- Potop powstawał „w podróży” po europejskich sanatoriach. Pisarz czytał żonie fragmenty swojej powieści, dlatego głos Marii Szetkiewiczówny także wpływał na kształt Trylogii. Podobno „uratowała” ona od śmierci Zagłobę, którego niecny Sienkiewicz zamierzał uśmiercić w pierwszym tomie. Umarła, gdy powieść nie była jeszcze ukończona (Sienkiewicz pisał ją od października 1884 do sierpnia 1886 roku). Po śmierci Marii nie przerwał pracy – pisał gorączkowo, odrywając się w ten sposób od myślenia o rzeczywistości.
- Drugim czynnikiem wpływającym na kształt powieści była podróż po Stanach Zjednoczonych. Tam Sienkiewicz spotkał się ze schematem westernu, z mitem bohaterskiej postaci szeryfa westmana, co zgrabnie zaadaptował do naszych realiów.
- Trzecim, oczywistym czynnikiem było zainteresowanie XVII wiekiem, który pisarz badał i w którym umieścił akcję powieści.
Celem Trylogii było „pokrzepienie serc”! Cóż to oznacza? To, że pisarz doceniał rolę historii w dziejach narodu, zwłaszcza gdy był to naród żyjący w niewoli.
Pragnął:
- rozpropagować wiedzę o historii XVII w. (wzgląd poznawczy);
- ukazać wielkość dawnych wydarzeń, świetną przeszłość ojczyzny;
- natchnąć Polaków otuchą i nadzieją, wiarą, że duch i wola bywają ważniejsze niż siła, że wygrywa się nawet w sytuacjach bez wyjścia;
- ukazać ideały patriotów XVII w. – wzorce postępowania dla ludzi wieku XIX.
Zobacz:
63. Udowodnij, że Potop Henryka Sienkiewicza był powieścią ku pokrzepieniu serc
Jakie wydarzenia Potopu uznasz za kluczowe dla akcji powieści?
Jakie gatunki literackie odnaleźć można w Potopie Henryka Sienkiewicza?
Jakie wydarzenia historyczne stały się tłem Potopu Henryka Sienkiewicza?