SIDEBAR
Klara i Podstolina – dwa typy kobiece z „Zemsty” Aleksandra Fredry (charakterystyka porównawcza). …Klara młoda, płocha, Chociaż dzisiaj i pokocha, Któż za jutro mi zaręczy! – mówi o swej młodziutkiej wychowanicy (rozpatrywanej także jako kandydatka na żonę!) Cześnik. Podstolina na zasadzie kontrastu jawi mu się jako …wdowa doświadczona, Zna proporcją, mocium panie, I nie każe fircykować, Po kulikach balansować. Z relacji Cześnika wyłania się zatem obraz dwu zupełnie różnych typów kobiet: młodziutkiej panny, atrakcyjnej,
Wyobraź sobie, że nagle znalazłeś się w świecie bohaterów „Zemsty”. Przeprowadź wywiad z jednym z nich, w taki sposób, aby uchwycić najważniejsze cechy jego osobowości i języka. Przeprowadź wywiad z jednym z bohaterów Zemsty. Pamiętaj! Zadawaj rozmówcy takie pytania, które ujawnią cechy jego osobowości. Staraj się sprowokować rozmówcę, stworzyć sytuację, w której ujawni swoje poglądy. Niech pokaże się ze wszystkich możliwych stron! Wykorzystaj wiedzę o bohaterze wyniesioną z lektury, ale staraj się też tworzyć nowe sytuacje, konfrontować go
Dorobek twórcy Bajki 1779 – Wstęp do bajek, Ptaszki w klatce, Szczur i kot, Malarze, Filozof, Jagnię i wilcy, Lew i zwierzęta, Dewotka Satyry 1779 – Do króla, Pijaństwo, Żona modna,Świat zepsuty Poematy heroikomiczne Myszeida – 1775, Monachomachia – 1778, Antymonachomachia – 1780 Powieści Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki – 1776, Pan Podstoli – 1778 Hymn 1774 – Hymn do miłości ojczyzny . POWIEŚĆ Pierwsza polska powieść: Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Szlacheckie wychowanie „Urodziłem
Współcześni nazywali go księciem poetów. W świadomości potomnych funkcjonuje przede wszystkim jako świetny bajkopisarz, dowcipny i kąśliwy satyryk, twórca obdarzony wyjątkowym poczuciem humoru. O pisarstwie Krasickiego mówimy zazwyczaj: zabawne, komiczne, uszczypliwe. Pamiętajmy jednak, że szyderczy śmiech bywa często maską, skrywającą prawdziwe oblicze prześmiewcy. Wie on, że śmiech ma funkcję uzdrawiającą. Oczyszcza ze złych emocji, uwydatniając przy okazji istotne prawdy. W twórczości Krasickiego, utrzymanej przeważnie w tonacji buffo, ulegają ścisłemu zespoleniu dwa różne
Nad Niemnem to jedna z najbardziej znanych – i najdłuższych! – powieści Elizy Orzeszkowej. Z korespondencji autorki dowiadujemy się, że pracę nad nią rozpoczęła w roku 1886. Powieść drukowana była w odcinkach w Tygodniku Ilustrowanym od stycznia do grudnia następnego roku. Tytuł utworu może wydawać się nam banalny. Jak jednak zatytułować powieść rzekę, która przedstawia tak wiele istotnych spraw: problem powstania styczniowego i stosunku do niego, konflikt dwór – wieś,
Pozytywizm to jeden z głównych nurtów filozofii XIX i XX wieku, nawiązujący do niektórych wątków oświeceniowych systemów filozoficznych. Tylko w Polsce nazywa się tak epokę literacką. W połowie XIX wieku terminy „filozofia pozytywna”, „pozytywizm” stały się popularne za sprawą dzieła francuskiego filozofa i socjologa Augusta Comte’a – sześciotomowego Kursu filozofii pozytywnej. Autor wskazywał w nim na konieczność zreformowania życia społecznego tak, aby zapanowały w nim ład, harmonia i aby służyło postępowi. Wierzył, że w osiągnięciu szczęścia pomoże ludzkości
