SIDEBAR
1. Apokryf to: a) bezpośredni zwrot do kogoś, stosowany w utworach poetyckich, b) forma dziennika, w którym na bieżąco zapisywano wydarzenia z życia publicznego lub rodzinnego, c) tekst o charakterze religijnym, prezentujący wątki biblijne, nie zaliczany do zestawu ksiąg kanonicznych. 2. Styl gotycki charakteryzuje się: a) grubymi murami, b) strzelistością budowli, c) półkolistymi łukami, d) dużymi, ostrołukowymi oknami. 3. Wymień trzy średniowieczne utwory świeckie. a) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. b) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. c) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
1. Zenon z Kition był twórcą: a) filozofii epikurejskiej, b) filozofii stoickiej, c) cynizmu, d) hedonizmu. 2. Epikurejczycy głosili, że: a) największym szczęściem jest odczuwanie przyjemności i brak cierpień, b) nie należy poddawać się emocjom, człowiek powinien kierować się w swoim postępowaniu rozumem, c) należy wyrzec się wszelkich dóbr doczesnych, prowadzić życie ascetyczne. 3. Co to jest mit? a) opowieść wyjaśniająca przez alegorie i symbole pochodzenie świata, bogów i ludzi, b) utwór pisany prozą lub wierszem, którego bohaterami
Tego się naucz! Przede wszystkim powinieneś znać definicję satyry i umieć wskazać jej cechy na przykładzie satyr Krasickiego. Przyda się także znajomość co najmniej kilku najważniejszych satyr tego poety: Do króla, Świat zepsuty, Żona modna. Ważne jest także, byś potrafił powiązać twórczość poety z hasłami epoki, w której żył, np. bawić, ucząc i, oczywiście, umieć wskazać elementy dydaktyczne i komiczne w satyrach, z którymi być może zetkniesz się na egzaminie pisemnym. Co trzeba wiedzieć? Autor – Ignacy
Jakie tematy maturalne mogą zaistnieć? Zestawienie i porównanie bohaterów – przyjrzyj się dwóm bohaterom, np. Jackowi Soplicy i Andrzejowi Kmicicowi, Jackowi i Kordianowi. Uzasadnienie, dlaczego Pan Tadeusz nazywany jest epopeją narodową. Humor w Panu Tadeuszu – jak, gdzie go znajdujesz, na czym polega, jakie funkcje spełnia. Portret romantycznego poety na przykładzie Hrabiego. O polskości i cudzoziemszczyźnie – w modzie, obyczajach, ocenie krajobrazów. Analiza koncertu Jankiela – znaczenie tego fragmentu dla
W jaki sposób Bolesław Prus kreśli obraz miasta (Warszawy lub Paryża) drugiej połowy XIX wieku na podstawie lektury podanego fragmentu „Lalki” i znajomości utworu. Fragment Paryż pomimo pozornego chaosu ma plan, ma logikę, chociaż budowało go przez kilkanaście wieków miliony ludzi nie wiedzących o sobie i bynajmniej nie myślących o logice i stylu. Paryż posiada to, co można nazwać kręgosłupem, osią krystalizacji miasta. Lasek Vincennes leży w stronie południowo-wschodniej, a
Jakie mogą być tematy? Przede wszystkim: interpretacja utworu. Jeśli ze szczególnym ukierunkowaniem – to już zależnie od wiersza, ale na przykład: Jak portretuje tytułową nienawiść w swoim wierszu Wisława Szymborska? Jaką rolę w tym portretowaniu odgrywa ironia? Czym jest potęga myślenia w świetle utworu Szymborskiej pt. Pornografia? Definicja poezji i jej roli we współczesnym świecie, jaką zawarła noblistka w przytoczonych utworach. Człowiek zanurzony w historii swoich czasów – jak temat
