SZ.P Formy prac pisemnych
Gdy nauczyciel prosi Cię o wrażenia z ferii, najchętniej napisałbyś jednym zdaniem – „Na feriach było fajnie”. A może napiszesz wypracowanie w formie dziennika lub pamiętnika? I dziennik, i pamiętnik są rodzajem osobistych notatek, w których zapisujemy informacje dla nas istotne, a jednocześnie takie, którymi nie chcemy dzielić się z innymi. Te dwie formy możemy wykorzystać podczas pisania wypracowań. Rzecz jasna, tylko wtedy, gdy w temacie otrzymamy informację – „forma dziennika lub pamiętnika” albo „forma dowolna”. Dziennik i pamiętnik najlepiej
Esej Esej (ang. essay – próba)– to szkic literacki, refleksje i rozmyślania autora na dany temat i typowy dla niego sposób. Za twórcę tego gatunku uchodzi Michel de Montaigne. Podstawowe schematy eseju wywodzą się z jego Prób (Essais, 1580). To najtrudniejsza forma literackiej wypowiedzi łącząca elementy felietonu, reportażu i form autobiograficznych, która wymaga dużej wiedzy, sprawnego stylu, swobody językowej i intelektualnej, a jednocześnie trudnej do wyjaśnienia oryginalności, która odróżnia esej jednego autora od eseju innego. Typy
Esej Esej (łac. exagium – ważenie, próba wagi; fr. essai – próba; ang. essay – próba) zwany jest także – rzadziej – szkicem literackim. To gatunek o wyrafinowanej konstrukcji i tematyce, wymagający sprawności pisarskiej, bogatej leksyki i lekkiego pióra. Łączy elementy felietonu (np. często pojawiają się anegdoty, historyjki z życia), reportażu (np. wspomnienia z podróży) i form autobiograficznych (np. pamiętnika – bowiem autor eseju może pozwolić sobie na duży subiektywizm). Za
Jak pisać esej To ciekawa i trudna forma pisarska: daje wiele możliwości, ale też równie wiele wymaga. Czego? Oryginalności, lekkiego pióra, bogatego słownictwa, a przede wszystkim wiedzy, wiedzy, wiedzy… Jakie tematy Esej jest utworem bliskim publicystyce, gdzieś z pogranicza literatury i nauki. Może mówić o bardzo różnych zagadnieniach: filozoficznych, literackich, naukowych… Charakteryzuje go to, że temat ujmuje w sposób ciekawy, oryginalny, pokazując indywidualne spojrzenie autora (subiektywizm!). Istotą eseju nie jest – jak w rozprawce – rozumowanie
Reportaż W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że reportaż to relacja na gorąco z jakiegoś ważnego wydarzenia czy miejsca, jednak podana w starannej formie stylistycznej. Reportaż nie może i nie powinien być zbyt długi. Dwa razy zastanów się, nim zapiszesz jakieś zdanie, gdyż każde jest na wagę złota. Każde powinno wnosić coś ważnego do tekstu. Bardzo istotny jest także dynamizm (po prostu: unikaj długich, rozbudowanych zdań). Nie bez znaczenia są emocje – nie może to
Co powinno się wiedzieć o pisaniu reportażu Jak pisać reportaż I tak jest w przypadku tekstu Mileny! Temat przerwy szkolnej dawał autorce pole do popisu, mogła dotrzeć wszędzie: do pracowni, na korytarz, pod pokój nauczycielski, do łazienki. I dotarła! Może szkoda tylko, że nie trafiła do szatni, tam często dzieją się ciekawe i nie zawsze pochwalane przez grono pedagogiczne rzeczy. A reporter nie jest przecież moralizatorem, on rejestruje tylko rzeczywistość,
Recenzja Recenzja – to gatunek dziennikarski, znany przede wszystkim z prasy i internetu, ale też radia czy telewizji. Autor recenzji dokonuje oceny dzieła: książki, filmu, sztuki teatralne. Plan recenzji: CZĘŚĆ I – PRZEDSTAWIENIE DZIEŁA Autor, tytuł, data powstania, przynależność do nurtu, epoki, czas odbioru. CZĘŚĆ II – OCENIAJĄCA Kolejność dowolna, zależna od specyfiki dzieła: inaczej film, inaczej książka. CZĘŚĆ III – PODSUMOWUJĄCA Ocena końcowa, zaproszenie lub zniechęcenie czytelnika do odbioru dzieła.
