Tag "dekadentyzm"
Za początek modernizmu w Europie przyjmuje się wydanie Kwiatów zła Baudelaire’a w 1857 roku we Francji. Zbiór poezji wywołał wielki skandal, zarówno literacki, jak i obyczajowy. Baudelaire zaprzeczył w nim obowiązującym normom artystycznym i moralnym. Ukazywał najtrudniejsze problemy egzystencji, jej absurd i brzydotę, pokazując ludzkie życie przez pryzmat katastrofy, do której, zdaniem autora, ludzkość nieustannie zmierza. A wszystko to uczynił, posługując się dodatkowo ekspresyjnymi sformułowaniami i obrazami, na które publiczność
Pamiętaj! – Staffa zwykło się nazywać poetą trzech pokoleń, gdyż w czasie swojego 79-letniego życia ogarnął Młodą Polskę, dwudziestolecie międzywojenne i współczesność (czasy powojenne). W tradycji polskiej poezji pozostał poetą klasykiem – jednym z najważniejszych XX wieku. I. Debiutował w epoce Młodej Polski (w 1901 r.) – i w tym okresie można w jego twórczości wyróżnić następujące prądy: Nietzscheanizm – tom Sny o potędze, aprobata filozofii Nietzschego, siły jednostki. Wyrazem
Sytuacja artysty, rola poezji Utwory Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Evviva l’arte Artysta może cierpieć nędzę i głód, ale jest istotą nieporównywalnie bardziej wartościową niż zwykli ludzie. Jest świadomy własnej wielkości i talentu. Sztuka jest ucieczką od beznadziejności życia. Jan Kasprowicz, Krzak dzikiej róży… Artysta jest istotą wyjątkową, lecz słabą, wątłą, delikatną, nieprzystosowaną do życia w trudnych warunkach – jak krzak dzikiej róży w górach. Wacław Berent, Próchno Artyści to ludzie wielcy, lecz
Poziom podstawowy Lektury obowiązkowe: Kazimierz Przerwa-Tetmajer, wybór wierszy Jan Kasprowicz, wybór wierszy Leopold Staff – wybór wierszy Stanisław Wyspiański Wesele Władysław Stanisław Remont Chłopi – uwaga – tylko tom I Stefan Żeromski Ludzie bezdomni Joseph Conrad Jądro ciemności Wymagania egzaminacyjne: Motywy literackie i kulturowe epoki Wiedza o nurtach artystycznych modernizmu Filozoficzne, ideologiczne podstawy epoki Znajomość wskazanych lektur Najważniejsze pojęcia: Młoda Polska, modernizm, świadomość modernistyczna, symbolizm, symbol, impresjonizm, dekadentyzm, analogia, synestezja,
W okresie Młodej Polski miało miejsce bardzo wiele, często dość gwałtownych, artystycznych wystąpień programowych, które zawierały nowe, autorskie wizje sztuki. Dlaczego tak wiele powstało wówczas tych programów? Skoro celem sztuki było „odkrywanie nowych światów”, to niemal każdy z odkrywców czynił to na własny sposób. Co zaś za tym idzie – każdy z nich miał poczucie misji i chętnie prezentował pozostałym swoją wizję sztuki. Twórcy tych programów postulowali w nich różne, często zaskakujące projekty. Wszystkie
Pamiętaj! Staffa zwykło się nazywać poetą trzech pokoleń, gdyż w czasie swojego 79-letniego życia ogarnął Młodą Polskę, dwudziestolecie międzywojenne i współczesność (czasy powojenne). W tradycji polskiej poezji pozostał poetą klasykiem – jednym z najważniejszych XX wieku. Debiutował w epoce Młodej Polski (w 1901 r.) – i w tym okresie można w jego twórczości wyróżnić następujące prądy: Nietzscheanizm – tom Sny o potędze, aprobata filozofii Nietzschego, siły jednostki. Wyrazem tych poglądów
Twórczość Tetmajera Jeśli będziesz pisać o wierszach Tetmajera W poezji Tetmajera szukaj dekadentyzmu – zwłaszcza w pierwszym okresie swej twórczości poeta często tworzył liryki przepojone dekadenckim światopoglądem. Sprawdź, którego ze sztandarowych postulatów epoki dotyczy utwór. Jeśli piękno, to Tatr – nie zdziw się, jeśli wiersz pejzażowy będzie sławił urodę gór, wówczas też – obok zachwytu naturą – szukaj nastroju dekadenckiego. czy postrzegania świata i człowieka w myśl nastroju dekadenckich, czy
