Kim był Homer?
Autor Iliady i Odysei, najprawdopodobniej pochodził z greckiej wyspy Chios w Azji Mniejszej (u jej wybrzeży, w części północnej, leżała Troja).
Imię Homer (ślepiec) sugeruje, że był niewidomy, tego jednak nie wiemy na pewno. Homer jest postacią dość tajemniczą, niektórzy badacze twierdzą, że w ogóle nie istniał.
Przypuszcza się, że był wędrownym śpiewakiem i żył w IX lub VIII w. p.n.e. Wędrował po Grecji, zatrzymywał się na dworach i agorach, gdzie recytował lub śpiewał własne bądź cudze opowieści poetyckie o bohaterskich czynach herosów.
- W Iliadzie opisał wojnę trojańską. Troja rzeczywiście istniała, a wojna trojańska naprawdę się rozegrała. Dzieła Homera przyczyniły się nawet do odkrycia ruin Troi przez archeologów.
- W Odysei opisał drogę do domu Odyseusza – jednego z bohaterów wojny trojańskiej.
Czas akcji
To dziesięć lat przygód Odyseusza,
od zburzenia Troi aż po powrót do rodzinnego kraju i odzyskanie władzy.
Miejsce akcji
Różne wyspy na Morzu Śródziemnym, na które Odyseusz trafia w drodze do domu. Itaka – wyspa na Morzu Jońskim, ojczyzna Odyseusza.
Bohaterowie
Odyseusz
- Syn Laertesa, króla Itaki. Był jednym z najdzielniejszych – po stronie Greków – bohaterów wojny trojańskiej.
- Zanim rozpoczęła się wojna trojańska, Odyseusz był królem wyspy Itaki, władcą silnym i szanowanym. Miał kochającą żonę Penelopę i małego synka Telemacha. Czy coś więcej potrzebne mu było do szczęścia? Sława – tego jeszcze pragnął. Dla niej spędził dziesięć lat na wojnie. Nie przypuszczał nawet, że jego powrót też będzie trwał aż dziesięć lat.
- Jak wyglądał? Na pewno był to silny i wysportowany mężczyzna – w końcu to żołnierz, jeden z bohaterów wojny trojańskiej.
- Jak każdy człowiek miał wady i zalety. Był wzorem odwagi, zręczności, pomysłowości, mądrości. Ale był też nieugięty i bezwzględny (zwróć uwagę na fragment opowiadający o oślepieniu Cyklopa czy o rozprawie z zalotnikami). Nie znał litości w zemście, jak ogromna większość starożytnych bohaterów.
- Czuł się odpowiedzialny za swoich towarzyszy. To mądry i niezwykle odważny przywódca. Potrafił wymyślić wyjście z każdej, nawet najtrudniejszej, sytuacji. Był znany ze swoich forteli. Zgubiła go jednak hardość i zuchwałość. Nie dopuszczał bowiem myśli, że ktoś mógłby go pokonać. Jako zwycięzca spod Troi uważał się za wielkiego bohatera, któremu należą się hołd, sława i bogactwo.
- Był niespokojnym duchem, był ciekawy świata, chciał poznawać coraz to nowe krainy.
- Bardzo tęsknił za żoną i synem. W końcu udało mu się odzyskać rodzinę i majątek.
Telemach
Syn Odyseusza i Penelopy. Kiedy ojciec wyruszał pod Troję, był on jeszcze małym dzieckiem.
My go poznajemy już jako młodzieńca, który rusza na poszukiwania ojca. Ta podróż skończyła się przejmującym spotkaniem na ziemi rodzinnej. Ojciec z zachwytem przyglądał się synowi, rozumnemu i odważnemu młodzieńcowi. Telemach pomagał ojcu w decydującej, krwawej rozprawie z zalotnikami matki.
Penelopa
Żona Odyseusza. Jest symbolem wierności, bo przez dwadzieścia lat czekała na swojego ukochanego, mimo że w jej domu bez przerwy zbierali się zalotnicy, sławni i bogaci panowie. Każdy z nich chciał pojąć ją za żonę, by zdobyć władzę i objąć tron. Penelopa potrafiła jednak wybrnąć z tej trudnej sytuacji.
Przez wiele lat zwodziła natrętnych zalotników.
Była piękna i mądra. Dla niej – kobiety śmiertelnej – Odyseusz odtrącił nawet boginię i zrezygnował z nieśmiertelności.
