo krzyczeli entuzjastycznie o wiośnie, nie mogli w końcu przejść obojętnie obok tego tematu. Wszystko było do odbudowania, wiele do zrobienia, a efekty różne. Literatura w takich sytuacjach reaguje w różny sposób: rejestruje zaistniałą rzeczywistość (obrazuje zło, niesprawiedliwość itp.); propaguje reformy, aktywne postawy patriotów; za pomocą parodii, satyry, szyderstwa krytykuje społeczeństwo lub elity rządzące. Utwory: Najważniejszą powieścią tego tematu jest Przedwiośnie
Najważniejszy twórca Awangardy Krakowskiej postulował nowy typ wiersza i nową tematykę. Teraz miasto, cywilizacja mają być tematem poezji. Kluczem jej – metafora, kondensacja słów. Poeta jest rzemieślnikiem, pracuje w materiale słowa. Tytuły tomików wierszy Przybosia to: Śruby, Oburącz, Z ponad, W głąb las, Równanie serca. Widać tu wyraźnie realizację hasła 3 x M i nawiązanie do techniki i cywilizacji. Z biegiem czasu Przyboś zaczął podejmować stare, tradycyjne motywy, takie jak uczucia, pejzaże, sztuka – lecz ubierał je
