1. Podany cytat: Błogosławiony mąż, który nie szedł po radzie niemiłościwych, i na drodze grzesznych nie stał, i na stolcu nagłego spełnienia nie siedział pochodzi z: a) Księgi Hioba b) Księga Lamentacji c) Księgi Psalmów 2. Kronika Galla Anonima została napisana: a) w języku francuskim b) w języku polskim c) w języku łacińskim na dworze: a) Władysława Łokietka b) Bolesława Krzywoustego c) Kazimierza Sprawiedliwego 3. Jakie gatunki reprezentują cytowane utwory Jana
Test wiedzy z modernizmu 1. Pierwszy tom wierszy Kazimierza Przerwy-Tetmajera został wydany w: a. 1900 b. 1894 c. 1891 Odpowiedź: c. Komentarz: Literacki debiut Tetmajera przypada na rok 1891. Datę tę zwykło się uważać za początek modernizmu w Polsce, a to dlatego, że w twórczości poety odnajdujemy większość ówczesnych zainteresowań literackich. Znajdują się tam utwory przynależne do takich nurtów literackich, jak symbolizm, dekadentyzm, impresjonizm, a więc na dobrą sprawę wszystko
Gatunek – werystyczny obrazek Obrazek jako gatunek doskonale nadawał się do realizacji założeń pozytywizmu, za jego pomocą z łatwością można było szerzyć hasła pozytywistyczne – pokazywać niedole ludu i naświetlać problemy, z którymi trzeba sobie radzić. Choć od razu widać, że obrazek ten powstał pod wpływem konkretnych wydarzeń i ma charakter tendencyjny, to nie wpływa to na jego wymowę i strukturę artystyczną. Zaskakiwać może nietypowe jak dla tekstu tendencyjnego zakończenie – jest
Scharakteryzuj powieść jako gatunek literacki. Jak rozwijała się na przestrzeni epok i jakie znasz rodzaje powieści? Sam termin: powieść ustalono w latach 40-tych XIX w., a jest to najważniejszy gatunek epiki. Powieść jest utworem obszernym, pisanym prozą, jej konieczne elementy to: narrator i narracja, akcja, czas, przestrzeń, bohaterowie. W każdej powieści coś, gdzieś się dzieje – jest to świat przedstawiony, narrator może do niego należeć lub nie – może opisywać
Na podstawie poniższego fragmentu, jak i znajomości utworu przedstaw Chłopów jako powieść modernistyczną. Nieprzenikniona cichość biła z pól, zamglone dale łączyły ziemię z niebem, z łąk pełzały białawe tumany i wlekły się nad zbożami kiej przędze, obtulając je niby ciepłym, wilgotnym kożuchem. Wyrosłe, zielonawe ściany żyta pochylały się nad miedzę pod ciężarem kłosów, zwisających kieby te rdzawe dzioby piskląt, pszenice szły już w słup, stały hardo, lśniąc czarniawymi piórami, zaś owsy i jęczmiona, ledwie rozkrzewione, zieleniały kiej
Każdy gatunek literacki ma swoją historię. Można nawet powiedzieć, że to właśnie ze zbioru historii gatunków literackich składa się cała historia literatury. Każdy gatunek podlega jakiejś ewolucji – czasem zaczyna się niepostrzeżenie, by potem zyskać rolę wiodącej formy literackiej, innym razem znowu jego początki są wspaniałe, a potem następuje stopniowa degeneracja i spadek znaczenia. Epos To gatunek, od którego zaczyna się historia literatury. W niemal każdej kulturze następnym po mitologii etapem kształtowania się
Uczyć i wychowywać, dawać świadectwo prawdzie, bronić zagrożonych wartości… Do jakich przemyśleń na temat zadań pisarzy w różnych epokach literackich skłoniła Cię lektura wybranych tekstów? Zestaw lektur Uczy i wychowuje: • literatura parenetyczna średniowiecza • Mikołaj Rej Żywot człowieka poczciwego • Jan Kochanowski – Fraszki, Pieśni • Ignacy Krasicki – Satyry, Bajki, Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki • Julian Ursyn Niemcewicz – Powrót posła • Adam Mickiewicz – Pan Tadeusz, Ballady i romanse • Eliza Orzeszkowa
„Wolność nie istnieje – to tylko pragnienie duszy” (Emile Henriot). Jeśli rzeczywiście człowiek jest niewolnikiem, to co jest naszym panem? Twoje refleksje na temat literackich bohaterów, których życie dowodzi, że człowiek to istota zależna. Zastanów się, jak interpretować cytat, co oznacza w nim słowo wolność. Na pewno nie niepodległość! Cel pracy: pokaż, że człowiek jest uzależniony od najróżniejszych „sił wyższych”. Wolność oznacza tu panowanie nad swym życiem, samokontrolę, a zniewolenie – na przykład
„Należy uwierzyć, że w tym powszednim krzątaniu są też jakieś rzeczy wiekuiste, powszechne” (Maria Dąbrowska). Odwołując się do wybranych przykładów z literatury oraz własnych doświadczeń, podziel się spostrzeżeniami na temat znaczenia codzienności w życiu człowieka. O kim pisać? Najpierw możesz wymienić tych, którzy codzienności nie znoszą. Codzienność często uznawana jest za zło konieczne, za coś gorszego niż na przykład bohaterskie czyny, wielkie odkrycia itp. Dlatego wiele postaci literackich ucieka od codzienności: bohaterowie literatury średniowiecznej
Różne rzeczywistości i ich odbicie w literaturze Gdyby przyszło Wam wypowiadać się na taki temat – prawdopodobnie ,,rozbity czasowo” na rzeczywistość międzywojenną, wojenną lub powojenną, współczesną – uświadomcie sobie, że: literatura zawsze jest odzwierciedleniem swoich czasów, odzwierciedla je wiernie lub deformując (tradycyjnie lub awangardowo) nie czyni tego tylko dla zarejestrowania obrazu, ale stawia liczne pytania. Jedno z nich brzmi: czy człowiek może kształtować rzeczywistość, czy też ona całkowicie kształtuje i urabia jego osobowość? Są
Tematy literatury Młodej Polski Nastroje dekadenckie (schyłek wieku, bierność, zniechęcenie, ucieczka w nirwanę) – poezja młodopolska: (Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Jan Kasprowicz, Leopold Staff). Motyw szatana i bunt przeciw Bogu (poezja Tadeusza Micińskiego i Hymny Jana Kasprowicza). Temat wsi i chłopa – w Weselu Stanisława Wyspiańskiego, Chłopach Władysława Reymonta, prozie Stefana Żeromskiego (Zmierzch, Wierna rzeka, Rozdziobią nas kruki , wrony). Ludomania widoczna jest nie tylko w literaturze – również w obyczajach, modzie, nawet – tendencji do zaślubin inteligenta z chłopką.
Maciej Boryna Maciej Boryna, zwłaszcza w scenie siewu, jest stylizowany na wzór homeryckiego herosa albo króla Piasta. W tym na co dzień skąpym, apodyktycznym, nieustępliwym człowieku jest wiele godności i siły! Juliusz Krzyżanowski pisał o nim: „Tyle w nim siły woli, tyle panowania nad sobą, tyle poczucia własnej wartości”. Znaczenie postaci Maciej Boryna jest jednym z najbardziej wyrazistych bohaterów Chłopów. Choć bywa czasem zabawny lub denerwujący, w scenie siewu, poprzedzającej jego śmierć, autor czyni go wielkim. Maciej
Ludomania (wieś) Pod koniec wieku XIX – zwłaszcza w Krakowie, w kręgach elit kulturalnych – pojawia się moda, na wieś i wszystko co „chłopskie” – którą określamy terminem ludomania. Owocuje to między innymi: serią małżeństw przedstawicieli elit z chłopkami; powstaniem setek utworów literackich opiewających życie wsi; zalewem obrazów o tematyce wiejskiej; wreszcie pojawieniem się motywów folklorystycznych we wzornictwie. Wynikiem mody są dwa arcydzieła Wesele Wyspiańskiego i Chłopi Reymonta – panorama
Materiał według zagadnień Notatka dotycząca Alfreda Nobla i nagrody Alfred Nobel urodził się w Sztokholmie w 1833 roku jako syn przedsiębiorcy budowlanego, który później przeprowadził się do Petersburga. Dużo podróżował, potem powrócił do Szwecji, zanim ukończył swoje trzy pierwsze patenty, a były to: gazomierz, przyrząd do mierzenia cieczy, barometr. Dziedziny, w których pracował, to także biologia, fizjologia, przemysł naftowy, technika broni palnej, wyrób kauczuku, wyrób jedwabiu – wreszcie literatura! Nobel napisał dramat pt. Nemezis, a interesował
Motyw literacki – kobieta Materiał według ujęć Kobieta anioł – czyli męskie marzenie Jest złotowłosa i przepiękna. Występuje w jasnej sukience. Jest oczywiście znakomicie wychowana, na ogół z dobrej rodziny. Ma w sobie coś z księżniczki, ale także coś z prostej dzieweczki. Nie mówi wiele, ale za to świetnie wygląda. Trzeba się o nią starać, zabiegać, troszczyć. Sama sobie w życiu nie poradzi. Troszkę trudno ją poznać czytelnikowi, bo charakteryzowana jest przede wszystkim określeniami cech zewnętrznych. Wiadomo jednak,
Tematyka żydowska jest istotnym motywem w literaturze polskiej, bo Polacy i Żydzi mają wspólną, często bolesną, historię. Jeszcze przed II wojną światową co siódmy obywatel Polski był Żydem. I było tak od średniowiecza. Wynika z tego chyba jasno, że również mniej więcej jedna siódma całej historii polskiej kultury ma związek z Żydami. A to bardzo dużo. Do jakich tematów może się przydać znajomość problematyki żydowskiej? Wielokulturowość polskiego społeczeństwa, problem asymilacji
Materiał według zagadnień Dwie definicje Platońska koncepcja teatru mundi Platon zakłada, że świat został stworzony przez Demiurga, który każdemu człowiekowi wyznaczył określoną rolę, wyreżyserował jego życie. Dlatego też ludzie przypominają marionetki w teatrze świata poruszane wolą istoty wyższej i pozbawione wpływu na własny los.Z koncepcją tą ściśle związane jest Fatum, antyczne bóstwo przeznaczenia i nieodwołalnej konieczności. To jego wyroki zaciążą nad Edypem bezskutecznie próbującym uniknąć przepowiedni pytyjskiej oraz nad jego
Buntowanie się przeciwko zastanemu porządkowi świata jest przywilejem młodych od zawsze. Mówi się, że kłótliwość to nasza cecha narodowa. Literatura opisuje spory polskich szlachciców, którzy z byle powodu sięgali po szabelkę… Ujęć tego tematu może być bardzo wiele. Warto zwrócić uwagę na kłótnie o kształt literatury pomiędzy przedstawicielami pokoleń literackich. Materiał według zagadnień Spór społeczny Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem Mikołaja Reja Ludzie bezdomni Stefana Żeromskiego
Materiał według zagadnień Lektury o nietolerancji religijnej Kazania sejmowe Piotra Skargi – najsłynniejszy polski kaznodzieja uważał panoszące się w polskim narodzie innowierstwo za główną przyczynę upadku Rzeczypospolitej. Jego płomienne mowy są całkowitym zaprzeczeniem idei tolerancji; przeciwnie – Skarga domaga się rozliczenia z „odszczepieńcami” i tym samym wyleczenia ojczyzny z tej najgorszej z „plag”. Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska – autor w niezwykle barwny sposób opisuje swoje losy, ale też nierzadko… sam siebie kompromituje. Pasek jest typowym Polakiem Sarmatą,
Antyk Epos (epopeja) – najważniejszy gatunek epicki, dopiero po wiekach zastąpiony przez powieść. To obszerny utwór, zwykle wierszowany. Jego tematem są dzieje jakiejś zbiorowości pokazane na tle ważnych wydarzeń historycznych – opowiada o nich trzecioosobowy narrator. Inną cechą eposu jest rozlewność: liczne opisy zwalniające tempo akcji, także opisy scen batalistycznych. Zaczyna się od inwokacji – rozbudowanej apostrofy kierowanej do bóstwa (muzy). Ważny jest również patetyczny styl (porównania homeryckie, stałe epitety, heksametr