Wstęp i synteza

Znaczenie antyku dla potomnych

Literatura i sztuka antyku, obok Biblii, jest drugim, ogromnie ważnym źródłem późniejszej twórczości artystów całej Europy. Nawiązywano do kultury starożytności w różny sposób. Po pierwsze czerpano z zasobu motywów, wątków, symboli zawartych w mitach, eposie, tragedii i poezji. Do antyku nawiązywali twórcy renesansowi, jak np. Jan Kochanowski, twórcy oświeceniowi, np. Ignacy Krasicki, a także dziewiętnasto- i dwudziestowieczni prozaicy, np. Stefan Żeromski. Twórcy współcześni odwołują się do mitów, do postaci mitycznych, autorów antycznych,

Biblia i antyk – dwa źródła kultury śródziemnomorskiej

Dowodów na to, że bogactwo antyku (mitologia, tragedia grecka, epos, sztuka, architektura) i wartości biblijne, postacie, morały – są wciąż aktualne, były i będą tematem nawiązań – znajdziesz bez liku. Poprowadź myśl tym torem: jakie wartości głoszone już w starożytnych dziełach nie przeminęły? jakie gatunki literackie utworzone w antyku lub praktykowane w Biblii kontynuowano przez wieki? jakie tematy i postacie stały się trwałym punktem odniesień, nawiązań, wręcz tematem późniejszej literatury? I oczywiście: przykłady, przykłady, przykłady. Podpowiedzi:Trwałe problemy

Scharakteryzuj epokę antyku

Gościmy w epoce, która tętniła życiem ponad 2 tysiące lat temu! W starożytnej Grecji – krainie na kształt puzzli złożonej z miast-państw, spośród których najbardziej interesujące wydają się Ateny. W starożytnym Rzymie  – Wiecznym Mieście, które za cesarzy stało się imperium.  Po co nam podróż w czasy tak odległe? Żeby zobaczyć, jak to wszystko się zaczęło. To, co zbudowało naszą cywilizację. Antyk – kiedy to było? Zarys ogólny Antyk na

Jakie cele stawiano literaturze w antyku, dlaczego uważamy antyk za źródło norm?

Jakie cele stawiano literaturze w antyku, dlaczego uważamy antyk za źródło norm? Dla nas antyk – jego kultura literacka – to okres od czasu zapisania pierwszych dzieł po upadek Rzymu. Ogrom czasu, ale też źródło późniejszej europejskiej kultury. Co więcej, przez szereg lat najwyższy autorytet i wyznacznik norm dla twórców literatury. To antyczni poeci i pisarze ustalali założenia, według których należy tworzyć literaturę, wyznaczali jej cele, oceniali artystów. Dlatego antyk stał się

Nawiązania do antyku w epokach późniejszych

Nawiązania do antyku w epokach późniejszych Literackie nawiązania do starożytności z grubsza podzielić można na dwa rodzaje. Pierwszy polega na wykorzystaniu bohaterów i tematów mitologii i literatury antycznej. Mamy wówczas do czynienia z próbą nowego przedstawienia postaci czy ujęcia problemu, a to, jak artysta tego dokonuje, zależy od jego indywidualnego stylu. Drugi rodzaj nawiązań – to świadome odwołania do antycznych idei, starożytnej filozofii, sztuki, ówczesnego systemu wartości. Przykłady nawiązań pierwszego typu z łatwością znajdziemy w każdej epoce. Nawiązania

Jaka maksyma wiąże się z Sokratesem?

Najsłynniejsza maksyma Sokratesa brzmi: Jedno wiem, że nic nie wiem. Rzeczywiście, co z rzeczy ważnych człowiek wie na pewno? Nic. I od tego, pełnego pokory, punktu wyjścia należy zacząć poszukiwania. A czego szukamy? Dobra i prawdy. Sokrates jest pierwszym moralistą, niektórzy mówią, że jest „wynalazcą” moralności. Przypuszczalnie ktoś by w końcu na to wpadł, że ludzie muszą odróżnić dobre postępowanie od złego. Ale pierwszy był Sokrates. Był mędrcem żyjącym w

Jak dzieli się epoki starożytne?

