Tag "romantyzm"
FAUSTYZM – (pragnienie wiecznej młodości, przekroczenia ludzkiej natury i protest przeciwko przemijaniu) motyw często pojawiający się w literaturze, nawiązujący do słynnego dzieła Goethego pt. Faust. Tytułowy doktor Faust, rozczarowany ograniczonością zwykłej, ziemskiej wiedzy, zawiera pakt z diabłem, który daje mu młodość i możliwość podróżowania w czasie i przestrzeni. Stąd motywem faustowskim nazwiemy dążenie człowieka do prawdziwej wiedzy, dotyczącej istnienia, przeznaczenia, Boga, wiedzy wykraczającej poza książki. Jest to również motyw „pertraktowania” z
ORIENTALIZM – zafascynowanie Wschodem – kulturą arabską, perską, obyczajami Japonii,tradycją Chin, wykorzystywanie w literaturze wschodnich motywów i krajobrazów. Szczególnie rozkwitł orientalizm w dobie romantyzmu, dalekie egzotyczne przestrzenie działały na wyobraźnię poetów, podejmowali oni motywy wschodnich legend (np. George Byron Giaur), opiewali wschodnie pejzaże (Adam Mickiewicz Sonety krymskie, Juliusz Słowacki Grób Agamemnona), a nawet wprowadzali do codziennego życia strój i precjoza wschodnie.
ROMANTYZM – termin ten funkcjonuje przede wszystkim jako nazwa okresu literackiego, trwającego w Polsce w latach 1818 (1822)-1864. Praktycznie zapoczątkował romantyzm Adam Mickiewicz zbiorem Ballady i romanse (1822), a za teoretyczny początek uważa się dzieło Kazimierza Brodzińskiego pt. O klasyczności i romantyczności (1818). Za zakończenie tej epoki przyjmuje się rok 1864 – datę upadku powstania styczniowego. Romantyzm w Polsce stał się okresem szczególnie znaczącym, gdyż ideały ogólnoeuropejskie (uczuciowości, duchowości, metafizyki)
SYNKRETYZM – zespolenie w danym utworze wielu elementów należących do różnych (czasem kontrastowych) systemów: filozoficznych, estetycznych, literackich. Dzieło synkretyczne to dzieło, które zawiera i godzi w swojej kompozycji te rozmaite elementy. Synkretyzm był cechą charakterystyczną dla gatunków romantycznych, takich jak powieść poetycka czy dramat romantyczny. Mieliśmy tam do czynienia z przemieszaniem i połączeniem różnych rodzajów literackich: np. w Konradzie Wallenrodzie – do epiki należy np. Pieśń Wajdeloty, z kolei podział
TOWIANIZM – zespół poglądów wyznawanych przez Koło Towiańczyków, skupione w Paryżu wokół Andrzeja Towiańskiego, do którego należał jako gorący zwolennik Adam Mickiewicz, a także przez pewien czas Juliusz Słowacki. Towiański głosił specyficzny mesjanizm, zapowiadający rychłą odnowę Europy, lecz nakazujący Polakom czekać i cierpieć w milczeniu. Andrzej Towiański miał ogromny wpływ na żonę Mickiewicza, kobietę chorą psychicznie, której seanse z Towiańskim przynosiły pewną poprawę zdrowia. ‘Tym niemniej, Andrzej Towiański jest dziwną
TYTANIZM – postawa człowieka, który dokonuje nadludzkiego wysiłku, właściwego tytanom – czyli mitologicznym olbrzymom. Znajdujemy często tytanizm w literaturze romantycznej i nawiązującej do mitu bohatera romantycznego – dźwigającego na sobie brzemię świata i usiłującego nadludzkim wysiłkiem dokonać aktu zbawienia lub uratowania od katastrofy ludzkości.
