Średniowiecze

  • kult Arystotelesa,
  • Wergiliusza (jest przewodnikiem w Boskiej komedii Dantego);

Renesans

  • W szkolnictwie i na uniwersytetach czyta się wówczas dzieła greckiego filozofa Arystotelesa, z filozofów rzymskich popularni są Seneka i Cycero.
  • Twórczość Kochanowskiego
    • Odprawa posłów greckich – została oparta na tragedii starożytnej.
    • motyw arkadyjski w Pieśni świętojańskiej o sobótce,
    • tłumaczenia pieśni Horacego,
    • nawiązania do filozofii epikurejskiej (Miło szaleć, póki czas po temu) i stoickiej,
    • przywoływanie postaci mitologicznych (fraszka O miłości, Pieśń o dobrej sławie);

Barok

  • poezja, odwołująca się często dla zobrazowania uczuć lub urody postaci mitologicznych,
  • szlacheckie odwołanie się do starożytnego ludu Sarmatów,
  • proza Paska – gęsta od makaronizmów (motyw Erosa);

Oświecenie

  • Twórczość Ignacego Krasickiego
    • Samym doborem gatunków (bajka, poemat heroikomiczny, satyra) nawiązywał książę poetów do dorobku antycznego.
    • Jego bajki zwierzęce łączyć należy z twórczością starożytnego Ezopa, bajkopisarza greckiego z VI w. p.n.e. Wzorując się na nim, pisał Ignacy Krasicki bajkę epigramatyczną.
    • Pisywał też satyry – gatunek sięgający do twórczości starożytnych twórców rzymskich, zwłaszcza Horacego.
    • Poematy heroikomicznye: Monachomachia, Antymonachomachia, Myszeida.

Romantyzm

  • Wczesna poezja Adama Mickiewicza (Oda do młodości),
    • romantyczna idea prometeizmu i tytanizmu (postawy bohaterów romantycznych),
    • kontynuacja eposu – Pan Tadeusz;

Pozytywizmie

  • Henryk Sienkiewicz powraca do czasów Nerona w słynnej powieści Quo vadis,
  • W starożytność egipską wprowadza czytelnika Faraon Bolesława Prusa,
  • W powieściach pojawi się często motyw sztuki antycznej: np. rzeźby w Lalce Prusa;

Młoda Polska

  • Wielkim rzecznikiem antyku, artystą, który potrafił nawet łączyć tę odległą płaszczyznę historyczną z polską rzeczywistością, był Stanisław Wyspiański. Dowodem niezwykły dramat: Noc listopadowa.
  • Stanisław Reymont w Chłopach realizuje prozatorską wersję eposu, m.in. dokonuje zabiegu mitologizacji osób i zdarzeń.
  • Poetą klasycyzującym, przywołującym filozofię stoicką i epikurejską okazał się Leopold Staff (tomik Przedśpiew).

Obecność motywów antycznych można odnaleźć we wszystkich epokach, choć częściej sięgają do nich twórcy epok „jasnych” – tych, w których dominuje rozum, wiara w siłę i możliwości człowieka. Renesans i oświecenie przyjęły za ideał piękna wzorce antyczne: jasność, prostotę, harmonię, odpowiednie proporcje.

Jakie motywy i postacie najczęściej przywoływali późniejsi twórcy?

  • mit arkadyjski,
  • mit ikaryjski,
  • mit o jabłku niezgody, wojnie trojańskiej,
  • dzieje Edypa i Antygony,
  • mit prometejski,
  • postać Homera, Sokratesa,
  • filozofia Platona, stoików Epikura, Arystotelesa.

Facebook aleklasa 2

Zobacz:

ANTYK – TABELA

Nawiązania do antyku w epokach późniejszych

Tabela gatunków antyku

Wymień znane Ci nawiązania do eposu homeryckiego w późniejszych epokach.