LICEUM
Kiedy mówi się o sztuce renesansowej, podkreśla się doniosłość dwóch czynników kształtujących jej oblicze. Pierwszy to zainteresowanie naturą i badanie jej tajemnic; drugi to kult sztuki antycznej, która stała się źródłem natchnienia artystów. Renesans ma dokładną metrykę: Florencja, około 1420 roku. Wówczas Filippo Brunelleschi, na zlecenie rady miasta, rozpoczął budowę olbrzymiej kopuły na katedrze florenckiej, dając tym samym początek triumfalnemu rozkwitowi sztuki renesansowej. Nie oznaczało to jednak artystycznej rewolucji. Filippo
Późniejszy władca Polski Zygmunt I Stary zetknął się z renesansem w Budzie, na dworze Władysława Jagiellończyka, króla Czech i Węgier. Oczarowany nową sztuką, postanowił zatrudnionych na Węgrzech artystów rodem z Florencji zaprosić na Wawel, by przebudowali jego monarszą siedzibę w nowym, modnym stylu. Tak oto tuż po roku 1500 renesans dotarł do Polski. Zamek na Wawelu U stóp wzgórza, na którym stał zamek, włoscy mistrzowie pod okiem niejakiego Franciszka Florentczyka założyli pracownię i przez ponad trzydzieści lat
1. Który z renesansowych myślicieli zajmował się godnością ludzką? a) Galileusz b) Pico della Mirandola c) Erazm z Rotterdamu 2. Opisywanie miłości jako uczucia pełnego sprzeczności jest typowe dla: a) petrarkizmu b) dramatu szekspirowskiego c) pieśni miłosnej 3. Który z gatunków literackich nie pochodzi z renesansu? a) figlik b) fraszka c) dialog 4. W jakim utworze „na ołtarzu jajca liczą”? a) we fraszce O żywocie ludzkim b) w Krótkiej rozprawie…
1. Jakie wydarzenia historyczne ukształtowały epokę renesansu? a) założenie akademii Krakowskiej 1354 roku b) odkrycia geograficzne c) wystąpienie Marcina Lutra 2. Autorem nazwy renesans jest: a) Jakub Burckhardt b) Marcin Luter c) Erazm z Rotterdamu 3. Humanizm, przewodnie hasło renesansu wywodzi się z: a) Biblii b) jest hasłem ukutym w epoce renesansu c) antyku 4. Antropocentryzm to idea przeciwstawiona: a) humanizmowi b) średniowiecznemu teocentryzmowi c) religiom reformowanym 5. Czołowe wyznanie
Ballada – to coś, co osobiście bardzo lubię i polecam wszelkim osobnikom, w których tkwi choć kawałek romantycznej duszy. Znajomość tego gatunku konieczna jest dla zrozumienia istoty epoki romantyzmu, w której odegrał istotną rolę. Współczesność też nie stroni od ballady – wielu twórców dzisiejszych praktykuje ów zacny gatunek w słowie i w muzyce, myślę, że ta ostatnia forma ballady ostatnio „przybrała” na popularności. Johann W. Goethe Król Olszyn Kto jedzie
W masce szatana. Poezja Tadeusza Micińskiego. Bohater literacki wielu epok – szatan Nie trzeba być specjalistą, by wiedzieć jak istotny to element Młodej Polski, jak ważna osobistość dla poezji. Chcę zaproponować Ci znajomość z niezwykle interesującym poetyckim portretem szatana, nie w wydaniu Staffa (Deszcze jesienny), nie w Kasprowiczowskim (Hymny), lecz w ujęciu najmniej lubianym i powszechnie uznawanym za trudne – mianowicie w poezji Tadeusza Micińskiego. Mam nadzieję, że obalimy mit
Metafora Ma wiele twarzy – odmian bez liku. Jej imię powszednie to po prostu przenośnia. Definicji mądrych także doczekała się wiele, lecz spróbujemy wyjaśnić sobie, czym jest, bez specjalnych naukowych ceregieli. Jest metafora takim chwytem poetyckim, który polega na przeniesieniu, przypisaniu, zamianie, cech danych rzeczy zestawionych przez poetę. Mówi się, że metafora pochodzi ze skrócenia porównania. Faktycznie, da się to udowodnić. Było sobie np. takie porównanie: Szum liści jakby pożegnalny