Uczucie Odyseusza i Penelopy zostało tak opisane, że nawet nikt nie dostrzega, że jest to miłość dwojga ludzi, co już przeżyli swą młodość.
Streszczenie
Od Kikonów do Cyklopów
Po dziesięciu latach wojny trojańskiej dla greckich wojsk nadszedł upragniony dzień powrotu. Żołnierzy czekała długa i ciężka podróż. Odyseusz, król Itaki, dowodził dwunastoma okrętami greckimi. Już początek podróży okazał się fatalny – rozpętała się burza. Statki Odyseusza dotarły do wybrzeży ziemi należącej do Kikonów, a jego żołnierze zrabowali miasto Ismar. Na dodatek zadowoleni z nowych łupów wyprawili sobie ucztę na brzegu. Tymczasem dotarły posiłki i Kikoni napadli na śpiących Greków. Z ledwością udało się Odyseuszowi uciec. Stracił siedemdziesięciu dwóch ludzi. Na morzu Grecy znowu musieli zmagać się z burzami, aż wycieńczeni dotarli do kraju Lotofagów – ludzi żywiących się kwiatami lotosu, które powodowały utratę pamięci. Odyseuszowi i stąd udało się uciec. Znowu jego statki tułały się po morzu. Głodni żołnierze przybili do brzegu pewnej wyspy. Była urocza, pełna łąk, źródeł i gajów. Mężczyźni upolowali mnóstwo kóz i najedli się do syta. Odyseusz ze szczytu góry dostrzegł jednak sąsiednią wyspę, gdzie unosił się dym ponad skałami. Ponieważ był ciekawski, postanowił tam popłynąć swoim okrętem. Zauważył wielką pieczarę i ciekawość jego jeszcze bardziej wzrosła. Zabrał dwunastu ludzi i wyszedł na ląd. Mieszkał tu straszliwy potwór, wielkolud z jednym okiem na środku czoła – Cyklop Polifem. Olbrzym wszedł do jaskini i zamknął ją wielkim głazem. Kiedy rozpalił ognisko, dostrzegł pochowanych po kątach ludzi. Odyseusz poprosił, by Polifem ich ugościł. Ten jednak porwał dwu ludzi i pożarł ich. Następnego dnia zjadł kolejnych czterech towarzyszy Odyseusza. Wtedy bohater spod Troi poczęstował go winem, które na szczęście wziął ze statku. Olbrzymowi napój ten bardzo smakował. Odyseusz przedstawił mu się jako Nikt, a zadowolony Cyklop obiecał, że zje go jako ostatniego.
Po chwili runął pijany. Odyseusz tylko na to czekał. Wielkim drągiem wydłubał Polifemowi jego jedyne oko. Na krzyk okaleczonego zbiegli się inni Cyklopi, ale nie mogli odnaleźć złoczyńcy, bo Polifem twierdził, że zrobił mu to Nikt. Cyklopi pomyśleli, że oszalał. Odyseusz tymczasem znalazł sposób ucieczki. Żołnierze greccy przywiązali się do brzuchów baranów, które Cyklop trzymał w swojej jaskini. Rankiem Polifem wypuścił zwierzęta na zewnątrz i w ten sposób uwolnił również Odyseusza oraz jego kompanów. Tuż przed odpłynięciem Odyseusz przyznał się jeszcze Cyklopowi, jak naprawdę się nazywa. Polifem nie mógł już nic zrobić, ale poprosił swego ojca – Posejdona, władcę mórz, by pomścił jego krzywdę. Prosił, by podróż jego krzywdziciela trwała bardzo długo, aby wracał samotnie i nie na swoim okręcie, a w domu zastał kłopoty.
Nierozwikłane ścieżki świata
Odyseusz dotarł do wyspy Eolii. Mieszkał na niej Eol, król wiatrów, ojciec sześciu synów i sześciu córek. Nasz bohater spędził tu miesiąc. Kiedy miał odpływać, Eol podarował mu wielki miech skórzany, w którym zamknął wszystkie złe wiatry. Pozostawił na wolności tylko jeden – zefir, który miał zaprowadzić Odyseusza do domu. Dziewięć dni statki spokojnie płynęły w kierunku Itaki. I były już bardzo blisko, kiedy nastąpiła tragedia. Gdy przywódca usnął, jego żołnierze zajrzeli do miecha, bo rozeszła się pogłoska, że kryją się tam skarby. Silne, złowrogie wiatry spowodowały, że Odyseusz znowu wrócił na wyspę Eola. Ale tym razem król przepędził go. Po siedmiu dniach ciężkiej podróży Odyseusz znowu dotarł do lądu. Dwu ludzi poszło na zwiady. Okazało się, że to ziemia Lestrygonów – olbrzymów ludożerców. Zniszczyli oni statki załogi króla Itaki, rzucając kamieniami. Ocalał tylko statek Odyseusza, który pozostał przed wejściem do zdradliwej przystani. Wielu ludzi zginęło. Zgłodniali żołnierze dotarli do kolejnego lądu. Odyseusz upolował wielkiego rogacza.
