Granica to nowy typ powieści społeczno-obyczajowej. Od budowania napięcia ważniejsza jest w niej analiza przyczyn wystąpienia pewnych zdarzeń oraz stanów psychicznych bohaterów, ich motywacji.
Ważna cecha kompozycji tego dzieła to odwrócenie ciągu przyczynowo-skutkowego i zastosowanie klamry kompozycyjnej. W pierwszym rozdziale powieści ukazane jest jej zakończenie, a dodatkowo zarys konfliktu i najważniejszych zdarzeń. Ma to skierować uwagę czytelników na nowy sposób przedstawiania tematyki. Sama fabuła zaś jest dość prosta. Przestawienie czasowego następstwa wydarzeń to antycypacja. Już na początku powieści dowiadujemy się, czego będzie dotyczyła opowiadana historia: „Krótka i piękna kariera Zenona Ziembiewicza, zakłócona tak groteskowo i tragicznie, dała się teraz od strony tego niedorzecznego finału rozważać całkiem na nowo”.
Nałkowska nie buduje napięcia – brak niespodzianek fabularnych. Wszystkiego niemal dowiadujemy się z pierwszego rozdziału, zresztą i tak wiadomo, że trójkąt małżeński tego rodzaju zakończy się dramatycznie.
Cechą powieści jest paralelizm (równoległość) wątków i motywów – np. romans Zenona z Justyną to powtórzenie modelu życia jego ojca, który namiętnie romansował ze służącymi, Elżbieta spełnia wobec Zenona tę samą rolę, co matka bohatera wobec jego ojca (jest opiekuńcza), a w końcu syn Zenona i Elżbiety będzie wychowywał się bez rodziców (podobnie jak i ona, „podrzucona” przez matkę ciotce).
Autorka zastosowała technikę różnych punktów widzenia – inaczej patrzy sam Zenon, inaczej Justyna, jeszcze inaczej Elżbieta.
Zobacz:
Na czym polega oryginalność powieści Zofii Nałkowskiej pt. Granica?
Zaprezentuj kompozycję powieści Zofii Nałkowskiej pt. Granica
Czy można określić Zenona Ziembiewicza – bohatera Granicy – jako postać tragiczną?