WELTSCHMERZ – oznacza dosłownie „ból świata”. Jest to jedna z postaw charakterystycznych dla ludzi początków romantyzmu. Weltschmerz – to odczuwanie bólu istnienia, bezcelowości, zła istniejącego na ziemi, melancholii i wyobcowania. Odczuciu bólu istnienia towarzyszyło wszechogarniające znudzenie, konflikt ze społeczeństwem. Dla ambitnego, wrażliwego człowieka często jedynym sposobem na uwolnienie się od tego bólu było samobójstwo. Głównym obiektem ataku i niechęci ludzi ogarniętych weltschmerzem były konwenanse i normy społeczno-moralne, określające pewne reguły,
Doktryny filozoficzne najoryginalniejsze i najbardziej typowe dla tego okresu były dziełem: Johanna Gottlieba Fichtego, Georga Wilhelma Hegla, Friedricha Schellinga, Józefa Marii Hoene-Wrońskiego, Augusta Cieszkowskiego, Sørena Kierkegaarda. Johann Gottlieb Fichte (1762-1814) Był pierwszym idealistycznym filozofem XIX w. Uznał, że wszystko, co poznajemy, zawiera pierwiastek myślowy. Oznacza to, że myśl jest w bycie. Jednakże z bezdusznego bytu nie może powstać myśl. Tam, gdzie istnieje rzeczywistość, musi istnieć czyn, który ją stworzył. Ponieważ nie ma czynu
Filozofia epoki romantyzmu O światopoglądzie każdej epoki decyduje wiele czynników. Na pewno ma nań wpływ sytuacja społeczno-polityczna, ekonomia, ale też sztuka, w tym literatura, która go jednocześnie tworzy i sama jest przezeń kształtowana. Filozofowie szukający, podobnie jak artyści, odpowiedzi na pytanie o sens życia, dają teoretyczne podstawy prądom umysłowym. Główny problem, który usiłują rozwikłać, to tajemnica bytu – jak powstał człowiek i świat, w którym żyje. Jak go poznajemy i w jakim stopniu poznanie jest możliwe,
Tytuł utworu, autor (kraj pochodzenia) Sytuacja Pomysł autora 1. Król Olszyn Johann Wolfgang Goethe (Niemcy) Ojciec z umierającym dzieckiem pędzą nocą przez las. Ojciec widzi drzewa, gałęzie – syn interpretuje świat inaczej: to król olszyn i jego córki chcą go porwać. Dziecko umiera. Zestawić dwie postawy: racjonalna (ojca) fantastyczna (syna) Obie interpretacje są tu równoprawne, choć fantastyczny świat króla olszyn został powołany wyobraźnią i oczami dziecka w gorączce. 2. Rękawiczka Friedrich Schiller (Niemcy) Scenka
ROMANTYZM EUROPA 1798-1848 (1850) 1798 – początek Wielkiej Rewolucji Francuskiej 1848 – Wiosna Ludów 1950 – startuje realizm POLSKA 1818 (1822)-1863 1818 – początek teoretyczny, rozprawa Kazimierza Brodzińskiego: O klasyczności i romantyczności 1822 – Początek praktyczny – Ballady i romanse Adama Mickiewicza 1863 – powstanie styczniowe. ……………………………………….. Typowe dla Polski pierwszy temat: wolność ojczyzny, spisek, bunt; mesjanizm narodowy – Polska Chrystusem narodów; specjalna konstrukcja bohatera romantycznego ……………………………………………… Ludzie,
Miłość Miłość to wielki romantyczny temat. Zaczyna się od Cierpień młodego Wertera Goethego. Jego bohater: wrażliwy, nieszczęśliwie zakochany, wreszcie samobójca – stał się wzorem dla większości poetów i kochanków. Dziełko Goethego stało się najpoczytniejszą książką epoki, młodzież naśladowała strój Wertera, niestety również postawę – rozgoryczenia, rozczarowania światem nierzadko – samobójczej śmierci z miłości. Byronowski Giaur także traci swoją ukochaną – niewolnicę Leilę – i będzie się mścił. Wcześniej obmyślał porwanie.
