Renesans w Europie
Po pierwsze: miłość, sprzeczności tego uczucia – dlaczego miłość jest dobrem, skoro przynosi tyle cierpienia, ale chyba nie jest złem, skoro daje tyle słodyczy. Przez nią człowiek płacze, dzięki niej się śmieje. Po drugie: człowiek – też pełen sprzeczności, twór tak skomplikowany, że nie wystarcza życia, by go poznać. A najtrudniej, oczywiście, poznać samego siebie. Używając określeń Petrarki, człowiek jest „dwuwykładny i pstrokaty, i połyskujący rozmaicie”! Ale uwaga! Na razie renesansowe rozważania o człowieku
Było ich trzech: Dante Alighieri, Francesco Petrarka, Giovanni Boccaccio. Dante Alighieri – wyprzedził epokę, w której żył, swoim arcydziełem zatytułowanym Boska komedia. Trudno je uznać za dzieło do końca średniowieczne, bo tyle w nim mowy o człowieku, jego uczuciach, zagubieniu w świecie i poszukiwaniu właściwej drogi do nieba. Francesco Petrarka zasłynął cyklem pt. Sonety do Laury, po dziś dzień uważanym za wspaniałe dzieło poświęcone niewoli miłości. Był Petrarka miłośnikiem starożytności. Sonety… zaś są głównie analizą
Ogromny wpływ na kształtowanie się epoki renesansu miał Erazm z Rotterdamu. Głosił on, że człowiek jest z natury dobry, zło zaś pochodzi z niewiedzy. Propagował także ideę irenizmu, która jest pochwałą pokoju, przeciwstawienia się wszelkim waśniom, wojnom i kłótniom. Znanym dziełem Erazma z Rotterdamu jest Pochwała głupoty. W utworze tym narratorem jest Głupota, która prześmiewa ludzką tępotę. […] czy jest co głupszego niż, nie wiadomo dla jakich przyczyn, rozpoczynać taką walkę, z której obie strony zawsze
Luteranizm – bezpośredni skutek reformacji, nurt rozpropagowany w Niemczech przez Marcina Lutra. Jego wyznawcy głoszą, że można interpretować Biblię indywidualnie, gdyż Kościół nie jest jedynym autorytetem odczytującym Słowo Boże prawidłowo. Aby umożliwić szerszej rzeszy ludzi samodzielne studiowanie Biblii, powinno się ją tłumaczyć na języki narodowe. Kalwinizm – nurt pochodzący od Jana Kalwina, który objął Francję, Szwajcarię, Niderlandy. Kalwiniści głosili teorię „predestynacji”, tzn. wierzyli w przeznaczenie, w to, że każdy człowiek ma swój los
W XIV wieku przez Europę przetoczyła się zaraza zwana „czarną śmiercią”, która zdziesiątkowała ludność naszego kontynentu. Ci, co pozostali, zapragnęli cieszyć się życiem i docenić jego wartość. Postanowili inwestować pieniądze, tworzyć banki, budować pałace. Dodatkowych dochodów dostarczały wyprawy zamorskie i odkrycia geograficzne. Dlaczego? Bo rozwijał się handel towarami przywożonymi zza oceanu. Najważniejszym nabytkiem były… przyprawy korzenne. Nie złoto, bogactwa, tytoń. To dzięki przyprawom Europejczycy nauczyli się konserwować żywność. Miało to ogromne znaczenie…
Humanizm i reformacja to dwa główne nurty epoki, które określiły jej charakter. Humanizm – to prąd, który w centrum zainteresowania myślicieli, artystów, uczonych stawia człowieka. Humaniści głosili potrzebę poznania i kształtowania indywidualnej, silnej jednostki ludzkiej. W myśl humanizmu człowiek jest najbardziej wartościową jednostką w świecie – liczy się jego talent!!! Hasłem humanizmu stało się słynne zdanie Terencjusza: Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce. Antropocentryzm – pojęcie to związane jest z humanizmem. Dosłownie oznacza
Autorem nazwy renesans (franc. renaissance) jest dziewiętnastowieczny badacz literatury Jacob Burckhardt, autor Kultury Odrodzenia we Włoszech. To właśnie temu historykowi literatury epoki takie jak średniowiecze i barok zawdzięczają pokutującą przez wieki marną opinię. Renesans oznacza odrodzenie – odnowienie i przywołanie ideałów antyku, odrodzenie nauki po stuleciach „ciemnej” epoki średniowiecza. Ale przeciwstawienie epoki średniowiecza (jako czasów ciemnoty i zacofania) oraz odrodzenia (jako epoki nowej i światłej) nie jest wcale takie jednoznaczne. Średniowiecze także interesowało się
