Jakie słynne symbole z Wesela Wyspiańskiego możesz wymienić i jak je rozszyfrujesz?
Symbolika w Weselu jest bardzo bogata. Tworzą ją sceny wizyjne i osoby dramatu; niektóre wieloznaczne wypowiedzi i cały zbiór rekwizytów, czyli przedmiotów-symboli. Najsłynniejsze to: złoty róg, pawie pióra, podkowa i chochoł.
- Złoty róg – jest symbolem wyzwolenia, sygnałem wzywającym do powstania, budzącym w ludziach wolę walki. Ma moc wyrwania społeczeństwa z letargu, dlatego okoliczność, że Jaśko gubi złoty róg uniemożliwia cały powstańczy zryw.
- Pawie pióra – własność, prywata. Jaśko schylał się po czapkę z piór – i wówczas złoty róg gdzieś się zapodział. Jest to oczywiście scena symboliczna – wyciągając ręce „po swoje”, zaprzepaścił szansę sprawy narodowej. Oprócz charakterystyki stanu chłopskiego, którą zawiera ten epizod, wymowa symbolu ostrzega przed stawianiem własności prywatnej ponad sprawami publicznymi i narodowymi.
- Podkowa – w odczuciu powszechnym jest symbolem szczęścia. W dramacie Wyspiańskiego zgubił podkowę Wernyhora – a Gospodyni chowa ją na zaś do kufra. Możemy więc całą rzecz interpretować dwojako: po pierwsze, mamy do czynienia ze szczęściem odłożonym na przyszłość, sukcesem którego czas jeszcze nie nadszedł. Po drugie, pojawia się tu znów motyw chciwości i poczucia własności.
- Chochoł – jest chyba najbardziej nośnym symbolem Wesela. Czym jest chochoł? To krzak róży owinięty na zimę słomą. Zaproszony na wesele wchodzi tu jako pierwiastek złowrogi, destruktywny, usypiający. Cóż oznacza? Zacznijmy od wymowy pesymistycznej.
- Chochoł – krzak bez życia, „zamrożony”, ukryty w słomie oznacza martwicę, niemożność, brak życia, wręcz poezję grobową – czyli pogrzebaną sprawę narodową. Lecz czy na zawsze?
- Chochoł – w wersji optymistycznej – czeka przecież na wiosnę, wówczas ożywa i rozkwita najpiękniejszym z kwiatów. Może więc sprawa narodowa także w przyszłości odżyje? Chochoł jako wartość i idea zachowana na przyszłość przypomina mit o Korze i Demeter. Z kolei magiczna scena tańca, w którą Chochoł wciąga orszak weselny, jest symbolem niemożności ogólnej, bezwładu, marazmu, stanu, który Wyspiański unaocznia swojemu narodowi, i z którego pragnie go wyrwać.
Motyw tańca w literaturze polskiej
- polonez w Panu Tadeuszu Mickiewicza;
- chocholi taniec w Weselu;
- walc – w wierszu Czesława Miłosza Walc;
- tango – w dramacie Mrożka Tango.
Wesela i śluby w polskiej literaturze
- zrękowiny w Panu Tadeuszu;
- wesele w Nad Niemnem;
- wesele Boryny z Jagną w Chłopach;
- wesele jako treść Wesela;
- Na wsi wesele – Marii Dąbrowskiej;
- wesele groteskowe – w Weselu w Atomicach Sławomira Mrożka.
Ludomania to fascynacja wsią i jej kulturą, która ogarnęła młodopolskich twórców; nie zawsze oznaczała szczere zainteresowanie, czasem to po prostu pozór. Jej owocem były między innymi śluby inteligentów z chłopkami. Została zarejestrowana w Weselu Wyspiańskiego.
Zobacz:
Realizm i fantastyka w Weselu Wyspiańskiego – ich znaczenie dla kompozycji ideowej dramatu.
Historia oraz współczesność w Weselu Stanisława Wyspiańskiego
77. Przedstaw Wesele Stanisława Wyspiańskiego jako dramat realistyczno-symboliczny.
Jaką ocenę poszczególnych warstw społecznych zawarł Wyspiański w Weselu?