LICEUM
Baryłeczka Jest rok 1870, trwa wojna francusko-pruska. Grupa mieszkańców zajętego przez Niemców Ruen podróżuje do Havru. W dyliżansie zebrała się miejscowa elita: bogaci kupcy z żonami, zakonnice, dystyngowane hrabiny. Pech chciał, że w dostojnym towarzystwie znalazła się również kobieta lekkich obyczajów, Elżbieta Rousset. Dla nikogo z Ruen nie jest tajemnicą, czym trudni się ta śliczna, krągła dziewczyna zwana Baryłeczką. Nic więc dziwnego, że towarzysze podróży nie odzywają się do niej. Do czasu. Podróż trwa
Doktryny filozoficzne najoryginalniejsze i najbardziej typowe dla tego okresu były dziełem: Johanna Gottlieba Fichtego, Georga Wilhelma Hegla, Friedricha Schellinga, Józefa Marii Hoene-Wrońskiego, Augusta Cieszkowskiego, Sørena Kierkegaarda. Johann Gottlieb Fichte (1762-1814) Był pierwszym idealistycznym filozofem XIX w. Uznał, że wszystko, co poznajemy, zawiera pierwiastek myślowy. Oznacza to, że myśl jest w bycie. Jednakże z bezdusznego bytu nie może powstać myśl. Tam, gdzie istnieje rzeczywistość, musi istnieć czyn, który ją stworzył. Ponieważ nie ma czynu
Filozofia epoki romantyzmu O światopoglądzie każdej epoki decyduje wiele czynników. Na pewno ma nań wpływ sytuacja społeczno-polityczna, ekonomia, ale też sztuka, w tym literatura, która go jednocześnie tworzy i sama jest przezeń kształtowana. Filozofowie szukający, podobnie jak artyści, odpowiedzi na pytanie o sens życia, dają teoretyczne podstawy prądom umysłowym. Główny problem, który usiłują rozwikłać, to tajemnica bytu – jak powstał człowiek i świat, w którym żyje. Jak go poznajemy i w jakim stopniu poznanie jest możliwe,
Postać Kasandry stała się w późniejszej kulturze synonimem przepowiedni, strasznych wydarzeń, katastrof, które się spełnią, choć nikt nie chce uwierzyć wieszczce, bo uznaje się ją za szaloną. Kasandra była córką Priama, królewną trojańską, siostrą Parysa. Otrzymała dar proroctwa, lecz nikt jej nie wierzył. Kasandra przepowiada nieszczęścia, które wynikną z porwania Heleny, przestrzega przed drewnianym koniem – daremnie. Podczas upadku Troi zgwałcona przez Ajaksa, zostaje niewolnicą Agamemnona, wraz z nim zamordowano ją w Mykenach. Jest
Nie będziemy obłudnie głosić, że lektura homeryckich heksametrów jest pasjonującym zajęciem współczesnego młodzieńca. Ale coś w tym jest, że przez tyle wieków dzieło w pewien sposób żyje, że wciąż jest ważne dla ludzkości. Być może dzieje się tak ze względu na: Humanistyczny wymiar przesłania epopei. Tak – badacze Iliady znajdują tam głównie wartości etyczne. Homer, owszem, chciał zapisać dzieje wojny sprzed stuleci, ale wojna ta staje się tłem rozważań moralnych, ukazania konfliktów
Skąd wziął się tak trwały w kulturze ludzkiej mit Arkadii? Kto go propagował? Arkadia jest mityczną krainą szczęśliwości – wiecznej wiosny, prostoty i miłosnych wzruszeń. Obraz takiej Arkadii stworzył Wergiliusz w swojej bukolicznej poezji – w Eklogach. Pierwowzorem krainy była Arkadia na środkowym Peloponezie – obszar biedny, zamieszkały przez pasterzy. W strofach Wergiliusza stała się jednak symbolem odwiecznych marzeń człowieka o mlekiem i miodem płynącej krainie spokoju, w której żyją ludzie w zgodzie z prawami natury. Myśl o Arkadii nie opuściła
