Renesans
TEST Renesans 1. Wymień przynajmniej trzy wydarzenia, które ukształtowały epokę renesansu: a) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. b) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. c) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. Które z wymienionych cech przypisałbyś kulturze renesansu? a) anonimowość dzieł; b) korzystanie z dorobku antycznego; c) uniwersalizm; d) świeckość. 3. Co to była reformacja? a) ruch religijny, postulujący zmianę kościelnych praktyk i doktryn; b) przywołanie w utworze innego utworu w formie cytatu; c) prąd filozoficzny, zgodnie z którym najważniejszą cechą i siłą człowieka jest rozum. 4. Wymień nurty wyznaniowe,
Padłem, głowę ukrywszy rękami obiema: „Nie ma nieba ni ziemi, otchłani ni piekła, jest tylko Beatrycze. I właśnie jej nie ma”. Kobieta – była obiektem uwielbienia i uznania mężczyzn. Chociaż czasy skazywały ją na rolę żony i matki, ewentualnie zakonnicy – to wcale nie były zdominowane przez płeć męską. Opiewane w poezji, wyrosły do roli muz artystów jak Beatrycze lub Laura. Malowano je – dowód najdoskonalszy to Cecylia Gallerani pokazana przez Leonarda
CZARNY ŚWIAT Zaraza we Florencji Rok 1348. Czarna śmierć szalejąca w Europie dociera do Florencji. Ludzie umierają setkami (zginie 1/3 Europejczyków). Choroba trwa krótko: pierwsze objawy – wrzody pod pachami, przez trzy dni krwotok z nosa i… śmierć, nie ma na to rady. Zaraża się momentalnie – przez dotyk, przebywanie obok. Umierają najbliżsi – nie ma czasu na pogrzeby. Rodziny wykładają ciała przed domy, często przemieszane zwłoki mężów, żon i dzieci poniewierają się
Nowy wzorzec parenetyczny W renesansie dochodzą do głosu postulaty patriotyczne, a wraz z nimi – wzór patrioty. Przykładem jest Antenor, gdyż miłość do ojczyzny stawia nie tylko ponad dobra materialne, lecz także ponad uczucia, takie jak przyjaźń. Jego sylwetka jest silnie skontrastowana z osobami Parysa (Aleksandra) i przekupnego posła Iketaona. Zapamiętaj! Utwór wnosi obraz mądrego, idealnego władcy w wersji renesansowej. Przesłanie i tematyka Tragedia ma dwie warstwy znaczeniowe: uniwersalną – bezpośrednio prezentowaną patriotyczną – ukrytą – dotyczącą
Naczelna idea: Teatr jest miniaturą świata realnego, świat jest teatrem! Koncepcja theatrum mundi Świat jest teatrem, aktorami ludzie. Świat to scena – ludzkie życie toczy się według scenariusza odgórnie ustalonego, od dawna nakreślonego przez siły wyższe. Podstawowa cecha – UMOWNOŚĆ. Umowność jest wyrazem idei: świat przedstawiony na scenie jest metaforą świata rzeczywistego. Naczelną zasadą tego świata musi być ład moralny. Podział tragedii na akty i sceny! Źródłem inspiracji dla Szekspira były wierzenia
Dlaczego to ważny tekst? To utwór parenetyczny, czyli pouczający, kreujący wzór godny naśladowania. Rej konstruuje ważny model życia – wzór ziemianina. Poucza jak wychowywać młodzież szlachecką, jak żyć i gospodarować już w wieku dojrzałym – jak być poczciwym człowiekiem – czyli wzorowym szlachcicem. Wyjaśniając swoim odbiorcom, czym jest szlachectwo, twierdzi, że nie jest to tylko wyróżnienie i powód do chwały, lecz przede wszystkim obowiązek, który nakłada na człowieka herb, i powinność wobec ojczyzny. Rej