Nurty artystyczne modernizmu Impresjonizm Kierunek w sztuce, który wziął swą nazwę od słynnego płótna Moneta Impression Soleil levant (tzn. Impresja – wschód słońca). Impresjoniści, zwani również malarzami światła, zwracali szczególną uwagę na utrwalenie w obrazie ulotnego wrażenia, jaki wywarła na nich przelotna chwila. Stąd podporządkowanie przedstawionego świata nastrojowości i liryczności. Impresjoniści malują świat taki, jaki widzą w danej chwili, tworzą zamazane kontury, wprowadzają odważne barwy. W impresjonistycznym malarstwie jasne, pastelowe kolory dominują
Metoda na powtórkę? Przedstawić epokę za pomocą najważniejszych dla niej pojęć! Zrozumieć, zapamiętać, skojarzyć z potrzebnymi tekstami kultury. Nasz pojęciownik to zbiór najważniejszych terminów i najlepszy przewodnik. Chłopomania (ludomania) Rozwinięta w Młodej Polsce swego rodzaju moda na ludowość, która więcej miała wspólnego z oświeceniowym, konwencjonalnym sentymentalizmem niż romantyczną fascynacją ludowym światem wartości. Polegała na bezkrytycznym i naiwnym nieco uwielbieniu dla mieszkańców wsi. Nie chodziło jednak o autentyczne problemy, ale o stereotypowy obraz zakodowany w świadomości niektórych artystów
Kazimierz Przerwa-Tetmajer Koniec wieku XIX Przekleństwo?… Tylko dziki, kiedy się skaleczy, złorzeczy swemu bogu, skrytemu w przestworze. Ironia?… lecz największe z szyderstw czyż się może równać z ironią biegu najzwyklejszych rzeczy? Idee?… Ależ lat już mineły tysiące, A idee są zawsze tylko ideami. Modlitwa?… lecz niewielu tylko jeszcze mami Oko w trójkąt wprawione i na świat patrzące. Wzgarda?… Lecz tylko głupiec gardzi tym ciężarem, którego wziąć na słabe nie zdoła ramiona. Rozpacz?… Więc
Nastrój – pesymizm i dekadentyzm Zgodnie z duchem epoki w poezji modernistycznej dominuje pesymizm, poczucie dekadencji, schyłku wartości i raczej niechęć do życia. Łatwo trafić na wiersz przepełniony nastrojem smutku, bezradności i pesymizmu. Rodowód pesymizmu wywodzi się z filozofii Arthura Schopenhauera – filozofa działającego na przełomie wieków XVIII i XIX. Schopenhauer głosił kompletny bezsens ludzkiego istnienia, które, pozbawione jakiejkolwiek wartości, ma przysparzać jedynie cierpienia. Niektóre wiersze są wręcz manifestem schopenhaueryzmu
Odwołując się do wybranych wierszy Kazimierza Przerwy-Tetmajera, udowodnij, że jego poezja wyraża postawy dekadenckie. Wstęp Wypada zacząć od definicji dekadentyzmu jako nurtu filozoficznego i kulturowego oraz stylu życia. Możesz przywołać także poetów francuskich przełomu XIX i XX w., na przykład Baudelaire’a czy Verlaine’a. We wstępie potwierdź tezę zawartą w poleceniu tematu. Rozwinięcie Przytocz argumenty. Jako najważniejszy argument przywołaj wiersz Koniec wieku XIX. Wyraża on typową postawę schyłkowca. Podmiot liryczny nie odnajduje w życiu żadnego
DEKADENTYZM – zespół poglądów i postaw życiowych, typowych dla przełomu XIX i XX w. Dekadentyzm głosił przekonanie o upadku cywilizacji europejskiej, jej wartości moralnych i norm obyczajowych. Głoszono wówczas wyczerpanie europejskiej kultury. Dekadenci przyjmowali postawę bierności i rezygnacji, nie mieli sił na walkę z bólem istnienia, jedynymi wartościami okazywały się sztuka i erotyka. Dekadentyzm łączy się też z tęsknotą do śmierci lub nirwany. Francuski poeta Paul Verlaine jeden ze swoich wierszy zatytułował właśnie Decadence, czyli schyłek, upadek, niemoc.
