SIDEBAR
„Jesteśmy dziećmi epoki, epoka jest polityczna” – cytat z wiersza Wisławy Szymborskiej uczyń mottem swoich rozważań o uwikłaniu literatury i kultury w politykę na przestrzeni epok. Jest to typowy temat przekrojowy. Podejmując się jego realizacji, trzeba znać nie tylko przykłady literackie, ale także w niemałym stopniu konteksty kulturowe, a nawet historyczne. Ułatwia nam pracę sformułowanie „na przestrzeni epok” – które sugeruje, że najlepszym rozwiązaniem będzie trzymanie się chronologii. Temat wywołuje serię pytań
Inny świat Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Lalka Bolesława Prusa, Kordian Juliusza Słowackiego – który z tych utworów jest najciekawszym literackim świadectwem swojego czasu? Zanim zaczniesz pisać… Nad tym tematem warto się zastanowić: wbrew pozorom nie ogranicza i nie jest do końca „zaprogramowany”. Lektury, co prawda, są wskazane, ale masz do wyboru trzy (a pisać będziesz o jednej) i to z tak różnych epok, jak romantyzm, pozytywizm i współczesność. Jeśli się zdecydujesz, zastanów się, co tak naprawdę sprawia, że utwór
Szewcy Witkacego – rewolucja jako absurd – rewolucja jako absurd; genialne przeczucie rewolucji w formie groteski, parodii i absurdu. Uwagi o temacie Trzeba zwrócić uwagę, jak sam temat wskazuje, na różne oblicza totalitaryzmu: a więc na oblicze rewolucyjne (Szewcy, Przedwiośnie), ale i codzienne (Mistrz i Małgorzata, Proces). Warto pokazać różne ujęcia tematu, określić formę utworów: u Witkacego – groteska, u Bułhakowa – groteska i realizm, u Stefana Żeromskiego – realistyczne, choć epatujące okrucieństwem obrazy, u Franza Kafki –
Pieśń świętojańska o Sobótce Jana Kochanowskiego i Pan Tadeusz Adama Mickiewicza – porównaj dwa sposoby realizacji mitu arkadyjskiego. Odwołaj się nie tylko do prezentowanego fragmentu Pana Tadeusza, lecz także do innych znanych Ci urywków tego dzieła. Zastanów się, czy taka kraina może być atrakcyjna dla młodego człowieka z początku XXI wieku? Jan Kochanowski Pieśń świętojańska o Sobótce Panna XII Wsi spokojna, wsi wesoła, Który głos twej chwale zdoła? Kto twe wczasy,kto
Odwołując się do przytoczonego fragmentu oraz całości utworu, skomentuj postawę moralną głównego bohatera Dżumy Alberta Camusa. Alberta Camus, Dżuma (fragment) Z ciemnego portu wzlatywały rakiety towarzyszące oficjalnym zabawom. Miasto powitało je długim i głuchym okrzykiem. Cottard, Tarrou, Ona, wszyscy, których kochał i stracił, martwo lub winni, byli zapomniani. Stary miał rację, ludzie są zawsze tacy sami. Ale w tym była ich siła i ich niewinność, i mimo całego bólu Rieux czuł, że tu z nimi się
Mądrość w poszukiwaniu wartości najważniejszych – analiza i interpretacja porównawcza Trenu IX Jana Kochanowskiego i Szukałem Jana Twardowskiego. Jan Kochanowski Tren IX Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze! Która, jeśli prawdziwie mienią, wszytki żądze, Wszytki ludzkie frasunki umiesz wykorzenić, A człowieka tylko nie w anioła odmienić, Który nie wie, co boleść, frasunku nie czuje, Złym pogodom nie podległ, strachom nie hołduje. Ty wszytki rzeczy ludzkie masz za fraszkę sobie, Jednaką myśl, tak w szczęściu,
Na podstawie poniższego fragmentu dramatu prześledź emocje Makbeta. Ukaż jego tragedię w kontekście całego utworu i losów dwóch lub trzech innych bohaterów literackich, opanowanych żądzą władzy. William Szekspir MAKBET (…) Niczym król, jeśli król nie jest bezpieczny. Lęk przed Banquiem Głęboko utkwił we mnie, a królewskość Jego natury winna ów lęk budzić. Pełen odwagi jest, a przy niezłomnym Usposobieniu posiada też mądrość, (…) Prócz niego żaden z ludzi mnie nie trwoży. Mój geniusz jest nim