Czego szukamy w poezji? Czegoś pięknego. Takiego zabiegu poety, który sprawia, że odbiorca zostaje porażony nie brutalnością rynsztoka (turpizm) a urodą… czegoś, co wraz z nami spokojnie wiruje we wszechświecie, tyle że nie zauważyliśmy dotąd uroku tego czegoś. Poeta „zdjął” tę zasłonę. Jak? Wiele jest chwytów poetyckich, które eksponują, odtwarzają lub wręcz kreują piękno – choćby zasłużony w poezji epitet… Ale szczególnym, jest synestezja. Co to jest? Jest to współpostrzeganie,
Świat mięsa. Czy można pojąć turpistów? Trumny, pogrzebacze, flaki, wątroby i w ogóle płachty ciała człowieczego – zwykłe mięcho – oto rekwizyty tej poezji. Czy aby na pewno jest to poezja? Zdecydowanie tak. O poezji turpistów (ważny obok lingwizmu i klasycyzmu nurt poezji współczesnej, nurt, który wykwitł po 1956 roku). Można tego nie lubić, ale pominąć i wyrzucić ze świadomości nie można. Jeśli poezja Ci się kojarzy tylko z pięknem
Cyprian Kamil Norwid W Weronie I Nad Kapuletich i Montekich domem, Spłukane deszczem, poruszone gromem, Łagodne oko błękitu. II Patrzy na gruzy nieprzyjaznych grodów, Na rozwalone bramy do ogrodów — I gwiazdę zrzuca ze szczytu; III Cyprysy mówią, że to dla Julietty, Że dla Romea — ta łza znad planety Spada… i groby przecieka; IV A ludzie mówią, i mówią uczenie, Że to nie łzy są, ale że kamienie, I
Powrót prokonsula Zbigniew Herbert Trzy profile nakładają się na siebie, kiedy przy lekturze tego utworu uruchomimy wyobraźnię: cyniczna, ale obdarzona trzęsącym się podbródkiem fizis prokonsula – wypędzonego z cesarskiego dworu na prowincję; wzgardliwe,okrutne oblicze despoty-cesarza i najmniej widoczna, ledwie zarysowana twarz poety, który z zadziwieniem patrzy na odległą w czasie scenę dworu rzymskiego i widzi swój własny świat… Co cennego w poezji Herberta? Po pierwsze poezja Herberta zauroczyła mnie swoim
Guillaume Apollinaire Ideolog „bandy Picassa’; wiecznie „cierpiący na miłość’, spadkobierca Francoisa Villona i innych poetów przeklętych, zabiera nas dzisiaj w wirujący świat artystycznego Paryża początku wieku XX… Tam właśnie powstają i rosną jak grzyby po ulewie, w szaleńczym tempie – rewolucyjne, nieznośne izmy” Formizm, dadaizm, kubizm, futuryzm itd. itp. Koniec wieku poszedł w zapomnienie. Idzie „Nowe”, ogania mansardy, artystyczne strychy, kawiarnie i grzeszne miejsca (tam zawsze bywają artyści). „Nowe” wprowadza
Władza Literatura prezentuje i ocenia różne typy władzy. Literatura poucza sprawujących władzę. Literatura pokazuje dylematy i trud władzy. Literatura pyta o istotę i sens władzy. Literatura rejestruje bieżące czyny władców Dylemat Kreona Starożytna tragedia Sofoklesa – Antygona – między innymi dotyczy zagadnienia władzy. Kreon ma swoje racje i choć przegrywa, to jego przegrana ma być przecież ponadczasowym pouczeniem dla władców tego świata. I jest! Jest – chociaż utwór liczy
Materiał – różne wizje wsi w literaturze Oto przegląd materiału: Obrazy wsi (różne wizje wsi) w polskiej literaturze od renesansu po współczesność. Obyczajowość społeczności wiejskiej utrwalona w literaturze polskiej. Wieś a sprawa polska (chłopi wobec powstań i zagadnień patriotycznych). Pisarze opiewają piękno wsi polskiej, walczą z jej zacofaniem, zastanawiają się nad awansem społecznym… Miasto i wieś jako przestrzenie literatury polskiej. Dziecko wiejskie bohaterem literatury polskiej. Wieś polska odrysowana z humorem, z sentymentem, wiernie lub w krzywym zwierciadle. Którą z nich