Ekspres powtórkowy ANTYK Czasy najdawniejsze – ale podstawa wielu późniejszych terminów, odwołań, lektur. Zatem – nie pomijasz. Baza podstawowa: Na początku naszej literatury był Homer. Napisał Iliadę i Odyseję – eposy, które są od stuleci lekturami obowiązkowymi. Bohaterowie, o których pamiętasz: Achilles, Hektor, Odyseusz. To nieco odmienne typy rycerza antycznego. Ważnym kontekstem literackim antyku jest mitologia. Ważnym osiągnięciem kultury – teatr grecki i tragedia grecka. Przykład: Antygona Sofoklesa. Wartości wyznawane
Oto taki sobie, niby niewinny wierszyczek Mirona Białoszewskiego pt. Wywód Jestem’u. Do rozgryzania poezji Białoszewskiego, potrzebna nam będzie świadomość bogatego podtekstu filozoficznego wielu jego wierszy i tematu „zadziwienia sobą”, swoim – i nie tylko swoim – istnieniem, swoją postacią i egzystencją. Wywód Jestem’u jestem sobie jestem głupi co mam robić jak nie wiedzieć a co ja wiem co ja wiem co ja jestem wiem, że jestem taki jak jestem może
Bolesław Leśmian Dziewczyna Dwunastu braci, wierząc w sny, zbadało mur od marzeń strony, A poza murem płakał głos, dziewczęcy głos zaprzepaszczony. I pokochali głosu dźwięk i chętny domysł o Dziewczynie, I zgadywali kształty ust po tym, jak śpiew od żalu ginie… Mówili o niej: „Łka, więc jest!” – I nic innego nie mówili, I przeżegnali cały świat – i świat zadumał się w tej chwili… Porwali młoty w twardą dłoń
Poezja Stanisława Barańczaka Cielesna i metafizyczna taka, i taka, a do tego jeszcze polityczna jest i była poezja Stanisława Barańczaka. Zapraszam Was do zbliżenia z tą poezją, zapraszam maturzystów, którzy powinni zapoznać się z nią przed pisemnym i przed ustnym egzaminem, zapraszam młodych poetów, którzy eksperymentują ze słowem, i w ogóle humanistów zainteresowanych ciekawymi zjawiskami w literaturze. Bo niewątpliwie poezja i całość dokonań Barańczaka jest ważnym zjawiskiem, interesującym zjawiskiem, a
Cyprian Kamil Norwid Zrozumieć to jeszcze nie wszystko. Tę poezję trzeba zapamiętać. Aby zaś zapamiętać – należy uruchomić wszelkie mechanizmy swojej wyobraźni. Przypięto Norwidowi etykietkę poezji trudnej, intelektualnej, elitarnej. Nie jest aż tak, To po prostu twórczość niezwykle bogata, nowatorska, oryginalna nie tylko na tle polskiego romantyzmu, lecz na mapie polskiej poezji wszystkich epok. Program szkolny proponuje do lektury wybór utworów reprezentujących przekrój zainteresowań poety, mówi o bolesnych doświadczeniach spóźnionego
To wczesny utworu Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, który jest dość znany, czytany na lekcjach, ale usuwają go w cień wiersze późniejsze, charakterystyczne dla poety wojny, te pokoleniowe, „powstańcze”. Ten zaś posiada wiele typowych cech poezji Baczyńskiego i bardzo nadaje się na przedmiot eseju lub egzaminacyjny temat analiz. Krzysztof Kamil Baczyński Sur le pont d’Avignion Ten wiersz jest żyłką słoneczną na ścianie jak fotografia wszystkich wiosen. Kantyczki deszczu wam przyniosę – wyblakłe
Stachurę śpiewa się przy wakacyjnych ogniskach i „wozi się” w plecakach – w śpiewnikach lub własnoręcznie przepisywanych zeszytach. Stachura wzrusza kolejne pokolenia – przecież ostatni to romantyk naszych czasów, romantyk w dżinsach, z gitarą, ale romantyk. Dlatego właśnie twierdzę, że legendarny Ed – dżinsowy bard – osiągnął rzecz niezwykłą i godną zazdrości ze strony najbardziej renomowanych poetów. Ich przeniosą do historii podręczniki i encyklopedie, a piosenki Eda – śpiewniki i
