1. Które z poniższych tytułów to utwory Bolesława Leśmiana? a) Dziejba leśna, Klechdy polskie b) Klechdy sezamowe c) Zdziczenie obyczajów pośmiertnych d) Łąka, Przygody Sindbada Żeglarza 1. Odpowiedź: a), b), c), d) Komentarz: Jasne jest, że nie znacie wszystkich utworów wszystkich pisarzy – to jest po prostu niemożliwe. Dla pocieszenia dodam, że tak naprawdę nikt nie przeczytał wszystkiego. Należy jednak orientować się w tytułach dzieł ważnych pisarzy i wiedzieć “co
Tego się naucz! Powinieneś umieć: scharakteryzować postacie szatańskie i biblijne, odpowiedzieć, dlaczego Mistrza i Małgorzatę można czytać (także) jako powieść o totalitaryzmie, ukazać różne plany kompozycyjne powieści, ukazać, że w powieści mamy do czynienia z grą z konwencją, scharakteryzować jej narrację, określić czas i miejsce akcji, udowodnić, że jest to dzieło uniwersalne, ponadczasowe. Tematy, z którymi można powiązać Mistrza i Małgorzatę Michaiła Bułhakowa dobro i zło, religia, miłość, szatan, totalitaryzm, pisarz. Różne przestrzenie powieści W powieści mamy do czynienia z trzema przestrzeniami,
Powieść Bułhakowa rozgrywa się w kilku przestrzeniach, można wręcz rzec: w kilku wymiarach, które ściśle są ze sobą powiązane. Rzecz dzieje się w Moskwie lat dwudziestych XX wieku, a zatem w Rosji Sowieckiej. Do stolicy tego państwa przybywa Szatan ze swoją świtą. Występuje tu jako Woland – mistrz sztuki kuglarskiej, zaś jego towarzysze to kot – Behemot, Asasello, Korowiow i wiedźma Hella. Cała ta ekipa stanowi zbiór dziwaczny, pomijając ich
Mamy przed sobą powieść wielowarstwową, złożoną, zapraszającą czytelnika nie do jednego świata przedstawionego, lecz do kilku barwnych krain. Przede wszystkim należy zauważyć, że Bułhakow dokonuje celowej deformacji świata przedstawionego, przez co unaocznia prawidła w owym świecie istniejące. A że są to prawidła uniwersalne, dodawać nie trzeba. Zabiegi deformujące to: wprowadzenie w świat realistyczny Moskwy postaci fantastycznych (Szatan i jego świta), „moc szatańska” jest świetnym chwytem, który motywuje i umożliwia najróżniejsze
Mistrz i Małgorzata jest powieścią bogatą, która, w oryginalnej formie, zawiera ważkie przesłanie, problematykę ogólnoludzką i wiecznie aktualną. Możemy spotkać tu kwestie należące do wielu sfer: oto rozmyślając nad sensem powieści, znajdujemy się w sferze zagadnień filozoficznych, metafizycznych, etycznych, historycznych, wreszcie politycznych, psychologicznych i estetycznych. Sporo. Tematy powieści Bułhakowa: Jest to powieść o miłości. Uczucie Mistrza i Małgorzaty wyrastające ponad konwencje, uwarunkowania realistyczne, ponad realia istnienia, nawet wywołany w
Mistrz i Małgorzata – najsłynniejsza powieść radzieckiego pisarza Michaiła Bułhakowa, ukończona w roku 1940, lecz wydana dopiero w dwadzieścia sześć lat po śmierci autora – w r. 1966. Dziś znana i ceniona na całym świecie nie tylko ze względu na krytykę wymierzoną w system stalinowskiego totalitaryzmu, lecz także dzięki bogactwu problematyki ogólnoludzkiej: moralnej, filozoficznej, obyczajowej, psychologicznej. Na co zwrócić uwagę już podczas lektury? Mistrz i Małgorzata to swoista baśń
Opierając się na znajomości całego utworu, zaprezentuj Mistrza i Małgorzatę jako powieść o walce dobra i zła. Po schodach płynął na górę potok gości. Małgorzata nie mogła już widzieć, co się dzieje w kordegardzie. Machinalnie podnosiła i opuszczała rękę, monotonnie uśmiechała się do gości. Na podeście panował już zgiełk, z opuszczonych przez Małgorzatę sal balowych jak szum morza napływała muzyka. – A to ciekawa postać. – Korowiow nie szeptał już, mówił głośno, wiedząc, że wśród zgiełku wielu głosów