Periodyzacja to podział na okresy i podokresy. Epoka starożytna to wielki przedział czasu – ponad dziesięć wieków różnej kultury, dziejów historii i obyczajów. Należy pamiętać, że w obszarze najbliższym nam geograficznie epokę tę zbudowały dwie cywilizacje: najpierw świat starożytnej Grecji, potem zaś Imperium Rzymskie. Dlatego mówimy o literaturze greckiej i rzymskiej jako o antyku. Uwaga! Obok antyku drugim, równoległym i równie ważnym źródłem naszej kultury (nie epoką!) jest Biblia. Początki literatury greckiej wiążemy z imieniem i twórczością Homera.

Wyjaśnij różnicę między pojęciami starożytność i antyk?

Starożytność Nazwa, którą ogarniamy cały dorobek ludzkości przed naszą erą. Kulturę, sztukę, wreszcie literaturę różnych narodów, jakie zaistniały przed narodzinami Chrystusa, objęto tą właśnie nazwą. Dlatego wrzucamy do tygla starożytności różne dzieła i dzieje literatur: Biblię, dorobek starożytnej Grecji i Rzymu, i Dalekiego Wschodu: Babilonii, Egiptu, Japonii itd. I mity greckie, i dzieje Gilgamesza, i delikatne, dawne, japońskie haiku – to starożytność. Bajeczna i niezwykle pojemna. Wycinek „obowiązujący” gimnazjalistę jest – mniej niż skromny. Antyk To termin

Wyjaśnij rodowód i znaczenie terminu klasycyzm

Termin pochodzi on od słowa classicus – tzn. wzorowy, pierwszorzędny, doskonały. Za taki właśnie doskonały wzór znano sztukę antyku i na długie wieki określiła ona kryteria piękna i poprawności w literaturze i sztuce europejskiej. Terminem „klasycyzm” określamy nie tylko twórczość starożytnych artystów, lecz także późniejsze prądy artystyczne odwołujące się do źródeł antycznych. Przykładem epoki przywołującej klasyczne piękno i kanony ustalone w starożytności może być sztuka renesansu lub oświecenia. Posiadają w swoim dorobku dzieła klasyczne – czyli

Jak rozumiesz określenie: złoty wiek?

Złotym wiekiem określamy wspaniałą dawną epokę – przedział czasu, który miał miejsce w Atenach w V i IV w.p.n.e. Był to okres, w którym nastąpił ogromny rozkwit filozofii, literatury, architektury i rzeźby. W tym właśnie czasie w Atenach powstawały najgłośniejsze, najistotniejsze dzieła, a także rozkwitła demokracja ateńska. Dlatego też ten właśnie przedział historii Grecji nazywa się „złotym wiekiem”. Przenośnie jest to wiek idealny, wspaniały, etap, który ludzkość utraciła i do którego dąży, marzy o jego powrocie – najdawniejszy okres mitologicznej

Rodowód i znaczenie terminu klasycyzm

Aby wyjaśnić znaczenie tego terminu, warto przypomnieć, iż pochodzi on od słowa „classicus” – tzn. wzorowy, pierwszorzędny, doskonały. Za taki właśnie doskonały wzór uznano sztukę antyku i na długie wieki określiła ona kryteria piękna i poprawności w kręgu kultury europejskiej. Stąd terminem „klasycyzm” określamy nie tylko twórczość starożytnych artystów, lecz także późniejsze prądy artystyczne, odwołujące się do źródeł antycznych. Przykładem takiej epoki przywołującej klasyczne piękno i kanony ustalone w starożytności może być sztuka renesansu lub

Przedstaw późniejsze nawiązania do dwóch, trzech wybranych gatunków literackich pochodzenia antycznego

Antyk stworzył bardzo wiele gatunków obecnych w literaturze także współcześnie. Przez wieki były one modyfikowane, rozwijane. Komediopisarze późniejszych epok korzystali z motywów obecnych u Plauta czy Arystofanesa (dowodzi tego np. twórczość Moliera), echa antycznej tragedii, choć już dawno dokonano reformy teatru, znaleźć łatwo i dziś (np. obecność chóru w Kartotece Tadeusza Różewicza). Tren – wzorcem są utwory Simonidesa, Pindara, Owidiusza. Nawiązania: Treny Jana Kochanowskiego (poeta ten wprowadził do literatury cykl trenów), Anka Władysława Broniewskiego (wiersz poświęcony

Jak motywy antyczne rysowały się w poszczególnych epokach historyczno-literackich?