Po spokojnej nocy podzielił swych ludzi na dwie załogi – jedni mieli pilnować statków, a inni wyruszyć w głąb lądu, by szukać pomocy. Euryloch na czele swojej załogi dotarł do uroczej dolinki, pośrodku której stał zamek z kamienia. Dobiegał stamtąd piękny śpiew kobiecy i odgłos warsztatu tkackiego. Wokół chodziły lwy i wilki, które jednak nie rzucały się na ludzi. Śliczna dziewczyna zaprosiła przybyszy do środka. Tylko Euryloch pozostał, bo jej nie ufał. Czarodziejka Kirke wspaniale ugościła żołnierzy, ale potem zamieniła ich za pomocą czarodziejskich ziół i różdżki w świnie. Euryloch pobiegł do Odyseusza, by opowiedzieć mu, co się stało. Król Itaki natychmiast wyruszył na pomoc swoim kompanom.
Tym razem pomógł mu bóg Hermes – dał mu czarodziejskie ziele, które miało żołnierzom przywrócić ludzką postać. Udało się. Boginka uwolniła towarzyszy Odyseusza. Sprowadzono resztę załogi i rozpoczęła się wielka uczta. Tym razem jedzenie już nie szkodziło ludziom. Tak, na ucztowaniu i zabawach, upłynął Grekom rok. Wreszcie jednak Odyseusz zatęsknił za ojczyzną. Kirke nakazała im jednak popłynąć w inną stronę – do państwa cieniów, do Tejrezjasza.
Od królestwa cieniów do wyspy słońca
Dalsza podróż nie trwała jednak długo, bo po dniu żeglowania Grecy dotarli do krańców Zachodu. Te strony okrywała wieczysta mgła, a wokół roztaczało się płaskie wybrzeże porosłe nędznymi drzewami. W jednym z takich gajów Odyseusz złożył dary dla umarłych – mleko, miód, wino, wodę z mąką i zarżnął dwie czarne owce. Wszędzie pojawiły się widma wojowników. Odyseusz czekał na duszę Tejrezjasza.
Prorok powiedział mu, że czeka go jeszcze mnóstwo trudów, ale w końcu dotrze do ojczyzny. Udzielił też królowi Itaki kilku wskazówek, jak chronić się przed gniewem bogów. Wśród mar Odyseusz dostrzegł też swoją matkę. Nic nie wiedział o jej śmierci. Matka opowiedziała mu o tym, co działo się w Itace w czasie jego nieobecności. Teraz już wiedział, że żona nadal wiernie na niego czeka, że syn Telemach zastępuje go w rządzeniu, a ojciec zamieszkał na wsi. Tymczasem zeszły się dusze jego towarzyszy spod Troi. W końcu Odyseusz uciekł na okręt. Jeszcze raz odwiedził Kirke, która udzieliła mu wielu cennych rad, jak unikać niebezpieczeństw. Pierwszą przeszkodą była wyspa Syren, które wabiły żeglarzy swym śpiewem. Jednak Odyseusz za radą Kirke pozalepiał woskiem uszy żeglarzom, a siebie kazał przywiązać do masztu. Kusiły go opowieści Syren, ale nie udało mu się uwolnić z więzów. Przed nimi było jednak jeszcze większe niebezpieczeństwo – cieśnina morska osłonięta z dwu stron skałami. W jednej skale mieszkała Scylla – potwór morski o dwudziestu łapach i sześciu łbach, pod drugą skałą mieszkała Charybda – niesamowita poczwara, która pochłaniała morze i znów je wypluwała. Odyseusz wybrał drogę bliżej Scylli, dzięki temu się uratował. Stracił jednak kilku towarzyszy.