Na ile człowiek zdolny jest samodzielnie kierować swoim losem? Co sądzisz o tezach zawartych w wierszu Cypriana Kamila Norwida Fatum i w przytoczonym fragmencie Mistrza i Małgorzaty Michaiła Bułhakowa? Uzasadnij swoją wypowiedź. Cyprian Kamil Norwid Fatum I Jak dziki zwierz przyszło Nieszczęście do człowieka I zatopiło weń fatalne oczy… – Czeka – – Czy, człowiek, zboczy? II Lecz on odejrzał mu, jak gdy artysta Mierzy swojego kształt modelu; I spostrzegło,
Motywy biblijne w Mistrzu i Małgorzacie Bułhakowa. Zinterpretuj załączone fragmenty powieści, zwracając uwagę na ich ukształtowanie językowe oraz sposób kreowania postaci. Określ związek wydarzeń planu biblijnego z przesłaniem całego utworu Bułhakowa. Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata W białym płaszczu z podbiciem koloru krwawnika posuwistym krokiem kawalerzysty wczesnym rankiem czternastego dnia wiosennego miesiąca nisan pod krytą kolumnadę łączącą oba skrzydła pałacu Heroda Wielkiego wyszedł prokurator Judei Poncjusz Piłat. (…) – Wprowadźcie oskarżonego. Natychmiast dwóch legionistów
Szewcy Witkacego – rewolucja jako absurd – rewolucja jako absurd; genialne przeczucie rewolucji w formie groteski, parodii i absurdu. Uwagi o temacie Trzeba zwrócić uwagę, jak sam temat wskazuje, na różne oblicza totalitaryzmu: a więc na oblicze rewolucyjne (Szewcy, Przedwiośnie), ale i codzienne (Mistrz i Małgorzata, Proces). Warto pokazać różne ujęcia tematu, określić formę utworów: u Witkacego – groteska, u Bułhakowa – groteska i realizm, u Stefana Żeromskiego – realistyczne, choć epatujące okrucieństwem obrazy, u Franza Kafki –
Refleksja nad kondycją człowieka zawarta w znanych Ci powieściach. Literatura podejmuje problemy społeczne, zagrzewa do walki, przekazuje mity lat dzieciństwa, staje się świadectwem czasu. Niekiedy, tak jak Noce i dnie, opowiada o zwykłych losach szarych ludzi. Dlaczego coś tak nijakiego staje się aż tematem literatury? Ze zwykłości bowiem i codzienności wyczytuje się prawdy uniwersalne, odkrywające prawidłowości człowieczego losu. Lalka to powieść wielopłaszczyznowa. Można ją odczytywać jako dzieło o polskim społeczeństwie końca XIX wieku, jako utwór
Bohater literacki – pisarz Autotematyzm – czynienie samego siebie lub swojej twórczości tematem własnych utworów; czynienie gatunku twórczości jej literackim tematem (np. pisanie powieści o powstawaniu powieści). Geneza tego typu bohatera Wyraz dumnej wyższości pisarza nad czytelnikiem dali w dobie oświecenia znakomici autorzy powiastek filozoficznych. Awanturnicze dzieje Kandyda stanowią jedynie pretekst do filozoficznych rozważań błyskotliwie dowcipnego, znającego wartość swego rozumu Woltera. Autorzy romantycznych poematów dygresyjnych stają się kontynuatorami tej oświeceniowej koncepcji twórcy-mędrca,
Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa powieścią o pisarzu i jego dziele, o dobrym szatanie i złej rzeczywistości. Komentarz do tematu Dość trudny, bo wymaga wyłożenia całej „diabelskiej” filozofii Bułhakowa: jednak kto dokładnie czytał powieść i zapoznał się z jej interpretacjami, nie powinien mieć problemów. Szczególnie trudny w powieści jest problem „dobrego diabła”, złej rzeczywistości. Uwaga! Jest to też powieść o: Chrystusie, wielkiej miłości, totalitaryzmie, walce dobra ze złem. Interpretuj subiektywnie! Zaznaczaj jednak, że
Pisarze międzywojnia o codzienności. Omów problem na wybranych przykładach. Uwaga! Wybierzmy, oczywiście, te utwory, które znamy najlepiej. I nie streszczajmy ich, tylko odnieśmy się do problemu! Możemy pisać zarówno o Nocach i dniach, jak i poezji Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Zadbajmy o różnorodność wybranych tekstów. Wyciągnijmy wnioski. I tylko jedno ograniczenie: to muszą być utwory z epoki, nie można pisać o Lalce czy Nad Niemnem. Jak zacząć? Przykład Codzienność nie była ulubionym tematem twórczości romantyków. Życie codzienne Kordiana czy Gustawa-Konrada?