Jaką rolę pełni forma w życiu człowieka i jak wpływa na nasze zachowanie? Odpowiedz, odwołując się do podanego fragmentu powieści Ferdydurke oraz kreacji głównego bohatera. (…) Grzmot oklasków rozległ się wśród widzów. I na tym zapewne byłoby się skończyło. Ale zaszła jeszcze taka okoliczność (jakże wszystko zawsze trzeba przewidywać!), że opodal siedział pewien skromny, utajony marzyciel-emeryt w stanie spoczynku z Tuluzy, który z dawien dawna na wszelkich publicznych widowiskach marzył o skakaniu na głowy osobom siedzącym niżej
Porównaj, jak piszą o miłości poeci różnych epok – analiza porównawcza Bierzmowania Jana Andrzeja Morsztyna i Gwiazd spadających Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Jan Andrzej Morsztyn Bierzmowanie Pałam, bo jakoż nie pałać, kiedy ty Wzniecasz w mym sercu coraz ogień skryty: Każdy postępek, każda gładkość twarzy, Każde twe słowo miłość moje żarzy. Ustroisz-li się – żądzy mej przybędzie, Nie strzymasz widzę, że nic nie ubędzie, Płaczesz – w ognistej tonie serce wodzie, Śmiejesz się słońce
Porównaj, jaki obraz świata i życia ludzkiego wyłania się z wierszy Leopolda Staffa Świat i Jana Twardowskiego Mrówko ważko biedronko. Leopold Staff Świat Nie trać ani chwili, na wieki gasnącej! Co krok zdejmuje podziw i ogarnia trwoga! Świat, tak bliski a obcy, jest zdumiewający Jak dla dziecka w kołysce jego własna noga! W każdym miejscu i czasie głód wnętrze przeszywa! Wpijać się, wsysać, wżerać, wchłonąć, wykorzystać! Żądza nieustępliwa, rozkosz zapalczywa Tutaj żyć,
Jaką wizję człowieka przedstawia Wisława Szymborska w wierszu pt. Cebula? Zinterpretuj ten utwór. Wisława Szymborska Cebula Co innego cebula. Ona nie ma wnętrzności. Jest sobą na wskroś cebula do stopnia cebuliczności. Cebulasta na zewnątrz, cebulowa do rdzenia, mogłaby wejrzeć w siebie cebula bez przerażenia. W nas obczyzna i dzikość ledwie skórą przykryta, inferno w nas interny, anatomia gwałtowna, a w cebuli cebula, nie pokrętne jelita. Ona wielokroć naga, do głębi
Poezja jak otwarta rana – przedstaw doświadczenie wojny zawarte w poezji Tadeusza Różewicza na przykładzie wiersza pt. Ocalony i innego wybranego utworu tego poety. Tadeusz Różewicz Ocalony Mam dwadzieścia cztery lata ocalałem prowadzony na rzeź To są nazwy puste i jednoznaczne: człowiek i zwierzę miłość i nienawiść wróg i przyjaciel ciemność i światło. Człowieka tak się zabija jak zwierzę widziałem: furgony porąbanych ludzi którzy nie zostaną zbawieni. Pojęcia są tylko wyrazami: cnota i występek prawda i kłamstwo piękno i brzydota
Dokonaj analizy porównawczej wierszy: Cypriana Kamila Norwida Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie i Czesława Miłosza Campo di Fiori. Cyprian Kamil Norwid Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie I Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie, Że ci ze złota statuę* lud niesie, Otruwszy pierwej?… Coś ty Italii zrobił, Alighieri, Że ci dwa groby** stawi lud nieszczery, Wygnawszy pierwej?… Coś ty, Kolumbie, zrobił Europie, Że ci trzy groby we trzech miejscach*** kopie, Okuwszy pierwej?… Coś ty uczynił