Sprawdź swoją wiedzę z Giaura George’a Byrona 1. Czy istnieje jakaś sugestia co do narodowości Giaura? 2. Kto prowadził pochód Hassana? W jakim kolorze miał kołpak? 3. A jakim stroju napadł Giaur karawanę Hassana? 4. Do czego autor porównuje walkę wrogów? 5. W jaki sposób zginął Hassan? 6. W jaki sposób matka Hassana dowiedziała się o jego śmierci? 7. Jaki nagrobek postawiono Hassanowi? 8. Jakiej narodowości był Leila? 9. Jakie włosy miała
Romantyzm Miłość opiewały najwybitniejsze dzieła romantyków. Ale nie przedstawiano tego uczucia jako szczęścia dającego radość. Uważano natomiast, że jest ono przyczyną cierpień człowieka, determinuje jego działania, a nawet doprowadza do obłędu i samobójstwa. A to dlatego, iż – z galanterią – przypisywano przedstawicielkom płci pięknej same zalety, utożsamiano z aniołami, co okazało się pułapką. Romantycy ponadto głosili przekonanie, iż Bóg stworzył dwie pokrewne sobie dusze, a wszystkie bóle i smutki wywodzą się z procesu poszukiwania partnera oraz z niepewności,
Dziewiętnasty wiek to trzy różne epoki: na początku trwa jeszcze spór klasyków z romantykami, romantyczne poglądy odrzucą później pozytywiści, a twórcy Młodej Polski przypomną – i przetworzą – idee romantyczne. Zmieniają się także poglądy na temat pisarza i literatury, czy szerzej: artysty i sztuki. Najkrócej można przedstawić te przemiany tak: Romantyzm – kult artysty i sztuki. Poeta wieszczem stojącym ponad społeczeństwem, prorokiem przekazującym wiedzę niedostępną zwykłym ludziom. Poezja traktowana jako wielka siła mogąca zmienić rzeczywistość. Fascynacja
Bohater romantyczny a bohater pozytywistyczny. Próba porównania. Romantyzm i pozytywizm – dwie sąsiadujące ze sobą epoki – ukształtowały odmienne modele bohatera literackiego. Bohaterowie romantyczni to: Konrad Wallenrod, Gustaw-Konrad z Dziadów cz. III Adama Mickiewicza, Kordian z dramatu Juliusza Słowackiego, Hrabia Henryk, postać z Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego. Bohaterowie pozytywistyczni Poznajemy ich, czytając nowele Henryka Sienkiewicza, Bolesława Prusa, Elizy Orzeszkowej. Występują również w wielkich powieściach, takich jak Nad Niemnem (wzór powieści tendencyjnej) czy Lalka, Emancypantki,
Romantyzm Przykład I Pozytywizm przy romantyzmie jest szary i przyziemny. Sławi naukę, normalne i racjonalne życie, pracę. Te ideały mamy co dzień. Romantyzm – to była epoka! Wszystko mogło się zdarzyć. Indywidualna, utalentowana jednostka wynoszona była ponad tłumy. Nikt nie mówił: nie dam rady! Nawet gdy cel wydawał się nieosiągalny – należało wytężyć ducha, sugestię i znaleźć siły do podjęcia trudu – i ta metoda zdawała egzamin. Uczucie, serce, dusza były wówczas naprawdę ważne.
Przedstaw kreacje bohaterów romantycznych. Przykładowe sformułowania tematu: Bohaterowie bajroniczni i werterowscy – ukaż wybrane przykłady w literaturze romantycznej. Ewolucja polskiego bohatera romantycznego – od kochanka kobiety do kochanka ojczyzny. Odwołaj się do wybranych przykładów literackich. Bohater romantyczny – kto to taki? Przedstaw cechy wybranych bohaterów romantycznych i zastanów się, czy tylko w romantyzmie spotykasz taki sposób kreowania postaci? Odwołaj się do wybranych tekstów kultury. Czy patriotyzm polskich bohaterów romantycznych jest wartością godną kontynuowania współcześnie?
Uwaga! Rok wydania! II część Dziadów została wydana w roku 1823 w drugim tomie Poezji, w którym zawarte są też: wiersz Upiór, IV część Dziadów oraz Grażyna. Pierwszy tom Poezji, wydany rok wcześniej (w 1822), kojarz z balladami i początkiem romantyzmu! Mickiewicz sam objaśnia genezę oraz tytuł utworu. Dziady to jeden z prastarych pogańskich obrzędów obchodzonych na Litwie, w Prusach i w Kurlandii (na Łotwie). Obrzęd ten poświęcony jest zmarłym, którzy raz w roku mogą przybyć na specjalnie dla
TEST 1. Jedną z najważniejszych cech literatury romantycznej jest: a) synkretyzm b) polifoniczność c) liryzm 1. Odpowiedź: a) Komentarz: Chyba najważniejszą cechą romantycznej literatury jest jej synkretyzm. Synkretyzm to inaczej zerwanie z tradycyjnie pojmowanym podziałem na rodzaje i gatunki literackie, jako konstrukcje zamknięte i sztywno skodyfikowane. Utwory synkretyczne to dzieła o niejednolitej strukturze – zawierające cechy charakterystyczne dla różnych gatunków (synkretyzm gatunkowy), bądź rodzajów (synkretyzm rodzajowy) literackich. 2. Ballada to