Jakie mogą być tematy? Jaką koncepcję człowieka i jego mocy znajdujesz w wierszu pt. Kowal? W nurt jakich wypowiedzi literackich wpisuje się poeta? Odpowiedz, interpretując utwór i odwołując się do wiedzy z historii literatury. Scharakteryzuj bohatera lirycznego w wierszu pt. Sonet szalony. W jakiej grupie literackich postaci go umieścisz? Przedstaw portret szatana nakreślony w wierszu Deszcz jesienny. Jak współgra z założeniami epoki? Porównaj z wybranym przez siebie portretem z innego
Miłosz jako noblista i współczesny poeta klasyk jest twórcą zawsze bardzo prawdopodobnym na maturze. Miłosz zajmuje niekwestionowaną pozycję wieszcza naszych czasów – wraz z Wisławą Szymborską i Zbigniewem Herbertem stanowią współczesny panteon, czyli najwybitniejszą trójcę polskiej poezji współczesnej. Zawsze o Miłoszu pisz: Był prawdziwym świadkiem epoki – jego portret wieku XX zapisany w poezji jest bardzo ważny dla młodszych pokoleń. Mamy do czynienia z autorytetem moralnym, piewcą wysokiej etyki –
Sprawdź swoją wiedzę przed egzaminem Leopold Staff Odys Niech cię nie niepokoją Cierpienia twe i błędy. Wszędy są drogi proste, Lecz i manowce są wszędy. Bo o to chodzi jedynie, By naprzód wciąż iść śmiało, Bo zawsze się dochodzi Gdzie indziej, niż się chciało. Zostanie kamień z napisem: tu leży taki i taki. Każdy z nas jest Odysem, Co wraca do swej Itaki. Jak rozumieć wiersz Staffa? Wędrówka w czasie i przestrzeni
21. Właściwa akcja Lalki Bolesława Prusa toczy się w latach: a) 1848-1863 b) 1878-1879 c) 1887-1889 21. Odpowiedź: b) Komentarz: Właściwa akcja Lalki Bolesława Prusa toczy się w latach 1878-1879, jednak retrospekcje, jakie wprowadza Pamiętnik starego subiekta, obejmują okres od 1837 roku i zawierają opisy wydarzeń związanych z Wiosną Ludów z 1848 roku i powstaniem styczniowym z roku 1863. Akcja powieści rozgrywa się w Warszawie, jednak pojedyncze epizody prowadzone są
1. Epokę realizmu w Polsce nazywa się: a) realizmem polskim, b) pozytywizmem, c) pozytywizmem polskim. 1. Odpowiedź: c) Komentarz: Epokę realizmu w Polsce nazywamy pozytywizmem polskim (sama nazwa pozytywizm oznacza kierunek w filozofii francuskiej zapoczątkowany przez Comte’a). Pozytywizm polski jest swoistym odpowiednikiem realizmu w Europie, jednak przesuniętym w czasie i wzbogaconym o pewne wątki ideologiczne. A to dlatego, że polski romantyzm trwał o wiele dłużej niż w innych krajach europejskich
Pojęcia związane z romantyzmem Antynomia – to po prostu sprzeczność. Romantycy widzą świat jako jedność składającą się ze sprzeczności: duch – materia, jednostka – zbiorowość, uczucie – rozum, słowo – czyn. Bajronizm – postawa zapoczątkowana przez biografię i twórczość George’a Byrona. Cechy bohatera bajronicznego to tajemniczość, indywidualizm, wewnętrzne rozterki, bunt przeciwko światu, samotność, duma. Byron stworzył takiego bohatera – ale i sam wokół siebie stworzył mit takiej postaci. Fantastyka –
Synteza literatury od średniowiecza do oświecenia Średniowiecze Renesans Barok Oświecenie Bóg Temat nr 1 w literaturze i sztuce. Od pojmowania Boga zależą właściwie wszystkie motywy i tematy. Europa staje się jednym wielkim chrześcijańskim państwem, na czele którego stoi papież. Człowiek skupia się na religii, Boga umieszcza w centrum zainteresowań – to typowa dla średniowiecza postawa zwana teocentryzmem. Wiadomo, że Bogu przeciwstawione jest zło – trzeba więc znaleźć właściwą drogę do Boga. Każdy szuka własnej