Emil Zola Twórca i teoretyk naturalizmu, w praktyce pisarskiej wielki eksperymentator. Pisanie powieści porównywał do doświadczenia naukowego. Poddawał gruntownej analizie procesy społeczne i psychologiczne, badał zależności między ludźmi, starał się odkryć przyczyny przeróżnych zjawisk społecznych i indywidualnych. Miał dość trudne życie, borykał się z wieloma kłopotami, także materialnymi, w młodości zaznał nawet głodu. Fabuły swoich tekstów często budował na podstawie osobistych doświadczeń. Jest autorem dwudziestotomowego cyklu Rougon-Macquartowie. Historia naturalna i społeczna rodziny za Drugiego Cesarstwa (1870–1893), w
Zasada 1 Pisz na temat Po pierwsze: Wyszukaj w temacie tzw. czasownik operacyjny, czyli określający, co masz w swojej pracy zrobić. Od tych słówek naprawdę wiele zależy. Przede wszystkim sposób realizowania tematu – polecenie wpływa często na wybór takiego a nie innego kształtu pracy. Jeśli trzeba coś udowodnić, dobrą formą będzie rozprawka. Jeżeli jesteś proszony o rozważenie problemu, możesz wybrać esej. Słowo „oceń” w niektórych przypadkach sugeruje formę recenzji. Po drugie: Odpowiednio
Barok w Polsce Renesans zwano wiekiem złotym. Barok to wiek srebrny. Polska nadal jest potężnym mocarstwem w Europie, ale powoli traci swą rangę. Wszystko przez sarmatyzm – symbol wolności i zarazem polskie przekleństwo. Rzeczpospolita wieku XVII Czas potęgi Barok, choć wiek to srebrny, nie złoty, jak jego poprzednik, był w historii Polski bardzo ważny. Rzeczpospolita szlachecka XVII w. obejmuje około miliona kilometrów kwadratowych! Terytorialnie – drugie po Rosji państwo w Europie. To
Twórcy epoki renesansu Włochy Kolebka renesansu. Włosi startują pierwsi, jeszcze w XIV w. Tu działa: Dante, Boccaccio, Petrarka, Machiavelli, Lodowico Ariosto. Malarze: Leonardo da Vinci, Rafael, Michał Anioł. Kwitną miasta: Florencja, Rzym, Padwa, Wenecja. Ważne ośrodki naukowe: uniwersytety w Bolonii, Padwie, Rzymie, Florencji i Pizie. Francja Ośrodkiem jest Paryż i dwór królewski. Niestety, tu będzie miała miejsce straszna noc św. Bartłomieja – mord wyznawców kalwinizmu z rozkazu Katarzyny Medycejskiej.
Geneza utworu Kordian powstał w 1833 r. w trakcie pobytu Słowackiego w Szwajcarii, i miał być przede wszystkim próbą oceny powstania listopadowego, zgłębieniem przyczyn jego klęski oraz polemiką z systemem mitów stworzonych przez Adama Mickiewicza w III części Dziadów i Księgach narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego. Stanowił również swoisty obrachunek z dotychczasowym romantyzmem, z wykreowanym przez romantycznych twórców zespołem konwencji, schematów, które na tyle utrwaliły się w kulturze, że można było spojrzeć na nie z pewnym krytycznym dystansem, ocenić je, a nawet wyszydzić. Dramat
CV Pierwsza przepowiednia – Makbet spotyka na swej drodze trzy wiedźmy. Przepowiadają mu, że zostanie tanem Glamis, tanem Kawdoru oraz królem. Dwie pierwsze przepowiednie szybko spełniają się same, ostatniej „pomaga” Makbet. Namowa lady Makbet – być może Makbet nie dopuściłby się zbrodni, gdyby nie uległ perswazji żony. Jej wpływ na niego pozostanie, przez cały czas akcji dramatu, bardzo silny. Zamordowanie króla Dunkana – Makbet dzięki temu staje się królem Szkocji.
Dane Czas i miejsce akcji Ziemia Us (Hus) przed narodzeniem Chrystusa. Co to za typ bohatera? Cierpiący niewinnie człowiek, który godzi się na swój los. Pobożny, bogobojny. Jest archetypem człowieka cierpiącego bez winy. Pojęcia związane z tym bohaterem Hiobowe wieści – złe, przerażające wiadomości; nagle spadające nieszczęścia. Pocieszyciel Hioba – przyjaciel, który stara się pomóc cierpiącemu, ale w rzeczywistości pogłębia ból, bo przekonuje, że nieszczęście wynikło z winy tego, który cierpi.