Rozbitek
Zmęczeni podróżnicy ledwo dotarli do następnego lądu. Była to wyspa słońca – Trynakria. Na łąkach pasły się tu wielkie stada owiec i wołów. Kiedy popsuła się pogoda, zapasów Odyseusza szybko zaczęło ubywać. Żołnierzom zaczął doskwierać głód, a wtedy ukradli kilka krów. Sześć dni ucztowali, po czym wyruszyli w dalszą podróż. Nagle jednak rozpętała się straszliwa burza. Mściwy bóg błyskawicą zatopił okręt. Zginęli wszyscy oprócz Odyseusza. Na kilku deskach przemierzał on morze, aż znowu znalazł się w pobliżu Scylli i Charybdy. Tym razem postąpił inaczej. Popłynął bliżej drugiej bestii, ale w ostatniej chwili pochwycił gałąź drzewa figowego. Jego belki poszły w głąb paszczy potwora, lecz on wiedział, że za chwilę powrócą z wyplutą wodą. Nareszcie Charybda oddała połkniętą wodę i Odyseusz znów wrócił na swą mizerną tratwę. Po dziesięciu dniach któl Itaki dotarł do nieznajomego wybrzeża – wyspy Ogigii. Kiedy ocknął się, stała nad nim przepiękna kobieta. Była to nimfa, córka bogów, Kalipso. Zakochała się ona w Odyseuszu, chciała zostać jego żoną, a w zamian obiecywała mu nieśmiertelność. Odyseusz tęsknił jednak
za ojczyzną.
Dom bez pana
Tymczasem w Itace niewielu już wierzyło, że władca powróci. Jego dom, majątek i królestwo były zagrożone. Dwudziestoletni Telemach nie cieszył się poważaniem. Penelopa była piękna, a o jej rękę starało się wielu zalotników. Ona jednak ciągle odmawiała zalotnikom, twierdząc, że nie wyjdzie za mąż, dopóki nie będzie miała pewności, że mąż zginął. Ale zalotnicy byli natarczywi. Codziennie zbierali się w zamku i ucztowali na koszt nieobecnego gospodarza. Pewnego dnia Telemacha odwiedził tajemniczy gość. Przedstawił się jako Mentes, stary przyjaciel Odyseusza. Nakazał młodzieńcowi wyruszyć w poszukiwaniu ojca. Tak naprawdę to była bogini Atena. Nazajutrz Telemach zwołał lud Itaki, by poskarżyć się na samowolę zalotników. Ale ci wyśmiali go i postanowili pozostać do czasu, gdy Penelopa wybierze jednego z nich.
Podróż Telemacha
Syn Odyseusza postanowił odejść z domu. Nocą, w tajemnicy przed zalotnikami matki, opuścił ojczyznę. Najpierw dotarł do króla Nestora. Cały czas towarzyszyła mu Atena, tym razem pod postacią Mentora – jednego z ważniejszych obywateli Itaki. Niestety, król Nestor nic nie wiedział o losach Odyseusza. Ostatni raz widział go, kiedy wyruszali w drogę powrotną po wojnie trojańskiej. Król radził, by jechać do Sparty, do Menelaosa. Telemach w towarzystwie syna Nestora wyruszył tam. Tu syn Odyseusza poznał Helenę – kobietę, o którą dziesięć lat Grecy walczyli pod Troją. Menelaos opowiedział Telemachowi o spotkaniu z bożkiem morskim, który mówił o Odyseuszu. Telemach dowiedział się, że jego ojciec jest u Kalipso.
Klątwa Polifema
Tymczasem Odyseusz szykował się do drogi. Bardzo smuciło to Kalipso. Nie rozumiała, dlaczego porzuca ją dla śmiertelnej kobiety i naraża się na tyle niebezpieczeństw. Odyseusz zbudował tratwę. Kalipso dała mu zapasy na drogę. Kiedy już płynął, dojrzał go Posejdon. Przypomniała mu się prośba Polifema. Bóg rozpętał burzę, ale nad biednym rozbitkiem ulitowała się boginka morska, Leukotea. Rzuciła mu cudowną przepaskę, która utrzymywała go na powierzchni wody. Tak przez kilka dni borykał się ze wzburzonym morzem. W końcu udało mu się dotrzeć do brzegu.
