Treścią nawiązuje Odprawa posłów greckich do mitu trojańskiego, opowiadającego o tym, jak Parys, królewicz trojański, porwał piękną Helenę – żonę Menelaosa, władcy greckiego. Mit głosi, że miłość Heleny obiecała Parysowi Afrodyta. W dramacie Kochanowskiego obserwujemy krótki fragment tych dziejów – moment, gdy do Troi przybywają posłowie greccy, aby wypertraktować oddanie Heleny mężowi i tym samym zapobiec wojnie.
- Król Troi – Priam chce podjąć decyzję na podstawie werdyktu Rady Królewskiej. Królewicz Parys pragnie zatrzymać Helenę – używa więc argumentów takich jak honor Troi, twierdzi, że ustępstwo oznaczać będzie słabość państwa, stosuje także przekupstwo – stara się zdobyć jak najwięcej głosów. Popiera go Iketaon – symbol stronniczości, przekupstwa i demagogii.
- Z kolei Antenor – wzorowy patriota nie daje się przekupić, jego zdaniem należy zwrócić Helenę mężowi, nie narażać kraju na krwawą wojnę.
Wygrywa stronnictwo Parysa – posłowie greccy odjeżdżają z niczym, wojna jest nieunikniona.
Temat a wymowa tragedii
Kostium antyczny jest pretekstem by podjąć tematykę współczesną poecie – dotyczącą sytuacji Rzeczpospolitej, skrytykowania opieszałych rządów królewskich i wskazania szlachcie odpowiedzialności jaka na niej ciąży.
Jest też punktem wyjścia do podjęcia tematu ponadczasowego – o władzy , obowiązkach rządzących i hierarchii wartość, wśród których powinności wobec ojczyzny wysuwają się na pierwsze miejsce.
Ślady nawiązań w tragedii do realiów Rzeczpospolitej to:
- ukształtowanie postaci króla – król Priam wykazuje pewne podobieństwo do króla Zygmunta Augusta – niezdecydowanego, opieszałego w decyzjach, zwanego czasem przez to „ Dojutrkiem”
- obyczaje polityczne Rady Królewskiej – w utworze Rada obraduje na wzór polskiego sejmu: marszałkowie stukają laskami o ziemię, posłowie rozstępują się, by zagłosować.
Uwaga
Odprawa posłów greckich to utwór, który można doskonale wykorzystać przy rozważaniu tematu władzy lub dylematów wojny. Bardzo ważna wydaje się słynna Pieśń chóru (utwór ten pojawił się jeszcze przed Odprawą… jako Pieśń XIV w Księgach wtórych). Zaczyna się od słów:
Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie,
A ludzką sprawiedliwość w ręku trzymacie
Wy, mówię, którym ludzi paść poruczono
I zwierzchności nad stadem bożym zwierzono:
Miejcie to przed oczyma zawżdy swojemi,
Żeście miejsce zasiedli boże na ziemi,
Z którego macie nie tak swe własne rzeczy
Jako wszytek ludzki mieć rodzaj na pieczy.
Zobacz:
Odprawa posłów greckich Jana Kochanowskiego – pierwsza polska tragedia
Czy analizując Odprawę posłów greckich, możemy mówić o pojęciu parenezy?