Problem emancypacji kobiet w literaturze pozytywizmu

Zacznij:
Zaznacz, że właśnie pozytywizm był w Polsce czasem początków, prekursorskiej wobec dzisiejszego feminizmu idei emancypacji kobiet. Zarysuj krótko sytuację kobiet w dziewiętnastowiecznej kulturze patriarchalnej (wychowanie wyłącznie do funkcji rodzinnych, niemożność podjęcia pracy zawodowej, wielkie trudności w zdobywaniu wykształcenia, podporządkowanie – także prawne – mężczyznom).

Rozwiń:
To pytanie dotyczy właściwie tylko dwóch tekstów z programu szkolnego – Lalki i Nad Niemnem.

  • W Lalce to przede wszystkim kwestia dwóch postaci – Izabeli Łęckiej i Heleny Stawskiej. Ta pierwsza jest panienką z dobrego domu, której całe życie jest podporządkowane zapewnieniu sobie przyszłości – czyli zdobyciu „dobrego męża”. Ta druga jest kobietą przez męża porzuconą – musi odnaleźć na nowo swoje miejsce w świecie. Problemy, jakie przy tym napotyka, są ogromne – uzyskanie niezależności materialnej – bardzo trudne, znalezienie satysfakcjonującej pracy – niemożliwe.
  • Nad Niemnem zaś to powieść o dojrzewaniu Justyny do kobiecej samoświadomości, o przemianie z „panienki ze dworu” w autonomiczną, samoistną jednostkę decydującą o własnym życiu i przyszłości, samodzielnie wybierającą partnera życiowego i sposób na osiągnięcie życiowego spełnienia.

Zakończ:
Możesz subtelnie zdziwić się, że w literaturze polskiego pozytywizmu – który wszak od strony ideologicznej bardzo wiele uwagi poświęcał kwestiom emancypacyjnym – problematyka ta nie jest zbyt często podejmowana.

 

Najważniejsze teksty:

 

Zobacz:

Program pozytywistów warszawskich

 

Program społeczny pozytywistów

Program społeczny polskiego pozytywizmu

W jaki sposób i przez kogo realizowany jest w Lalce program pozytywistów?

Jakie hasła programowe pozytywizmu propaguje Orzeszkowa w Nad Niemnem?

Jaki był stosunek pozytywistów do romantyzmu?

TEST z wiedzy o pozytywizmie z komentarzem cz. 1

TEST z wiedzy o pozytywizmie z komentarzem cz. 2