Na czym polega pisanie recenzji? Przede wszystkim na ocenianiu filmu, książki, wystawy, spektaklu. Na wyrażaniu własnych sądów na temat danego dzieła. Mamy pisać o tym, co nam się w danej książce lub filmie podobało, a co nie. Pochwalamy zalety i wytykamy wady. Ale recenzja ma też informować – o tematyce utworu, autorze – o całej „technicznej” stronie dzieła. W Twojej recenzji nie może zabraknąć tego elementu. I jeszcze ostatnia, ale wcale nie najmniej ważna funkcja recenzji –
Recenzja Recenzja książki Recenzja książki powinna zawierać podstawowe informacje i odpowiedzi na większość zamieszczonych poniżej pytań. Dane, jak w przypadku każdego tekstu kultury: tytuł, nazwisko autora, nurt, daty powstania. Określenie gatunku literackiego. Czy to ważna książka w historii literatury? Czy to świetna książka nieznanego szerszej grupie odbiorców twórcy, nowe dzieło kultowego pisarza, klasyka, którą znają wszyscy oczytani ludzie? Do kogo jest adresowana (do humanistów, młodzieży, dzieci, wszystkich)? Jaki jest główny problem poruszany
Wszystko może zacząć się od takich tematów: 1. Który utwór Henryka Sienkiewicza poleciłbyś do przeczytania koleżance lub koledze? Uzasadnij swój wybór. 2. Tę książkę naprawdę warto przeczytać! Uzasadnij swój wybór. 3. Tę książkę zabrałbym na bezludną wyspę… 4. To jest ciekawa książka – recenzja z wybranej powieści współczesnej. 5. Napisz recenzję wybranego utworu literackiego lub filmowego, ukazującego człowieka o wielkim sercu. Co powinno znaleźć się w recenzji? Każdą recenzję pisze się inaczej,
Recenzja powieści Kompozycja 1. Jak oceniam typ narracji? Czy jest tradycyjny, „przezroczysty”, bezpośrednio wprowadza odbiorcę w świat przedstawiony, czy też wyczuwa się poglądy autora? A może jest to narracja nowatorska – np. narrator = bohater, posługuje się mową potoczną, mówi o wszystkim „od siebie”. 2. Jak kształtuje się fabuła powieści? Czy „wciąga”, powoduje zainteresowanie czytelnika, jest wartka, pełna napięcia? A może jest to akcja ułożona niechronologicznie, przedstawione wydarzenia następują po
Recenzja – to gatunek dziennikarski, znany przede wszystkim z prasy i Internetu, ale też radia czy telewizji. Pisanie recenzji uczy krytycznego odbioru dzieła, własnego spojrzenia, znajdowania argumentów na poparcie własnych tez. Typy recenzji: informacyjna – nastawiona na informacje, fakty, opisy, streszczenia; krytyczna – nastawiona na ocenę dzieła lub wydarzenia; felietonowa i eseistyczna – daje autorowi dużo więcej swobody, podkreśla „ja” autorskie, pozwala na dygresje niezwiązane z głównym tematem. Recenzja powinna zawierać Elementy informacyjne:
„Mam przyjemność zaprosić…” czy „Przyjdźcie na herbatę”, czyli o sposobach formułowania zaproszeń. Przez telefon można zaprosić kumpelkę na plotki, przez Internet umówić się z chłopakiem do kina, ale niektóre spotkania są bardziej uroczyste i wtedy ustne zaproszenie typu: „Przyjdź o 10. Będę czekać na rogu Miodowej i Chmielnej” nie jest na miejscu. Na pewno dobrze znasz niedużego formatu karnecik, który wysyła się z okazji ślubu, chrzcin, czy Pierwszej Komunii Świętej. W sklepach można kupić śmieszne zaproszenia na