Średniowiecze kult Arystotelesa, Wergiliusza (jest przewodnikiem w Boskiej komedii Dantego); Renesans W szkolnictwie i na uniwersytetach czyta się wówczas dzieła greckiego filozofa Arystotelesa, z filozofów rzymskich popularni są Seneka i Cycero. Twórczość Kochanowskiego Odprawa posłów greckich – została oparta na tragedii starożytnej. motyw arkadyjski w Pieśni świętojańskiej o sobótce, tłumaczenia pieśni Horacego, nawiązania do filozofii epikurejskiej (Miło szaleć, póki czas po temu) i stoickiej, przywoływanie postaci mitologicznych (fraszka O miłości, Pieśń o dobrej sławie); Barok poezja, odwołująca się często dla

Jaką rolę kulturotwórczą odgrywał i nadal odgrywa dorobek antyku?

Nawiązywano do kultury starożytności w różny sposób Czerpano z zasobu motywów, wątków, symboli zawartych w mitach, eposie, tragedii i poezji. Tradycja antyczna znajduje także odbicie we współczesnej poezji i prozie, wciąż nawiązują poeci i pisarze do mitu ikaryjskiego (np. wiersz Stanisława Grochowiaka pt. Ikar, Ernesta Brylla pt. Wciąż o Ikarach głoszą, opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza pt. Ikar). Do antyku nawiązywali twórcy renesansowi jak np. Jan Kochanowski, twórcy oświeceniowi np. Ignacy Krasicki, a także dziewiętnasto- i dwudziestowieczni prozaicy np. Stefan Żeromski. Twórcy

Jakie znasz postawy i uczucia ludzkie opisywane w antyku, a wciąż aktualne?

Takich uniwersalnych uczuć i postaw, które stały się tematem twórców starożytnych i nadal są żywe, jest nieskończenie wiele. Można wymienić tu miłość macierzyńską (uosabia ją choćby bogini Reja) i miłość siostrzaną (Antygona). Ważne miejsce w mitologii i literaturze biorącej motywy z mitów jest miłość kobiety i mężczyzny – przykładem może być miłość Parysa i Heleny, warto także pamiętać, że Afrodyta była boginią miłości, że temat ten podejmowali lirycy greccy m.in. Safona. Patriotyzm i umiłowanie ojczyzny to następny uniwersalny motyw

Ważne pojęcia z poetyki antycznej – mimesis i katharsis

MIMESIS w dosłownym tłumaczeniu oznacza naśladowanie. Co ma naśladować sztuka? Rzeczywistość, musi odwzorowywać prawdziwe życie, kopiować prawdopodobne życiowo sytuacje. Według Pitagorasa najlepszą sztuką naśladującą przeżycia człowieka jest taniec. Inny uczony starożytny – Demokryt – poszukiwał odzwierciedleń życia w naturze. Platon natomiast w malarstwie i poezji. Pojęcie mimesis rozwinął Arystoteles w Poetyce. Według niego wszystko, co ukształtowała przyroda, człowiek może naśladować w malarstwie, rzeźbie, poezji, muzyce. W literaturze występują różne gatunki, które różnią się sposobem naśladowania:

Podaj definicję terminów antyk i starożytność

Starożytność Nazwa, którą ogarniamy ogrom epok – cały dorobek ludzkości przed naszą erą. Kulturę, sztukę, wreszcie literaturę różnych narodów, jakie zaistniały przed narodzinami Chrystusa, objęto tą właśnie nazwą. Dlatego bez zdziwienia wrzucamy do tygla starożytności różne dzieła i dzieje literatur: Biblię, dorobek starożytnej Grecji i Rzymu, i Dalekiego Wschodu: Babilonii, Egiptu, Japonii itd. I mity greckie, i dzieje Gilgamesza i delikatne, dawne, japońskie haiku – to starożytność. Bajeczna i niezwykle pojemna. Wycinek „obowiązujący” licealistę jest – mniej

Omów periodyzację antyku

Periodyzacja to podział na okresy i podokresy. Epoka starożytna stanowi ogromny przedział czasu – jest to przecież ponad dziesięć wieków różnej kultury, dziejów historii i obyczajów. Należy pamiętać, że w obszarze najbliższym nam geograficznie epokę tę określiły dwie cywilizacje: najpierw świat starożytnej Grecji, potem zaś Imperium Rzymskie. Dlatego oddzielnie mówimy o literaturze greckiej i rzymskiej. Poza tym trzeba wziąć pod uwagę starożytny Wschód: Sumerów, Babilończyków, Asyryjczyków, którzy tworzyli swoje kultury. Obok antyku drugim, równoległym i równie