Postacie Odprawy posłów greckich
Odprawa posłów greckich Jana Kochanowskiego to sztuka pozostająca wzorem literatury zaangażowanej. Utwór o wymowie politycznej adresowany do zwierzchników państwa, na których spoczywa odpowiedzialność za jego losy, napomina do dbania nie tylko o własne interesy, ale powierzone im interesy ogółu. I dlatego nie traci na aktualności!
Charakterystyka bohaterów
- Antenor – człowiek honorowy, prawy, nieprzekupny, wierzący, żyje zgodnie z nakazami boskimi. Jego mądrość, modelowa postawa moralna, odwaga cywilna oraz patriotyzm składają się na obraz postaci wręcz idealnej, wzorca obywatela. Zawsze kieruje się interesem państwa, nawet wtedy, gdy nieodwracalność wojny, której był przeciwny, zostaje urzeczywistniona. Wtedy porzuca wszelkie spory i przechodzi do działania, aby jak najlepiej przygotować się do walki.
To niewątpliwie najbardziej, obok Kasandry, tragiczna postać dramatu. Uosabia on postawę aprobowaną przez Kochanowskiego.
- Aleksander (czyli Parys) jest egoistycznym, lekkomyślnym, gwałtownym i nieodpowiedzialnym młodzieńcem. Usiłuje wszystkich przekupić, nie zwraca uwagi na bezpieczeństwo innych, a jedynie pragnie spełnić swoje zachcianki. To sprawca nadchodzącej zagłady i wyzwoliciel straszliwego fatum.
Aleksander przypomina polską szlachtę, która doprowadziła kraj do zguby.
- Helena – to właśnie o nią toczą się pertraktacje i to ona stanie się przyczyną okropnej wojny i ruiny miasta. Nie jest jednak ukazana jako bezwolna marionetka czy papierowa postać (jakich pełno w ówczesnej europejskiej tragedii klasycznej). Jest ukazana jako kobieta i królowa, jest panią domu i matką, inteligentną kobietą, która zdaje sobie sprawę ze swojej trudnej sytuacji.
- Kasandra to tragiczna wieszczka. Przepowiada ostateczną zgubę ojczyźnie, ale nikt nie słucha jej ostrzeżeń.
To nawiązanie do roli poety, którego ostrzeżeń nikt nie słucha.
- Król Priam to władca, który nie potrafi podjąć i nie podejmuje sam żadnej decyzji, nie ma władzy, a jego państwo źle funkcjonuje. Nie słucha też Kasandry. Został obdarzony przez poetę cechami typu „zygmuntowskiego”, rządzi państwem w oparciu o sejm i zdanie większości.
- Bohater zbiorowy – główny konflikt w dramacie stanowi starcie się racji Antenora – kierującego się dobrem państwa, głosującego za wydaniem Heleny i przeciw wojnie oraz Aleksandra – który chce zatrzymać Helenę w Troi i naraża w ten sposób kraj na niebezpieczeństwo. Ich słowne pojedynki stanowią jedno z ogniw akcji. Prócz tego jednak należy zauważyć, że głównym bohaterem nie jest Antenor czy Aleksander, ale raczej cała zbiorowość trojańsko-polska, to „nierządne królestwo i zginienia bliskie”.
O dramacie
Ta renesansowa tragedia polityczna została napisana na zamówienie Jana Zamojskiego (z okazji jego ślubu z Krystyną Radziwiłłówną), została wystawiona w styczniu 1578 roku. Dramat jest utrzymany w konwencji antycznej (a nie renesansowej), nie dzieli się na akty, lecz na epejsodiony i stasimony, rozpoczyna się prologiem, występują też partie chóru, który komentuje wypowiedzi i wydarzenia. Zostały zachowane trzy jedności: czasu, miejsca i akcji. Kochanowski sięgając do wątku Iliady, pozostawał w zgodzie z zaleceniami De arte poetica Horacego i sposobem odczuwania i patrzenia na sztukę pisarza – humanisty. Czerpiąc z wątków i postaci starożytnych, podjął w dramacie problem postaw moralnych obywateli wobec państwa i jego interesów. Starożytna Troja staje się w tym ujęciu przykładem państwa zagrożonego zgubą ze względu na stan moralności swych obywateli. Fabułę dramatu zaczerpnął z Iliady, a dokładnie z mitu o przyczynach wybuchu wojny trojańskiej, kiedy to odmowa wydania Heleny (żony Menelaosa, króla Sparty) zadecydowała o wybuchu wojny i przyszłych losach Troi.
Poeta wyeliminował wszelkie nieistotne z punktu widzenia zasadniczego konfliktu wątki, skoncentrował się wyłącznie na tych ogniwach fabuły, które służą zarysowaniu podstawowej sytuacji dramatycznej. Ten główny konflikt to starcie się racji Antenora (który kieruje się interesem państwa i dlatego chce wydać Grekom Helenę i uniknąć wojny) i Aleksandra (który chce zatrzymać porwaną Greczynkę za wszelką cenę).
Odprawa posłów greckich a sprawa polska
To dramat o sprawach polskich. Ukazuje polską szlachtę – jej wady. To charakterystyka polskiego sejmu, posłowie są przekupni, nie interesują się sprawami kraju, pragną jedynie realizować własne interesy, są nieodpowiedzialni i brak im kultury. To także charakterystyka władców Polski, którzy są zbyt ulegli, bierni, nieodpowiedzialni, słabi.
.
Zobacz:
O czym traktuje Odprawa posłów greckich Jana Kochanowskiego?