Co się dzieje? Możemy założyć sobie, że powieść jest „dwuwarstwowa” – jedną warstwę stanowi oś fabularna (to co przytrafiło się bohaterowi); drugą cała sfera dyskusji, refleksji, dialogów i przemyśleń, które gromadzą się wokół zdarzeń. Ogarnięcie treści ułatwia fakt, że budując fabułę, Konwicki przebiegle stosuje starą, klasyczną regułę trzech jedności: miejsca, akcji i czasu! W pewien sposób modyfikuje powyższe elementy powieści, ale w sumie mamy do czynienia ze zdarzeniami w określonym
Jak zinterpretujesz tytuł powieści? Odpowiedź: W przypadku tradycyjnej powieści tytuł informowałby o jej zawartości czy tematyce (np. Nad Niemnem, Ojciec Goriot). W przypadku powieści Gombrowicza tytuł jest dezinformujący, ale… intrygujący. Co oznacza słowo „ferdydurke”? Właściwie nic, ten tytuł nie ma sensu. Nadanie powieści takiego tytułu – prowokującego i zabawnego, jest formą gry z czytelnikiem. Krytycy zwracają uwagę na podobieństwo brzmienia tytułu do nazwiska jednego z epizodycznych bohaterów powieści Lewisa, amerykańskiego laureata Nagrody Nobla. W tej powieści,
Artysta i sztuka Sformułowania: • Rola artysty i sztuki w programach i utworach pisarzy Młodej Polski • Filister i artysta w literaturze Młodej Polski • Artyści młodopolscy wobec pozytywistycznego utylitaryzmu sztuki. • Sztuka dla ludzi czy „sztuka dla sztuki” – wyraź swoją opinię w odniesieniu do teorii młodopolskich. Treści podstawowe: Naczelna teza programowa twórców młodopolskich o wyższości idei sztuki nad jakimikolwiek innymi wartościami. Wyraża je hasło „sztuka dla sztuki” propagowane
Wizje świata w literaturze staropolskiej. Sformułowania tematów • Wizja świata w wybranych dziełach średniowiecza • Obraz świata i człowieka w poezji barokowej • Człowiek, świat i Bóg w poezji Kochanowskiego • Świat utrwalony w bajkach i satyrach Ignacego Krasickiego Treści podstawowe: Hierarchia wartości uznawana przez ludzi średniowiecza – teocentryzm, życie pozagrobowe, pogarda dla ziemskich, doczesnych wartości. Utwory danse macabre zawierają taką wizję życia (np. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze śmiercią), również
Sarmatyzm Sformułowania: • Zjawisko sarmatyzmu – scharakteryzuj na podstawie wybranych utworów. • „Ja-sarmata” – autoportret szlachcica polskiego i spojrzenie z boku. • Sarmatyzm i jego literackie realizacje w baroku i epokach późniejszych. • Motywy sarmackie w literaturze Polski XVII i XVIII w. Zapamiętaj, że… To wiek następny – oświecenie – tak źle ocenił sarmatyzm i wyeksponował wady sarmaty. Podtrzymywała tę opinię krytyka powojenna z ideologicznych względów. A chociaż pyszny, konserwatywny
Prace domowe Podaj trzy przykłady archetypu i omów je. Takie pytanie sprawdza Twoją znajomość mitologii, ale też to, czy znasz i rozumiesz ten termin. Rada: Rozpocznij od jednozdaniowej definicji (patrz: terminy). Następnie wybierz trzy przykłady archetypu (te które najlepiej znasz, które potrafisz wyjaśnić lub te, które są, twoim zdaniem, najważniejsze). Może to być np. Demeter – archetyp matki Prometeusz – archetyp buntownika Penelopa – archetyp wiernej żony. Opowiedz krótko losy
Czas akcji: I połowa XIII w. p.n.e. Miejsce akcji: – określone w didaskaliach (komentarzach, uzupełnieniach, opisach występujących między dialogami): przed pałacem królewskim w Tebach (jedno z greckich miast-państw). Osoby dramatu: ANTYGONA, córka Edypa ISMENA, jej siostra CHÓR tebańskich starców KREON, król Teb STRAŻNIK HAIMON, syn KREONA TYREZJASZ, wróżbita POSŁANIEC EURYDYKA, żona KREONA Uwaga! W różnych przekładach Antygony możecie spotkać się z inaczej pisanymi imionami bohaterów i nazwami geograficznymi, np. Haimon = Hajmon Tyrezjasz = Terezjasz Eteokl =