Czesław Miłosz Który skrzywdziłeś Który skrzywdziłeś człowieka prostego Śmiechem nad krzywdą jego wybuchając, Gromadę błaznów wokół siebie mając Na pomieszanie dobrego i złego, Choćby przed tobą wszyscy się skłonili Cnotę i mądrość tobie przypisując, Złote medale na twoją cześć kując, Radzi że jeszcze jeden dzień przeżyli. Nie bądź bezpieczny. Poeta pamięta. Możesz go zabić – narodzi się nowy. Spisane będą czyny i rozmowy. Lepszy dla ciebie byłby świt zimowy I sznur i gałąź pod
Miejsce na mapie Poezja Białoszewskiego jest zjawiskiem niezwykłym na mapie współczesnej poezji i okropne terminy „programowy, obowiązkowy” w ogóle do niego nie pasują. Czytanie jego poezji może być rozwiązywaniem łamigłówki, zabawą, ćwiczeniem skojarzeń – może też być męczące – a może w ogóle „nie być”… Tyle że współczesny szanujący się maturzysta powinien to doświadczenie przeżyć, a ja chciałabym mu dopomóc. W takim razie: w którym miejscu mapy jesteśmy? „Lingwizm, lingwizm”
Jarosław Iwaszkiewicz Urania Uranio, sosno, siostro — tak ciebie nazywam Bo palcem pnia swojego ukazujesz niebo Wiatr co się w twojej czarnej grzywie zrywa Zacicha dołem. Siostro, wzywam ciebie Jak niegdyś wróże w koronach z jemioły Abyś wytrwała w progu mego domu I strzegła kwiatu, owocu i pszczoły I serc co tutaj gasną po kryjomu. Uranio, muzo dnia ostatecznego Bogini końca, bogini trwałości Zniszczeń bogini i wszystkiego złego Stójże na
Analiza i interpretacja wiersza Analiza dotyczy kompozycji utworu. tropów stylistycznych i innych zabiegów, których dokonał poeta. w analizie trzeba będzie ustalić wszelkie sprawy konstrukcyjne jak: podmiot liryczny, typ utworu, rodzaj liryki itd. Interpretacja to jakby „wykrycie” i odczytanie sensu utworu, jego przesłania, tematu, problematyki, które „odczytujemy” – wreszcie wzruszeń lub doznała estetycznych. Specjalnie napisałam .,odczytujemy”. bo po raz tysięczny drugi powtórzę: nie piszcie nieszczęsnego: „co poeta chciał przez to powiedzieć”,
TEST z wiedzy o antyku Uwaga! W niektórych pytaniach można wybrać kilka odpowiedzi. 1. Która z podanych definicji eposu jest prawdziwa? a) Epos to utwór, którego bohaterami są wyłącznie postacie fantastyczne. b) Epos to utwór, którego fabuła rozgrywa się wyłącznie w planie realistycznym. c) Epos to utwór epicki, wierszowany, przedstawiający wielkie czyny bohaterskie na tle przełomowych wydarzeń historycznych. d) Epos to rozbudowany utwór liryczny, zawierający sceny batalistyczne. 2. Iliada Homera opowiada o:
Prace o bohaterach literackich Czy jeśli ulubiony bohater – to koniecznie charakterystyka? Nie. Właściwie tylko wtedy, gdy słowo „charakterystyka” zawarte jest w temacie. Wówczas – trudno. Przypominamy sobie schemat tej formy. Ale – nawet gdy nie piszemy charakterystyki – przy tematach o bohaterach potrzebne są nam jej elementy. Od czego zacząć? Możemy zacząć od „danych personalnych”, od zaprezentowania postaci lub od wyobrażeń na temat jej wyglądu. Przecież nie zawsze pisarz dał dokładny
Obyczaj – co to jest? Słownik twierdzi, że to sposób postępowania danej grupy ludzi, utwierdzony tradycją. a Co znaczy „sposób postępowania”? To znaczy: jak się ubieramy, jak się witamy i żegnamy, w jaki sposób rozmawiamy ze sobą, jak i co jadamy, jak spędzamy święta itp. Niektóre obyczaje przemijają: np. obyczaj całowania ojca w rękę albo mówienia do mamy „pani matko”. Rodzą się nowe obyczaje szkolne – choćby mówienie „pani profesor” do nauczycielki w liceum,