Różne oblicza totalitaryzmu w utworach dwudziestolecia międzywojennego. Trzeba zwrócić uwagę, jak sam temat wskazuje, na różne oblicza totalitaryzmu: a więc na oblicze rewolucyjne (Szewcy, Przedwiośnie), ale i codzienne (Mistrz i Małgorzata, Proces). Warto pokazać różne ujęcia tematu, określić formę utworów: u Witkacego – groteska, u Bułhakowa – groteska i realizm, u Żeromskiego – realistyczne, choć epatujące okrucieństwem obrazy, u Kafki – parabola. Można też zasugerować, że mowa o totalitaryzmie hitlerowskim i sowieckim. Jak zacząć? Przykład To właśnie międzywojnie jest
Motyw Bóg to jeden z tych, które mają bogaty bagaż literackich wypowiedzi. Zarówno w polskich, jak i obcych lekturach znajdujemy mnóstwo ujęć, nawiązań, interpretacji. Najlepiej wyodrębnić i zapamiętać następujące portrety literackie: Bóg – sprawiedliwy, ale surowy sędzia (Biblia, Stary Testament) Bóg – miłujący ojciec (Biblia, Nowy Testament) Demiurg – stwórca świata (antyk, m.in. Platon) Daimonion – wewnętrzny głos dobra (antyk) Bóg w centrum – wizja średniowieczna Bóg – Artysta – Mistrz (u Kochanowskiego) Wrogi Bóg romantyków
Codzienność jest życiem ludzkim stokroć bardziej niż wydarzenia niezwykłe. Jest też tematem literatury w większym stopniu niż nam się zdaje – i nie jest trudna do odnalezienia, bo znajduje się w każdym większym, cenionym utworze. Do dobrej prezentacji proponujemy prześledzić i zebrać najważniejsze obrazy codzienności w literaturze. Materiał według ujęć problemowych Codzienność jako tło Codzienność jako tło dla wielkich wydarzeń i idei spotykamy w eposach, wielkich powieściach realizmu czy powieściach tendencyjnych. Iliada opowiada przede wszystkim
Wiek totalitaryzmu Wiek XX to okres wielkich totalitaryzmów, systemów władzy, które starają się podporządkować sobie całe społeczeństwo, kontrolować każdy przejaw aktywności człowieka (por. łac. totus – cały). W takim państwie jednostka jest bezsilna wobec wszechmocy systemu, zostaje uprzedmiotowiona (stanowi tylko drobną cząstkę całości). Całkowite zniewolenie wynika z monopolistycznej ideologii – rządzi jedna partia, wykluczająca wszelki sprzeciw, nie ma opozycji. Często na czele tej partii stoi jakiś charyzmatyczny przywódca (Hitler, Stalin czy Wielki
Tło epoki Bułhakow wiernie opisał realia epoki, w której przyszło mu żyć. W końcu nie bez powodu książka ujrzała światło dzienne dopiero w dwadzieścia pięć lat po jego śmierci, i to ocenzurowana (w Polsce powieść ukazała się w 1981 roku). Pisarz pokazał Moskwę lat trzydziestych i realia życia w tym dziwnym mieście. Symbolem epoki stał się powieściowy „jesiotr drugiej świeżości” (zauważ, że „druga świeżość” jest oksymoronem, czegoś takiego nie ma – jesiotr był więc po prostu nieświeży, ale
Wiek XX to okres wielkich totalitaryzmów, systemów władzy, które starają się podporządkować sobie całe społeczeństwo, kontrolować każdy przejaw aktywności człowieka. W takim państwie jednostka jest bezsilna wobec wszechmocy systemu, zostaje uprzedmiotowiona (stanowi tylko drobną cząstkę całości). Cechy totalitaryzmu: Całkowite zniewolenie wynika z monopolistycznej ideologii – rządzi jedna partia wykluczająca wszelki sprzeciw, nie ma opozycji. Często na czele tej partii stoi jakiś charyzmatyczny przywódca (Hitler, Stalin czy Wielki Brat). Wszelkie środki masowego przekazu