Tematyka religijna

Zajmuje niewątpliwie pierwsze miejsce w tym zestawieniu. Do utworów o tematyce religijnej zaliczymy modlitwy i kazania, lirykę maryjną i żywoty świętych, dramaty liturgiczne, misteria, moralitety, a także wiersze religijno-dydaktyczne, jak choćby Skarga umierającego.

Śmierć (motyw danse macabre)

O niej mówią te utwory, poematy i moralitety, które zawierają – modny w ówczesnej literaturze i sztukach plastycznych – motyw tańca śmierci. Przykład literacki to Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią. Na obrazach ukazywano szereg podążających ku śmierci ­ludzi różnych stanów lub postacie młodzieńców naprzeciw szkieletów z podpisem: Będziesz taki jak ja.

Problematyka filozoficzna

Problematyka filozoficzna tej uduchowionej epoki bezpośrednio została wyłożona w dziełach wielkich myślicieli. To Wyznania świętego Augustyna czy Summa teologiczna świętego Tomasza z Akwinu. Myśl filozoficzną ubierają jednak w ilustracje również takie utwory, jak moralitety, żywoty świętych, tańce śmierci, misteria, pieśni religijne i kazania. Echo średniowiecznej filozofii pobrzmiewa też w tekstach świeckich: poznajemy ją między innymi dzięki hierarchii wartości bohaterów.

Obyczaje

Obraz życia na dworach, tematy towarzyskie, atmosferę turniejów, ­rywalizacji o względy kobiet – odnajdujemy w epice rycerskiej, w liryce miłosnej, ale także w kazaniach. Oprócz tego w takich utworach, jak choćby Słoty O zachowaniu się przy stole. Z kolei w piętnastowiecznym wierszu Satyra na leniwych chłopów znalazł wyraz ówczesny konflikt społeczny.

Miłość

Pojawia się w poematach i romansach rycerskich (Pieśń o Rolandzie, Dzieje Tristana i Izoldy, opowieść o Walcerzu Udałym z Kroniki ­wielkopolskiej, cykl arturiański), a także w średniowiecznej liryce miłosnej, śpiewanej przez trubadurów i wagantów.

Historia państwa

To temat, który zajmuje karty dzieł historiograficznych, przede wszystkim kronik, między innymi Galla Anonima, Wincentego Kadłubka, Janka z Czarnkowa i Długosza. W części eposów rycerskich, na przykład w Pieśni o Rolandzie, także znajdziemy echo prawdziwych wydarzeń historycznych.

Walka i chwalebne czyny rycerzy

Są tematem podań, kronik i epiki rycerskiej (patrz wyżej), gatunku określanego jako gesta (czyny), czyli opowieści o dokonaniach sławnych postaci.

 

Zobacz:

Maturalna wiedza o średnowieczu

ŚREDNIOWIECZE – TABELA

Tematy średniowiecznej literatury

Tematy świeckiej literatury epoki średniowiecza

Średniowiecza – Test 4

Prace pisemne z epoki średniowiecza

 

Charakterystyka epoki średniowiecza

Średniowiecze – życiorys kultury

Polskie średniowiecze (X-XV wiek)