Scheria
W miejscu, gdzie schronił się Odyseusz, zatrzymała się królewna Nauzykaa ze służącymi, by zrobić pranie. Kiedy Odyseusz wyszedł zza krzaków, dziewczęta bardzo się go wystraszyły. Ale Nauzykaa kazała służkom wybrać ubrania dla nieznajomego i przygotować mu jedzenie. Potem Odyseusz udał się do pałacu jej ojca Alkinoosa. W drodze towarzyszyła mu mała dziewczynka (tak naprawdę Atena), która przykryła wędrowca obłokiem niewidzialności, by ustrzec go przed oczami gapiów. Kraj Feaków – Scheria – był bogaty, a ludzie tu mieszkający szczęśliwi i zamożni. Dlatego kiedy Odyseusz poprosił o dach nad głową i statek, którym mógłby wrócić do domu, król Alkinoos zgodził się mu pomóc. Dla Scherii przybycie gościa stało się świętem, urządzono nawet igrzyska na jego cześć. W czasie wieczornej uczty Odyseusz usłyszał pieśń, która sławiła jego czyny. Wtedy przyznał się królowi, kim jest naprawdę, i opowiedział mu swoje przygody.
Powrót
Feacy podarowali Odyseuszowi nie tylko okręt, ale i mnóstwo innych darów. Były to większe skarby niż łupy wojenne, które stracił na morzu. Tym razem udało się dotrzeć dzielnemu wędrowcowi do ukochanej Itaki. Na brzegu przywitał go nieznajomy młodzieniec (znowu była to Atena). Bogini nakazała mu schować skarby w jaskini, a potem zamieniła go w żebraka. Nikt nie mógł poznać Odyseusza – byłoby to zbyt niebezpieczne. W jego domu przebywało mnóstwo zalotników jego żony, którzy czyhali na majątek. Najpierw przybysz udał się do Eumajosa – pasterza świń, który pozostał mu wierny. Spędził u niego parę dni. Okazało się, że Eumajos był synem królewskim z dalekiego zamorskiego kraju, ale w dzieciństwie porwali go korsarze feniccy, a ojciec Odyseusza kupił go jako niewolnika. Wreszcie u Eumajosa pojawił się Telemach, który właśnie powrócił z wyprawy. Ale i on nie rozpoznał ojca. A Odyseusz nie mógł się napatrzeć na syna – teraz pięknego młodzieńca. Kiedy zostali sami, Atena zjawiła się u boku Odyseusza i przywróciła mu prawdziwą postać. Telemach nie mógł uwierzyć, że to jego ojciec. Razem zaczęli obmyślać plan działania.
Król – żebrak
Zalotnicy wiedzieli już o powrocie Telemacha. Ich plan zabicia syna Odyseusza nie powiódł się. Nadal jednak planowali, jak zgładzić następcę króla Itaki. Matka ze łzami w oczach witała syna. Podczas wspólnej kolacji Telemach opowiadał o swych przygodach, ale nawet nie wspomniał o spotkaniu z ojcem. Tymczasem Odyseusz, znowu pod postacią żebraka, w towarzystwie Eumajosa przyszedł do swego zamku. Najpierw zobaczył swojego psa, który był bardzo chory i stary. Argos rozpoznał ukochanego pana. Potem Odyseusz usiadł w progu domu, bo tak zwykle czynili żebracy. Zalotnicy obrzucali go wyzwiskami i drwili z niego, ale król musiał to znosić. Nocą, kiedy uczta się skończyła, ojciec z synem zebrali rozwieszoną w sali broń. Potem Odyseusz rozmawiał z Penelopą, która nie wiedząc, z kim rozmawia, opowiadała o Odyseuszu. Kobieta była zrozpaczona i prawie nie wierzyła, że jej mąż kiedykolwiek powróci. A jutro miał się odbyć turniej, którego zwycięzca miał pojąć ją za żonę.
Straszny dzień
Z samego rana rozpoczął się turniej.
Ten z zalotników, który umiałby napiąć łuk i wystrzelić tak, by strzała przeleciała przez wszystkie ucha znajdujące się na toporach – miał zostać zwycięzcą.
Ale żaden zalotnik nie miał nawet siły, by napiąć łuk. W końcu Odyseusz poprosił, by i jemu pozwolono strzelić. Zalotnicy kazali wyrzucić żebraka za drzwi. W jego obronie stanęła Penelopa – szydziła, że zalotnicy boją się nawet jakiegoś żebraka. Kiedy pani Itaki udała się do swych komnat, Eumajos podał Odyseuszowi jego łuk, a drugi z zaufanych ludzi – Filojtios – zamknął drzwi do sali. Zalotnicy byli zdziwieni, że żebrak umie się posługiwać takim łukiem.
Odyseusz wypełnił zadanie, które wyznaczyła Penelopa, bez najmniejszego problemu. Potem zaczął rozprawiać się z zalotnikami, którzy od tak dawna okradali jego dom.