SCHOPENHAUERYZM – kierunek filozoficzny doby modernizmu, bardzo modny w Europie końca XIX wieku, pochodzący od myśli i poglądów Artura Schopenhauera, twórcy m.in. dzieła pt. Świat jako wola i wyobrażenie. Jest to filozofia bardzo pesymistyczna, będąca doskonałą bazą dla – dekadentyzmu. Schopenhauer stwierdza, iż życie człowieka pełne jest zabiegów i starań o podtrzymanie egzystencji – a i tak kończy się śmiercią; dążymy wciąż do szczęścia i nigdy go nie osiągamy; świat
SPLEEN – termin przeniesiony do polszczyzny z języka angielskiego, oznaczający stan zmęczenia duchowego, przygnębienia, zniechęcenia. Motyw spleenu (splinu) podejmują poeci modernistyczni, zwłaszcza Charles Baudelaire, autor wierszy takich jak: Padlina, Albatros, Spleen – podejmujących tematy dekadenckie. Pomijając literaturę, słowo „spleen” przeniknęło do mowy potocznej w tym samym znaczeniu: „ogarnął mnie spleen” oznacza: „nie chce mi się żyć, popadłem w skrajny pesymizm”.
Motyw literacki – człowiek Człowiek jest zdumiewający, ale arcydziełem nie jest – zawyrokował Joseph Conrad, angielski pisarz, polskiego pochodzenia. Miał rację. Gdzież nam, zwykłym ludziom, do arcydzieł? Są wprawdzie jednostki wybitne, ale są też potwory, świadczące o jakimś kosmicznym błędzie! Zresztą różne zdarzają się opinie na ten temat: W ludziach więcej rzeczy zasługuje na podziw niż na pogardę – upiera się Albert Camus, inny wielki obrońca etyki w literaturze. Ludzie są słabi,
Sprawdź swoja wiedzę z modernizmu i Młodej Polski. 1. Nowy prąd w literaturze i sztuce rozpoczynający się pod koniec XIX wieku nazywano Młodą Polską, jakie znasz inne nazwy tej epoki? Wymień przynajmniej pięć. a) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. b) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. c) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. d) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. e) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. Romantyzm i Młoda Polska to epoki, które łączy wiele podobieństw. Jakie to podobieństwa? a) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. b) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. c) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. d) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. e) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3. Jakie trzy główne nurty filozoficzne
Imiona epoki Żadna epoka w dziejach literatury nie miała aż tylu nazw. Do dziś trwają spory o to, która z nich jest najodpowiedniejsza. Każda znaczy co innego, więc spór o nazwę jest sporem o istotę tamtych czasów o to, co było w nich najważniejsze. Nowy prąd w poglądach, literaturze i sztuce zaistniał pod wieloma nazwami. U nas nazywamy ten etap Młodą Polską, a w innych krajach nosił nazwę: Młode Niemcy,
Hymn do Nirwany Tetmajer Tytuł Nirwana (sanskr. nirwana – wygaśnięcie) to w filozofii Wschodu zanik pragnień i wyzwolenie się od kolejnych cierpień w życiu, osiągnięcie oświecenia. Ten stan wiecznej błogości jest równoznaczny z zanikiem ego. Tego stanu nie da się podobno racjonalnie wytłumaczyć ani zadowalająco oddać za pomocą słów. Osiągnięcie nirwany możliwe było na drodze praktyk medytacyjnych stworzonych przez Buddę. Za sprawą Artura Schopenhauera stan nirwany błędnie interpretowano jako roztopienie się jednostkowego istnienia w nicości.
Tetmajer, zwłaszcza w pierwszym okresie swej twórczości często tworzył liryki przepojone dekadenckim światopoglądem – przyjrzyjmy się najbardziej znanemu: Koniec wieku XIX Ten słynny wiersz ma specyficzną konstrukcję. Składa się z pięciu strof. Cztery pierwsze – to przegląd ludzkich postaw: Przekleństwo?… Tylko dziki, kiedy się skaleczy, złorzeczy swemu bogu, skrytemu w przestworze. Ironia?… lecz największe z szyderstw czyż się może równać z ironią biegu najzwyklejszych rzeczy? Jak widzisz – zaraz po takiej prezentacji możliwej postawy następuje