Nikt nie mówi w naszym codziennym życiu, przy spotkaniu w windzie, przy szatni ani w ogóle nigdzie: „ślicznie dziś wyglądasz – jak Afrodyta, co się z piany morskiej zrodziła” lub „piękna dziś pogoda jakby Eos różanopalca uśmiechnęła się do Ziemi… ” I oczy to są oczy, a nie „coś jakby gwiazdy” i białe prześcieradło to biel, która może być jeszcze bielsza, a nie „biel jakby chmura gołębi…” W sumie –
1. Mit faustyczny, który zaczął się formować u schyłku XVI wieku, zdobywając szybko rangę jednego z najważniejszych mitów nowożytnej Europy, opowiada o dziejach człowieka chcącego żyć pełnią życia. Pierwsza popularna książka o Fauście historycznym, a już obrastającym legendą, przedstawiała go jako postać przenikniętą duchem renesansu i reformacji, wykształconego teologa i humanistę, nie stroniącego wszak od czarnej magii, pragnącego wiedzy, ale i użycia (stąd wziął się jego pakt z diabłem). Przyświecały
Rokoko W pierwszej połowie XVIII wieku panie przywdziały suknie skrócone do kostek, kokieteryjnie odsłaniające pończoszki i pantofelki na wysokich obcasach. Modę na „eleganckie rozebranie” zainicjowała artystka operowa, która w słynnej wówczas sztuce wystąpiła w szlafroku. Podobną suknię, zwaną deshabillé – w spolszczonej wersji dezabilką – kobieta zakładała do miasta, na przechadzkę, na spotkanie w gronie najbliższych przyjaciół. Etykieta dworska wymagała jednak reprezentacyjnego stroju. Na oficjalne uroczystości obowiązywały suknie na szerokim stelażu. Ponieważ niezwykle szeroki obwód
Hymn do Nirwany Tetmajer Tytuł Nirwana (sanskr. nirwana – wygaśnięcie) to w filozofii Wschodu zanik pragnień i wyzwolenie się od kolejnych cierpień w życiu, osiągnięcie oświecenia. Ten stan wiecznej błogości jest równoznaczny z zanikiem ego. Tego stanu nie da się podobno racjonalnie wytłumaczyć ani zadowalająco oddać za pomocą słów. Osiągnięcie nirwany możliwe było na drodze praktyk medytacyjnych stworzonych przez Buddę. Za sprawą Artura Schopenhauera stan nirwany błędnie interpretowano jako roztopienie się jednostkowego istnienia w nicości.
„Transakcja wojny chocimskiej” jako poemat zagrzewający do walki za ojczyznę. Wstęp Wacław Potocki był głęboko zaangażowany w sprawy dotyczące Polski, jej obyczajów, tradycji. Czasy świetności kraju już mijały. Pojawiły się kłopoty związane z wojnami, stale pogarszającą się sytuacją Polski, wreszcie ze szlachtą nazywającą siebie Sarmatami i oddającą się drobnym przyjemnościom oraz zaprzedającą ojczyznę za wygodne życie. I wtedy właśnie Wacław Potocki napisał Transakcję wojny chocimskiej w obawie, że rodacy zatracają
Literatura dwudziestolecia Nowe tendencje w powieści Podróż w głąb psychiki ludzkiej – bodziec do wszelkich eksperymentów prozatorskich, których efektem będą narodziny powieści strumienia świadomości. Wielka proza Tomasza Manna – niemieckiego noblisty, autora dzieł takich jak Czarodziejska góra, Buddenbrookowie, Doktor Faustus (symbol, intelektualizm, uniwersalizm). Nurt sag rodzinnych popularnych w ówczesnej literaturze: Buddenbrookowie Tomasa Manna, Saga rodu Forsythe’ów Johna Galsworthy’ego, Rodzina Thibault Rogera Martin du Garda i inne. Szczegóły: W poszukiwaniu straconego czasu Marcela Prousta