Zaproszenie Zaproszenie to zaproponowanie w pisemnej formie komuś wzięcia udziału w jakimś zdarzeniu (koncert, wystawa, mecz sportowy, przedstawienie teatralne). W zależności od tego do kogo kierujemy zaproszenie będzie ono miało miało charakter nieoficjalny, innym razem oficjalny. Jakie zaproszenie dla kogo? Zaproszenie nieoficjalne do koleżanek/kolegów, do rodziny Zaproszenie oficjalne do dyrektora szkoły, muzeum, kierownika, instytucji, urzędów Pamiętaj, że im starsza i mniej znana ci osoba, tym bardziej oficjalna forma zaproszenia. Jak
Pamiętnik Pamiętnik nie jest trudny! Na pewno dużo łatwiejszy od rozprawki czy reportażu. Dużo bardziej swobodny niż protokół czy sprawozdanie. Dlaczego? Bo to Ty decydujesz, jakie sekrety powierzysz pamiętnikowi, o czym chcesz pisać. Czym się różnią? PAMIĘTNIK Zapisujesz w nim najważniejsze wspomnienia, swoje przemyślenia. Narracja jest pierwszoosobowa. Może być pisany na bieżąco (wówczas bardziej przypomina dziennik) lub z perspektywy czasu (np. kiedy dorosły człowiek opisuje swoje dzieciństwo). Nie musi opisywać
Oskarżenie Podobnie jak list i przemówienie, oskarżenie jest formą wypowiedzi skierowaną do kogoś. Oskarżenie różni się od przemówienia tym, że musi być w nim zawarta informacja, kogo i o co oskarżamy! Przykładowe tematy: Dzisiejsza rodzina przestała być schronieniem i ostoją. Młodzież i dzieci wolą towarzystwo swoich rówieśników niż rodziców. Dlaczego? Rodzice i dzieci – oceń tę relację na podstawie obserwacji i przemyśleń. Początek – zwrot do słuchaczy: • Szanowni Państwo! • Panie i Panowie! • Sędziowie i Ławo Przysięgłych!
Istnieje wiele różnych przemówień. Może być przemówienie prezydenta (oficjalne) lub przemówienie okolicznościowe, na przykład na ślubie czy spotkaniu rodzinnym. Najkrótszym przemówieniem jest toast wznoszony na obiadach, przyjęciach – tych urzędowych i tych w gronie przyjaciół. A zupełnie innego rodzaju przemówieniem jest mowa pogrzebowa. Niejednemu wytrawnemu politykowi czy dyplomacie trudno ułożyć i wygłosić dobre przemówienie. Dlaczego? Bo przemówienie, ani to oficjalne, ani rodzinne, nie może być zbyt długie i nudne. W obu przypadkach istnieje obawa, że słuchacze
Na egzaminie jest wymagana umiejętności stworzenia własnego tekstu. Oprócz długiej formy trzeba też wykazać się umiejętnością budowania wypowiedzi w kilku tzw. krótkich formach. Wydają się one banalnie proste, ale bardzo łatwo stracić przez nie punkty. Dlaczego? Ponieważ są bardzo sformalizowane, czyli wymagane jest ścisłe zachowanie formy. Pominiecie któryś z elementów – np. podpis w liście czy datę w podaniu – i już lecą punkty. Odpowiednia kompozycja Każda forma ma określoną, trójczłonową kompozycję – wstęp, rozwinięcie
Wywiad jest to ciąg pytań zadawanych przez pewną osobę innej osobie – najczęściej sławnej, zasłużonej dla kultury lub po prostu takiej, która przeżyła coś ciekawego. Ta rozmowa może być wyemitowana w TV lub w radiu albo spisana i opublikowana (w internecie, w czasopiśmie itd.). Cele wywiadu Wywiad może mieć różne cele. Najlepiej uświadomić sobie, jaki cel nam przyświeca, co chcemy wydobyć od rozmówcy i jakie są oczekiwania naszych czytelników. Co ich może najbardziej zainteresować? Wywiad dziennikarza z politykiem