Dwa nazwiska największych twórców sonetów renesansowych to: prekursor epoki: Petrarka (Włoch – wiek XIV) angielski twórca przełomu renesansu z barokiem (XVI/XVII wiek) – Szekspir. Petrarka pisał sonety miłosne, kierował je do ukochanej, wybranki swego serca – Laury. Podobno spotkał ją w kościele św. Klary i zapałał do niej gorącym uczuciem. Przez stulecia podejrzewano, że muzą Włocha była niejaka Laura de Noves, mężatka i matka jedenaściorga dzieci, zmarła podczas zarazy w 1348 roku. Dzisiejsi badacze twierdzą,
Gatunkiem tym jest nowela. Boccaccia nazywa się wręcz twórcą nowożytnej nowelistyki, gdyż Dekameron jest zbiorem nowel, skonstruowanych według wymogów tego gatunku. Są to zatem utwory o zwartej akcji, jednowątkowe. Centralny motyw, często zapowiadany w tytule, pojawia się potem w każdej fazie fabuły. W noweli występuje także niewiele postaci. Zredukowane są opisy, komentarze oraz charakterystyki bohaterów. Klasyczną nowelą, która stała się wzorem późniejszych nowelistów, jest nowela pt. Sokół, od jej tytułu teorię dotyczącą budowy noweli, ściśle
W czym przejawia się oryginalność Petrarki jako twórcy poezji miłosnej? Petrarka nie był pierwszym twórcą piszącym o miłości. Już w starożytności powstawały miłosne wiersze. W średniowieczu gorące uczucia do przeróżnych białogłów wyśpiewywali trubadurzy. Petrarka znał doskonale miłosne liryki dwunastowiecznych twórców z francuskiej Prowansji. Laura miała też swą włoską literacką poprzedniczkę – Beatrycze Dantego. Czym więc różni się miłość w ujęciu Petrarki od miłości przedstawianej we wcześniejszych utworach? Petrarka stworzył miłosny portret ukochanej kobiety, który później
Jakie wydarzenia historyczne ukształtowały epokę renesansu? Przede wszystkim odkrycia geograficzne. To one ukształtowały nową Europę i zmieniły sposób myślenia wielu ludzi. Odkrycie Ameryki i innych nowych ziem, spowodowało: rozszerzenie horyzontów ludzkiego myślenia, napływ pieniądza do Europy, a tym samym inny, mniej ascetyczny, a bardziej wystawny styl życia, bogacenie się miast, a tym samym możliwość inwestycji, rozwój architektury, sztuki. Kolejnymi, zresztą także będącymi konsekwencją odkryć geograficznych, istotnymi dla tworzenia nowej epoki, było: powstawanie silnych państw,
W odrodzeniu obowiązywało hasło powrotu do źródeł – teraz odczytanych i odkrywanych na nowo. Renesansowi twórcy i myśliciele zwrócili się w stronę tradycji greckiej i rzymskiej oraz biblijnej. Na nowo odczytywano Platona, zachwycano się pieśniami Horacego, przemówieniami Cycerona, rozmyślaniami Marka Aureliusza. Powstawały nowe tłumaczenia Biblii (nie należy tego łączyć tylko z reformacją) i fragmentów tej świętej księgi, jak choćby Psałterz Dawidów Jana Kochanowskiego. Nastąpiło nawet pewne pomieszanie, wynikające zarówno z zainteresowania
William Szekspir żył w Anglii w II połowie XVI wieku. Do dziś to jeden z największych (dla wielu największy) dramaturgów wszech czasów. Za rządów Elżbiety I i Jakuba I był aktorem. Pochodził z miasteczka Stratford, w którym spędził również ostatnie lata życia. Przez około dwadzieścia lat mieszkał w Londynie. Jego sztuki – zapomniane w epoce baroku i oświecenia, odkryte na nowo przez romantyków – grane są do dziś i uważane za klasykę teatru. Sztuki Szekspira to chyba najczęściej interpretowane i najczęściej wystawiane