Nowe życie
Penelopa nie mogła uwierzyć, że ten żebrak, który od wczoraj był u niej w domu, to Odyseusz. Jednak chwila rozmowy starczyła, by ją przekonać. Całą noc małżonkowie opowiadali sobie, co wydarzyło się przez te dwadzieścia lat. Rano bohater poszedł na wieś odwiedzić swego ojca. Odnalazł go w sadzie w pobliskim gospodarstwie. Był to smutny, zmęczony starzec, odziany w łachmany. Po chwili rozmowy Odyseusz przyznał się, kim jest, a jako potwierdzenie pokazał swe znamię na nodze, ślad kłów dzika. Tymczasem zagrodę otoczyła zbrojna gromada ludzi, którzy zebrali się, by pomścić śmierć zalotników. Kiedy Laertes pierwszym oszczepem powalił ich przywódcę, powstał popłoch. Wtem rozległ się donośny głos Ateny, która nakazała przerwać walkę i rozejść się do domów. Tak bogini uczyniła zgodę pomiędzy ludem Itaki a Odyseuszem.
Kartkówka ze znajomości lektury
1. Iloma statkami dowodził Odyseusz, kiedy wypływał w drogę powrotną do Itaki?
2. Ile lat trwała wojna trojańska?
3. Ile lat Odyseusz wracał do Itaki?
4. Jakie były skutki jedzenia lotosu?
5. W jaki sposób Odyseusz wydostał się z jaskini Polifema?
6. Która bogini zamieniła część podróżników w wieprze?
7. Kto opowiedział Odyseuszowi o wydarzeniach w Itace, kiedy był on w krainie cieni?
8. Uporządkuj chronologicznie wybrane wydarzenia.
Pobyt u nimfy Kalipso.
Zemsta Kikonów na żołnierzach greckich.
Pomoc Leukotei.
Odyseusz w kraju Lotofagów.
Zamienienie kompanów Odyseusza w wieprze.
Zniszczenie niemal wszystkich statków przez olbrzymów ludożerców.
9. Dlaczego piorun zatopił statek Odyseusza po opuszczeniu wyspy słońca?
10. Jak nazywała się bogini, która zakochała się w Odyseuszu, chciała zostać jego żoną i ofiarowywała mu nieśmiertelność?
11. Czy Odyseusz był szczęśliwy u Kalipso?
12. Kto ukrył się pod postacią Mentesa, który przybył do Telemacha?
13. Kto był przyczyną wybuchu wojny trojańskiej?
14. Co jadali bogowie?
15. Kto podarował Odyseuszowi cudowną przepaskę, która uratowała go przed utonięciem?
16. Kto ostatecznie zaprowadził pokój
na Itace?
17. Jakie jest przenośne znaczenie powiedzenia „znajdować się między Scyllą i Charybdą”?
Odpowiedzi:
1. Dwunastoma statkami.
2. Dziesięć lat.
3. Też dziesięć lat.
4. Ktoś, kto zjadł lotos, tracił pamięć, nie wiedział, kim jest, a jedyne, czego pragnął, to pozostać w krainie Lotofagów i spożywać lotos.
5. On i jego załoga wydostali się z jaskini przywiązani do brzuchów baranów.
6. Kirke.
7. Matka Odyseusza, która zmarła w czasie jego nieobecności.
8. 1. Zemsta Kikonów na żołnierzach greckich.
2. Odyseusz w kraju Lotofagów.
3. Zniszczenie niemal wszystkich statków przez olbrzymów ludożerców.
4. Zamienienie kompanów Odyseusza w wieprze.
5. Pobyt u Kalipso.
6. Pomoc Leukotei.
9. Była to kara za kradzież wołów przez załogę Odyseusza.
10. Kalipso.
11. Odyseusz cały czas tęsknił
za domem, za żoną i synem. Choć Kalipso była piękna i spełniała wszelkie jego zachcianki, marzył o powrocie
do domu.
12. Bogini Atena.
13. Piękna Helena – o nią walczono przez dziesięć lat pod Troją. Była ona żoną Menelaosa, króla Sparty. To on był jednym z organizatorów wyprawy na Troję, dokąd Parys porwał jego żonę.
14. Nektar i ambrozję.
15. Boginka morska Leukotea.
16. Bogini Atena nakazała ludziom przerwać walki i pogodzić się.
17. „Znajdować się między Scyllą i Charybdą” to być w sytuacji niemal bez wyjścia.
Zobacz: