Search Results for "Rousseau"
Nadejście romantyzmu poprzedził okres zwiastujący agonię oświeceniowego światopoglądu i klasycystycznej koncepcji sztuki zwany preromantyzmem. W drugiej połowie XVIII wieku i na początku wieku XIX pojawiło się wiele teoretycznych rozpraw odrzucających sztywne reguły klasycystyczne i uznających za główną wartość utworu jego oryginalność, a za najistotniejsze cechy twórcy natchnienie, wyobraźnię i geniusz. Wzrosło zainteresowanie sztuką średniowieczną i twórczością Szekspira. Odrzucono autorytet antyku i po wzorce poetyckie zaczęto sięgać do poezji narodowej. Problematyka literatury preromantycznej dotyczyła głównie sfery ludzkich emocji i nastrojów.
Drzewko epok dawnych Antyk —————————— Średniowiecze V–XV w. najwyższa wartość – Bóg (teocentryzm) nazwa wieki średnie = pomiędzy antykiem a renesansem uniwersalizm Europy istotną cechą kulturową dualizm życia: doczesność a mistycyzm, wiara w znaki i symbole wyprawy krzyżowe anonimowość twórców ideały: rycerz, król, asceta literatura świecka: epika rycerska, historiografia literatura sakralna – hagiografia Renesans XVI w. nazwa – odrodzenie ideałów starożytnych najwyższa wartość – człowiek (humanizm, antropocentryzm) szacunek dla nauki
Świętoszek Autor Najwybitniejszy komediopisarz francuski, człowiek teatru, aktor. Żył w latach 1622-1673. Naprawdę nazywał się Jean Baptiste Poquelin. W młodości studiował prawo, ale nigdy nie pracował w tym zawodzie. Założył wędrowną trupę teatralną (Teatr Znakomity Ilustre Teatre). Gdy zespół zbankrutował, Molier został wtrącony do więzienia. Po wyjściu na wolność kontynuował swoje zajęcie i znowu wiódł wędrowne życie. Zmarł na scenie, grając tytułową postać w Chorym z urojenia. Najważniejsze dzieła: – Pocieszne wykwintnisie – Szkoła żon –
Notatka główna Podstawą średniowiecznego światopoglądu jest teocentryzm – przeświadczenie, że Bóg jest centrum wszechświata, wszystkich ludzkich myśli i działań. Dlatego wszystkie dziedziny życia, w tym także filozofia, podporządkowane zostały wierze chrześcijańskiej. Samą filozofię traktowano jako służebnicę teologii, a rozważano przede wszystkim prawdy religijne: sposób poznawania Pana, miejsce człowieka w stworzonym przez Boga świecie itp. Myśliciele wieków średnich nie odrzucili przy tym dorobku filozofii starożytnej, próbując ją powiązać z zasadami chrześcijaństwa. Podstawowym źródłem wiedzy była oczywiście
Oświeceniowa Europa Europa Absolutyzm we Francji, panowanie kolejnych Ludwików: XIV (Króla Słońce), XV, wreszcie od 1774 roku – Ludwika XVI i Marii Antoniny. Narastający absolutyzm monarchii, wystawność życia dworu, bieda ludu doprowadzają do Wielkiej Rewolucji Francuskiej i ścięcia królewskiej pary. Rządy obejmują rewolucjoniści, dyrektoriat, a potem Napoleon (epoka napoleońska). Rosja mocarstwem – wzrost potęgi za panowania cara Piotra I, Katarzyny I, Piotra II, Katarzyny II – uczestniczki rozbiorów Polski. Anglia – państwo rewolucji przemysłowej
Ideologię oświecenia zamyka się czasem w krótkim zdaniu: Powrót myśli do świata rzeczy. Jest to: epoka, rozumu i filozofów – to wiek ogromnych przemian, epoka krytycyzmu wobec zjawisk i instytucji, epoka, która zaowocowała Wielką Encyklopedią Francuską, epoka, która nawiązała do ideałów antycznych, więc klasycznych. Do starożytnego i renesansowego pojmowania człowieka, do klasycznych ideałów piękna, do arystotelesowskich norm tworzenia sztuki, epoka klasycyzmu, rewolucji i… rozbiorów Polski. Zespół nowych postaw doprowadza do innego spojrzenia na
Jaki kolor ma światło? Światło, które świeci w nazwie tej epoki, zwykliśmy utożsamiać z tradycją encyklopedystów, Woltera i hasłami rewolucji francuskiej. Ewentualnie także z potężnymi racjonalistycznymi koncepcjami naukowymi Smitha czy Malthusa. To światło rozumu i etyki ludzkości pojmowanej jako najwyższy cel. Światło równości i sprawiedliwości społecznej, obiektywnej postawy naukowej. Jakie to piękne i wzniosłe! Cóż jednak zrobić z dokonaniami panującego w tym samym wieku Fryderyka Wielkiego? Przecież goszcząc na swym dworze Woltera i d’Alemberta, tworzył on równocześnie system polityczny, na który
Poziom podstawowy Lektury obowiązkowe: Wybrane satyry Ignacego Krasickiego Hymn do miłości ojczyzny Ignacego Krasickiego Wymagania egzaminacyjne: Znajomość najważniejszych motywów literatury oświeceniowej Znajomość cech gatunków klasycystycznych, takich jak oda, satyra, bajka, powiastka filozoficzna Ogólne wiadomości o powieści – to ważne! Ogólna wiedza o ideologii i kulturze epoki; znajomość pojęć takich jak klasycyzm, racjonalizm oraz nazwisk takich jak Jean Jacques Rousseau, Denis Diderot Najważniejsze pojęcia: satyra, bajka, powieść, klasycyzm, sentymentalizm, konstytucja, libertynizm,
Poziom podstawowy Lektury obowiązkowe: Adam Mickiewicz, wybór wierszy Adam Mickiewicz, Dziady, cz. III Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz Juliusz Słowacki, wybór wierszy Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia Cyprian Kamil Norwid, wybór wierszy Wymagania egzaminacyjne: Motywy literackie i kulturowe romantyzmu – podstawy Podstawowa wiedza o gatunkach literackich i stylistyce epoki Orientacja w kulturze epoki Znajomość wskazanych lektur Najważniejsze pojęcia: romantyzm, ludowość, orientalizm, mistycyzm, frenezja romantyczna, winkelriedyzm, bohater romantyczny, indywidualizm romantyczny, historyzm, prometeizm, mesjanizm narodowy, profetyzm, ballada, sonet,
Najważniejsze systemy filozoficzne: augustynizm tomizm franciszkanizm Od razu skojarz! Odwołania do koncepcji człowieka sformułowanej przez św. Augustyna pojawiać się będą także w literaturze późniejszej, między innymi w XVII w. Widać je w zapowiadającej poglądy baroku twórczości Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego: Cóż będę czynił w tak straszliwym boju, wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie? (O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem) Święty Augustyn (354 – 430) Aureliusz Augustyn, najwybitniejszy z Ojców Kościoła, nawrócił się, mając ponad trzydzieści lat.
Jaka była romantyczna miłość? Twórcy tej epoki interpretowali ją w szczególny sposób, wzorując się na takich utworach, jak Nowa Heloiza Rousseau czy Cierpienia młodego Wertera Goethego. Miłość była uczuciem nagłym i silnym, często od pierwszego wejrzenia. Dawała niezwykłe szczęście, ale też cierpienia ponad siły, prowadziła do obłędu czy samobójstwa… W tej epoce nie łączy się miłości z małżeństwem, które jest interpretowane jako „grób miłości”. To uczucie nie ma szans na
Ignacy Krasicki (1735-1801) Najsłynniejszy pisarz polskiego oświecenia (skojarz wiek XVIII). Poeta z zamiłowania, a z powołania… ksiądz – i to wysokiej rangi (biskup, a potem arcybiskup!). Jako jeden z najbliższych współpracowników króla Stanisława Augusta Poniatowskiego uczestniczył w życiu politycznym, kulturalnym i towarzyskim. Nazywano go księciem poetów w uznaniu za talent poetycki i piękny język utworów. Biografia Urodzony – 3 lutego 1735 roku w Dubiecku koło Sanoka jako syn kasztelana chełmskiego Jana. Należał do średniozamożnej szlachty, skoligaconej jednak z rodami
Przywykliśmy do negatywnej oceny sarmatyzmu i polskich obyczajów zawartej w oświeceniowej literaturze. Słusznie i niesłusznie. Słusznie, bo pisarze oświecenia wytknęli wszystkie polskie wady szlachcicom Sarmatom, powstały też znakomite portrety – choćby pijaka czy żony modnej z Satyr Krasickiego. Ogólnie z lektur wynika, iż polska szlachta piła bez umiaru, była rozrzutna, dzieci wychowywała w ciemnocie, nie czytała, wierzyła w zabobony, po części (tu więcej kobiety) ulegała bezmyślnie obcym modom. I żona modna z satyry Krasickiego, i Starościna z Powrotu posła reprezentują typ
Powieść – dziś najsilniejszy gatunek prozatorski – kształtuje się jako nowożytny i popularny gatunek w XVIII wieku. Dzieje się tak głównie za sprawą pisarzy angielskich, którzy właśnie w oświeceniu napisali znakomite książki, takie jak Przypadki Robinsona Crusoe, Podróże Guliwera czy Historia życia Toma Jonesa. Europejscy czytelnicy, poznawszy te utwory, zrozumieli, czym może być czytanie literatury. Zapragnęli więcej rozrywki tego typu, a oznaczało to kres eposu, zmierzch romansu – za to
Oświecenie w Europie to wiek XVIII. Wiek XVIII – to stulecie bliskie w pewien sposób nam, współczesnym! Modna staje się nagle edukacja, wiara w rozum ludzki i rozwój nauk, postulaty głoszące prawo człowieka do wolności i szczęścia. Skąd my to znamy? Do tego: rozwój przemysłu, prawdziwy rozwój prasy i książki (w skali masowej dopiero w XVIII wieku), rozwój instytucji związanych z kulturą. Człowiek osiemnastego wieku ma dosyć barokowej metafizyki –
Rzut oka na biografię Władysław Stanisław Reymont urodził się 7 maja 1867 r. we wsi Kobiele Wielkie jako dziewiąte dziecko wiejskiego organisty. Jako trzynastolatek znalazł się w Warszawie, gdzie był uczniem krawieckim i uczęszczał do warszawskiej Szkoły Niedzielno-Rzemieślniczej (to wtedy uzyskał jedyne znane świadectwo potwierdzające zdobyte przez niego szkolne wykształcenie). Przez kilka kolejnych lat występował w wędrownych trupach aktorskich, pracował na kolei jako robotnik, nawiązał kontakty ze spirytystami. Z takimi
Najczęściej włączone w całą dobę staropolską (choć część badaczy traktuje oświecenie od czasów stanisławowskich już jako epokę nowożytną), obie te epoki nie były traktowane równo. Od zawsze lubiano eksploatować patriotyzm wieku osiemnastego, zwłaszcza w zestawieniu z odrodzeniem, postawy reformatorskie i działania publicystyczne. Temat to może nie nazbyt porywający, ale pozwala wykazać się wiedzą, w dodatku zawsze na czasie, bo nieśmiertelny jest ideał miłości ojczyzny na maturach. Zapewne bardziej interesujący okazałby się temat wymagający zestawień filozoficznych
Jaki jest według Ciebie człowiek sentymentalny? Podpowiedź Człowiek sentymentalny: postrzegany prywatnie, a nie społecznie, ma uczuciowy stosunek do życia i nie kieruje się tylko rozumem, nie chce podlegać układowi norm warunkującemu egzystencję w społeczeństwie, chce być w bliskim kontakcie z naturą, wrażliwy i subtelny, szczery w stosunku do innych ludzi, zdolny do poświęceń. Postawę sentymentalną charakteryzuje zdolność do wyższych uczuć, takich jak miłość czy przyjaźń. Ludzie zaczynają jednak wytwarzać sztucznie
Historia literatury przyjmuje podział na okresy literackie wyliczone niżej. Pamiętać należy, że nie następowały nagle, jak „odcięte” nożyczkami, lecz nowe zjawiska nadchodziły płynnie, czasem trwały dwa nurty równolegle, czasem polski etap zaczynał się, gdy europejski kończył. Z datami granicznymi zawsze jest kłopot. Czy przyjąć za koniec epoki wydarzenie historycze, czy np. debiuty młodego pokolenia? A zatem w literaturze pewne kwestie przyjmuje się umownie. Średniowiecze – od upadku Cesarstwa Rzymskiego –
Esej Esej (ang. essay – próba)– to szkic literacki, refleksje i rozmyślania autora na dany temat i typowy dla niego sposób. Za twórcę tego gatunku uchodzi Michel de Montaigne. Podstawowe schematy eseju wywodzą się z jego Prób (Essais, 1580). To najtrudniejsza forma literackiej wypowiedzi łącząca elementy felietonu, reportażu i form autobiograficznych, która wymaga dużej wiedzy, sprawnego stylu, swobody językowej i intelektualnej, a jednocześnie trudnej do wyjaśnienia oryginalności, która odróżnia esej jednego autora od eseju innego. Typy