Ateizm – pogląd odrzucający w ogóle istnienie Boga. Deizm – pogląd uznający istnienie Boga oraz Jego nakazów, ale nieuznający ingerencji Boga w sprawy ludzkie. Empiryzm – teoria, która uznaje doświadczenie (empirię) za najlepszy sposób poznania prawdy i badania świata. Żadnych teorii z głowy niepopartych doświadczeniem! Humanizm – postawa umieszczająca w centrum wartości człowieka i jego prawo do szczęścia, własnych poglądów i wolności. Klasycyzm oznacza nurt nawiązujący do wzorców ustalonych jeszcze przez twórców antyku, bo oni są
Na czym polega wielkość i uniwersalność słynnego monologu Hamleta? Uniwersalność monologu Hamleta To najsłynniejszy monolog na świecie. Wzbudza szacunek i podziw (czasem zachwyt) pod każdą szerokością geograficzną, bowiem ludzkość uznała, że Szekspir ujął w trzydziestu kilku wersach bardzo ważne, uniwersalne prawdy o człowieku niezależne od miejsca zamieszkania czy epoki, od tego, czy Hamlet nosi pludry czy, dżinsy. I choć język Hamleta już nieco trąci anachronizmem, choć te same prawdy powiedziało wiele znakomitości na bardzo różne sposoby
Przestrzeń Dwór to centrum małego świata. Przy nim wieś, kościół obowiązkowo murowany, młyn przy wsi, folwark, browar, karczma, ogród, pastewnik, dookoła lasy… Nieopodal rzeka, a przy niej skład, by móc handlować zbożem. Bowiem popyt na zboże w Europie wieku XVI to tajemnica szlacheckiej zamożności. Jakub Ponętowski – szesnastowieczny autor – tak pisał: Niechby nasz szlachcic miał jednę wieś, ale dobrą, sto w niej kmieci a rządnych na dziedzinie zrodzonych (…) kościół w niej murowany, młyn
Padłem, głowę ukrywszy rękami obiema: „Nie ma nieba ni ziemi, otchłani ni piekła, jest tylko Beatrycze. I właśnie jej nie ma”. Kobieta – była obiektem uwielbienia i uznania mężczyzn. Chociaż czasy skazywały ją na rolę żony i matki, ewentualnie zakonnicy – to wcale nie były zdominowane przez płeć męską. Opiewane w poezji, wyrosły do roli muz artystów jak Beatrycze lub Laura. Malowano je – dowód najdoskonalszy to Cecylia Gallerani pokazana przez Leonarda
Zbiór biblijnych frazeologizmów Stary Testament Jabłko Adama To przenośna nazwa anatomicznej chrząstki, dobrze widocznej na męskich szyjach, upamiętniająca grzech pierwszych rodziców. Czyżby kąsek jabłka z zakazanego drzewa miał stanąć kością w gardle Adamowi? Alfa i omega Tak określamy kogoś, kto zna się na wszystkim od a do z, jest osobą wszechstronną, autorytetem wszechwiedzy. W rzeczywistości – jest to pierwsza (alfa) i ostatnia (omega) litera greckiego alfabetu. Natomiast źródłosłów jest biblijny – według św. Jana: Jam jest
Podział Biblii Stary Testament 46 ksiąg – od powstania świata do narodzin Chrystusa. Księgi historyczne Pięcioksiąg Mojżeszowy (Tora) Obejmuje dzieje ludzkości od stworzenia świata, dzieje patriarchów, dzieje Izraelitów do czasów Mojżesza po czasy króla Salomona, wyjście do Ziemi Obiecanej. Składa się nań pięć ksiąg: Księga Rodzaju (Genesis) Zawiera opis stworzenia świata i człowieka, historię Adama i Ewy, Kaina i Abla. W tej księdze mieści się podanie o Arce Noego i o wieży Babel, o Sodomie i Gomorze oraz
Na czym polega ponadczasowość Antygony Sofoklesa? Nieśmiertelność tego dzieła polega na tym, iż autor tragedii ukazuje ludzkie konflikty i motywy postępowania ludzi, które przetrwały wiele stuleci i jeszcze dziś są aktualne. Wciąż żywy jest konflikt pomiędzy dobrem społecznym a dobrem jednostki, wciąż istnieje walka o władzę, motyw zdrady i dochodzenia swoich praw, zderzenie sfery uczuć i obowiązku. Nadal dyskutujemy pojęcie sprawiedliwości i pragniemy, aby prawo czy ustawa dotyczyły w tej samej mierze wszystkich – nawet rodzin rządzących i wydających