Jak przedstawiony jest koniec świata w zaprezentowanym utworze Czesława Miłosza? Odpowiedz po lekturze wiersza. Czesław Miłosz Piosenka o końcu świata W dzień końca świata Pszczoła krąży nad kwiatem nasturcji, Rybak naprawia błyszczącą sieć. Skaczą w morzu wesołe delfiny, Młode wróble czepiają się rynny I wąż ma złotą skórę, jak powinien mieć. W dzień końca świata Kobiety idą pod parasolkami, Pijak zasypia na brzegu trawnika, Nawołują na ulicy sprzedawcy warzywa I łódka z żółtym żaglem
Świątynie W architekturze starożytnej Grecji najważniejszą rolę odgrywały świątynie. Każda z nich była miejscem, gdzie ustawiano posąg bóstwa i gromadzono dary składane mu w ofierze; natomiast nie była ona tym, czym później były kościoły, mianowicie nie była miejscem modłów, gromadzących liczne tłumy. Z tego powodu świątynia grecka jest nieduża. Wznoszono ją z kamienia, najczęściej z białego marmuru na płaskiej, kamiennej podstawie, która spełniała rolę fundamentu. Tę podstawę otaczano wysokimi stopniami
Cechy charakterystyczne barokowej poezji ziemiańskiej – ukaż je na przykładzie „Zbytków polskich” Wacława Potockiego. Wacław Potocki Zbytki polskie O czymże Polska myśli i we dnie, i w nocy? Żeby sześć zaprzęgano koni do karocy; Żeby srebrem pachołków od głowy do stopy, Sługi odziać koralem, burkatelą stropy; Żeby na paniej perły albo dyjamenty, A po służbach złociste świeciły się sprzęty; Żeby pyszne aksamit puszyły sobole; Żeby im grały trąby, skrzypce i wijole; Żeby po
Oblicza końca wieku. Porównaj wiersz Kazimierza Przerwy Tetmajera Koniec wieku XIX i utwór Wisławy Szymborskiej Schyłek wieku. Zwróć uwagę na konstrukcję podmiotów lirycznych wierszy, formę utworów oraz główne przesłanie każdego z nich. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Koniec wieku XIX Przekleństwo?… Tylko dziki, kiedy się skaleczy, złorzeczy swemu bogu, skrytemu w przestworze. Ironia?… Lecz największe z szyderstw czyż się może równać z ironią biegu najzwyklejszych rzeczy? Idee?… Ależ lat już minęły tysiące, A idee są zawsze tylko ideami.
Obraz XX wieku i sposób jego kreacji w wierszu Wisławy Szymborskiej Nienawiść – przedstaw analizę i interpretację utworu. Wisława Szymborska Nienawiść Spójrzcie, jak wciąż sprawna, jak dobrze się trzyma w naszym stuleciu nienawiść. Jak lekko bierze wysokie przeszkody. Jakie to łatwe dla niej – skoczyć, dopaść. Nie jest jak inne uczucia. Starsza i młodsza od nich równocześnie. Sama rodzi przyczyny, które ją budzą do życia. Jeśli zasypia, to nigdy snem wiecznym. Bezsenność nie odbiera
Obrazy buntu w Biblii. Komentarz Temat sformułowany dość enigmatycznie. Twoim zadaniem będzie przypomnienie sobie postaci biblijnych buntowników, scharakteryzowanie ich, określenie rodzaju buntu: przeciwko czemu lub komu się buntowali, jakie były tego skutki. Zauważ, że bunt nie jest zbyt mile widzianym sposobem manifestowania swojej indywidualności. Najczęściej kończy się klęską buntowników lub ich „nawróceniem”. . Jak zacząć? Zastanów się, dlaczego bunt jest tak popularnym tematem, a buntownik jest od tysięcy lat jednym z najbardziej lubianych
Dokonaj interpretacji porównawczej wierszy Mikołaja Sępa Szarzyńskiego O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem i Jana Lechonia (Stargany męką straszną zapasów nierównych…). Jan Lechoń *** (Stargany męką straszną zapasów nierównych…) Stargany męką straszną zapasów nierównych, Nie znając kresu żądzy, kres znając możności, Jak w lekkim szumie skrzydeł anioła ciemności – W piekielnej śpię rozkoszy siedmiu grzechów głównych. Wyszedłem za wątpienie, cierpienia, rozprawy I idę tam, gdzie rzeczy się ludzkie nie liczą,
