Oto Werter – bohater powieści Goethego Cierpienia młodego Wertera, młody człowiek w prostym niebieskim fraku z kołnierzem i wyłogami, w żółtych spodniach i żółtej kamizelce. Dlaczego cierpiał tak bardzo, że pewnej grudniowej nocy, tuż przed świętami Bożego Narodzenia, strzelił sobie w głowę. Mówiąc najogólniej, nie potrafił pogodzić się z faktem, że kobieta, którą kocha, zostaje żoną jego przyjaciela, a o jego „karierze” decydują nie przymioty ducha i umysłu, ale niskie, bo zaledwie mieszczańskie, pochodzenie. Nie mógł uznać istniejącego porządku świata, porządku racjonalnego. Młody bohater Goethego czuł się wyobcowany i bezradny. Pochodną jego cierpienia była niemoc. W liście zwierzał się przyjacielowi:
Wszystkie moje żywotne siły zmieniły się w niespokojną gnuśność: nie mogę być bezczynny i nie mogę też wziąć się do czegokolwiek.
Bohater utworu Goethego wyraził pragnienia ówczesnego pokolenia do tego stopnia, że słowo werteryzm stało się z czasem określeniem postawy wobec życia, wzoru zachowań utrwalonego w literaturze i obyczajowości, na który składały się:
- wybujała uczuciowość;
- wrażliwość na piękno poezji i natury;
- bierna rezygnacja;
- niezgoda na konwencje obyczajowe i normy moralne;
- poczucie bezcelowości życia, zniechęcenie i melancholia (tzw. Weltschmerz – ból istnienia);
- fala samobójstw.
Cierpienia młodego Wertera są powieścią epistolarną. Oznacza to, że jest to powieść napisana w formie listów, w tym przypadku do przyjaciela. Zapoczątkowała również modę na ten gatunek literacki.
Powieść Goethego
- Wykreowała nowy, romantyczny typ bohatera, a nawet pewien model życia (werteryzm).
- Rozpropagowała Weltschmerz jako uczucie młodego pokolenia.
Uwaga
- Werteryzm to również istotna w literaturze tendencja kształtowania bohatera. Mężczyzna owładnięty obsesyjną miłością do kobiety, której zdobyć nie może.
- Typ werterowski – stał się u zarania epoki reprezentatywny nie tylko dla bohaterów literackich, ale również dla twórców. Werteryzm to charakterystyczna dla tej epoki postawa młodego człowieka. Werteryzm to moda na pewien styl bycia, odczuwania, a nawet na sposób ubierania się. Werteryzm to wreszcie istotna w literaturze tendencja kształtowania bohatera. Mężczyzna owładnięty obsesyjną miłością do kobiety, której zdobyć nie może – taki model raz na zawsze utrwali się jako synonim miłości romantycznej. Wywodzi się od powieści Goethego pt. Cierpienia młodego Wertera, powieści, która zyskała sobie w owym czasie ogromną popularność. Przypomnijcie sobie dzieje miłości Mickiewicza do Maryli Wereszczakówny. Są w tej historii „łzy Wertera”, przeniesione też do Dziadów – w Części IV wręcz mówi o nich Gustaw.
Jakim człowiekiem był Werter?
Uczuciowym, wrażliwym, zbuntowanym wobec świata, przeżywającym „weltschmerz”, słabym. Nie podejmuje walki ze światem, wybiera samobójstwo.
Powieść Goethego stała się biblią romantyków.
- Wykreowała nowy, romantyczny typ bohatera, a nawet pewien model życia: modę na styl i strój werterowski (werteryzm).
- Rozpropagowała Weltschmerz jako uczucie młodego pokolenia.
- Nakreśliła wzór romantycznej, nieszczęśliwej miłości.
Zobacz:
Kim jest główny bohater powieści Goethego Cierpienia młodego Wertera
Giaur i Werter – kultowi bohaterowie romantyzmu. Jakie ideały epoki uosabiają swoją postawą?
Giaur a Werter – dwaj bohaterowie romantycznej Europy Co ich różni co łączy?