Bona Sforza (1494-1557) W czasach, gdy od kobiety – także królowej – oczekiwano głównie urody i uległości, poślubiona Zygmuntowi Staremu mediolańska księżniczka nie ukrywała swego silnego charakteru. Dynamiczna, starannie wykształcona, nie chciała żyć w cieniu męża. Marzyła, by stać się władczynią z prawdziwego zdarzenia, bardziej niż dworskie rozrywki interesowała ją polityka i ekonomia. Zależało jej na wzmocnieniu państwa, stworzeniu silnej monarchii i utrzymaniu dynastii, dlatego starała się skupić wokół siebie stronnictwo dworskie. Kupowała też majątki
Z tomu Rytmy abo wiersze polskie. Sonety Szarzyńskiego są przełomowe – jeszcze renesansowe, ale już barokowe. Nową epokę zapowiada tematyka utworów. Sonet IV – O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem Ta posępna walka toczy się o zbawienie ludzkiej duszy po śmierci. Szatan stwarza pokusy: dobra ziemskie, słabości ciała, a byt podniebny żąda rezygnacji… Oto człowiek słaby, „rozdwojony w sobie”, kruchy, wołający o pomoc do Boga. Prawda, że przypomina się tu raczej atmosfera średniowiecza
Petrarka – prekursor epoki (Włoch – wiek XIV) Pisał sonety miłosne, kierował je do ukochanej, wybranki swego serca – Laury. Podobno spotkał ją w kościele św. Klary i zapałał do niej gorącym uczuciem. Przez stulecia podejrzewano, że muzą Włocha była niejaka Laura de Noves, mężatka i matka jedenaściorga dzieci, która zmarła podczas zarazy w roku 1348 . Dzisiejsi badacze twierdzą, że to nieprawda. Uważają oni, że Petrarka Laurę wymyślił, a jeśli nawet spotkał kobietę swego
Antropocentryzm (anthropos – człowiek, centrum – środek) – człowiek w centrum wszechświata, w centrum zainteresowania filozofów i artystów. Tendencja filozoficzna charakterystyczna dla kultury, sztuki i światopoglądu renesansu, umieszczająca w centrum zainteresowania człowieka z wszelkimi jego potrzebami i możliwościami rozwoju. Antropocentryzm był jednym z podstawowych założeń renesansowego humanizmu. Arianie – bracia polscy – trzeci, bardzo radykalny nurt reformacji, wyłonił się z odłamu kalwińskiego. Arianie bardzo krytykowali Kościół katolicki i niesprawiedliwość społeczną,
Dante Alighieri – zmienił literaturę Był prekursorem renesansu i to we Włoszech, gdzie i tak myśl odrodzenia zakwitła najwcześniej. Stąd kłopot z Dantem – czy jeszcze jest średniowieczny, czy już renesansowy? Żył na przełomie XIII i XIV wieku (1265-1321), urodził się we Florencji i mieszkał w niej, dopóki nie wygnały go stamtąd polityczne wichury. Dotąd pisano po łacinie. Dante pierwszy sięgnął po swój język narodowy i napisał po włosku wielkie renesansowe
Renesans rodzi się we Włoszech. Gdy wiek XV dla Europy to złote średniowiecze, we Włoszech stulecie to przynależy do geniuszy takich jak Leonardo da Vinci, Botticelli, Michał Anioł i Rafael. To „wielka czwórka”, a oprócz nich tworzyło wówczas jeszcze kilku niezgorszych mistrzów. Tworzyli w nowym duchu, wracając przy tym do antycznych wzorców piękna. Po nich sztuka nigdy nie będzie taka jak kiedyś, a renesans europejski będzie się uczył od włoskich mistrzów. Rafael Santi, Madonna
Strój w renesansie nie tylko cieszył oczy, ale też wiele mówił o pozycji społecznej właściciela, będąc przy okazji lokatą kapitału. Świadczą o tym majątkowe spisy inwentarzowe, w których znaczącą pozycję zajmują rozmaite części garderoby i luksusowe dodatki. Na dworach nadążanie za modą było czymś więcej aniżeli zwykłą rozrywką. Strój odzwierciedlał bowiem pozycję w dworskiej hierarchii. Triumf kobiecości Odrodzenie przyniosło radykalną zmianę roli kobiety w społeczeństwie, a nawet w polityce. Joanna d’Arc, Katarzyna Medycejska, Elżbieta I – to silne osobowości kształtujące historię swoich
