1. W podanych wyrazach określ rodzaj upodobnienia: zabawka, babka, ważka, prośba. 2. Określ, czy podane zdania są prawdziwe czy fałszywe (P,F). A. Sylaba to zgłoska. B. Litera to zgłoska. C. Litera to sylaba. D. Liczba głosek w wyrazie równa się zawsze liczbie liter. 3. W podanych wyrazach podkreśl sylabę akcentowaną. matematyka widzieliśmy czytałbym gramatyka muzyka 4. Policz głoski i litery w podanych wyrazach. Wyraz Liczba głosek Liczba liter Chrzan
Czym jest akcent? To wyróżnienie jednej z sylab w wymawianym wyrazie lub jednego wyrazu w zdaniu. Jest to po prostu mocne zaznaczenie, nacisk na sylabę albo na wyraz w zdaniu. Jak wyróżniamy sylabę lub wyraz? Za pomocą intonacji, czyli zmiany wysokości głosu. Czym jest intonacja? To podnoszenie lub obniżanie tonu głosu przy wymawianiu wyrazów lub zdań. Po co jest intonacja? Dzięki intonacji odróżniamy zdania pytające od oznajmujących i rozkazujących. Intonacja pozwala zaznaczyć stosunek emocjonalny do
Jak dzielimy głoski? samogłoski spółgłoski Samogłoski Jest ich 8: a, ą, e, ę, o, i, u, y. Wszystkie samogłoski są dźwięczne. Przy wymawianiu samogłosek słyszymy tylko jedną głoskę, a narządy mowy w jamie ustnej są rozwarte. Samogłoska sama może tworzyć sylabę. Podział samogłosek ustne (a, e, o, i, u, y) nosowe (ą, ę) Zapamiętaj! Sylaba składa się z samogłoski lub samogłoski i jednej lub kilku spółgłosek, np. wan-na, zgu-bi-łem, fo-ne-ty-ka, U-la. Spółgłoski To
Upodobnienia grup spółgłoskowych Czym są upodobnienia grup spółgłoskowych? Rzecz najistotniejsza przy temacie upodobnień: sprawa dotyczy dwóch spółgłosek sąsiadujących ze sobą, np. spółgłoski dźwięcznej i bezdźwięcznej. Upodobnienie to zmiana jednej z nich, dostosowanie się do drugiej w ten sposób, że w wymowie spółgłoski stają się do siebie podobne: albo obie są dźwięczne, albo obie są bezdźwięczne. Ich pisownia się nie zmienia, zmienia się tylko wymowa. Jak dochodzi do upodobnienia? Wyraz łódka wymawiamy: [łótka]. Dlaczego? Już
Jak odróżnić głoskę od litery? Oficjalne definicje brzmią następująco: Głoska to najmniejszy dźwięk mowy ludzkiej, nie posiadający własnego znaczenia (poza wypadkami, kiedy jedna głoska stanowi wyraz, np. a, i, w, z). Litera to najmniejszy odpowiednik graficzny głoski. Zapamiętaj! Litera to nie to samo co głoska! . głoski ↓ ↓ ↓ samogłoski spółgłoski (a, e, i, o, u, y, ę, ą) (np. b,
Uporządkujmy nauk zajmujących się językiem. Dlaczego? Po pierwsze – często w testach pojawia się pytanie: do jakiej dziedziny przyporządkujesz dane zjawisko językowe, po drugie – testy kładą ogromny nacisk na umiejętność wskazywania błędów i form poprawnych. A rodzaje błędów zależą od rodzaju reguł, które łamiemy, czyli od danej nauki o języku. Czym zajmuje się nauka o języku? Przede wszystkim – nie należy utożsamiać jej wyłącznie z gramatyką. Gramatyka to jedna z wielu dziedzin językoznawstwa.
Polecenie: Wyjaśnij na czym polega zjawisko tzw. przegłosu polskiego? Pytania na maturze ustnej z tego zakresu dotyczą przeważnie prapoczątków polszczyzny oraz istoty procesów fonetycznych i fleksyjnych, które zaszły przed wiekami. Wydaje się, że jeśli jakiś proces fonetyczny wydarzył się – powiedzmy – w XI wieku, nie powinien on dotyczyć współczesnej polszczyzny. Tymczasem jego konsekwencje można znaleźć w wielu słowach używanych obecnie. Dla mówiących po polsku te skutki są jasne, choć
Co to jest głoska? Głoska jest najmniejszym dźwiękowym elementem języka. Głoski różnią się między sobą pewnymi cechami. Te różnice są spowodowane odpowiednim układem narządów mowy, który zmienia się w zależności od wymawianej głoski. Wszystkie samogłoski są dźwięczne, głoski „ę” i „ą” są nosowe, pozostałe natomiast – ustne. Żeby scharakteryzować spółgłoskę, należy wymienić aż pięć jej cech. Zależą one od wzajemnego położenia i pracy takich narządów, jak wiązania głosowe, język, podniebienie
biel – biały, las – leśny, bez – bzu, matka – matek, wóz – wozy, dąb – dęby, ręka – ręce – ręcznik, stopa – na stopie. Podane wyrazy już uporządkowano. Pierwsze dwie pary potwierdzają zjawisko najbardziej charakterystyczne dla polskiej fonetyki historycznej – tzw. przegłos lechicki, znacznie częściej nazywany przegłosem polskim. Przegłos oznacza przejście w wymowie jednej samogłoski w drugą. W czasie, gdy język polski wykształcał się z dialektów lechickich
Fonetyka TEST 1. Najprostsze, dźwiękowe, wyodrębnione słuchowo składniki wyrazu to: A. litery, B. zgłoski, C. głoski, D. sylaby. Odp. …………………………………… 2. W procesie powstawania głosu udziału nie biorą A. płuca, B. wiązadła głosowe, C. uszy, D. język i języczek. Odp. …………………………………… 3. O powstawaniu głosek dźwięcznych lub bezdźwięcznych decyduje A. układ wiązadeł głosowych, B. położenie środkowej części języka, C. przepływ powietrza przez jamę ustną i nosową, D. położenie języczka. Odp.
TEST z fonetyki 23. Akcent w języku polskim pada najczęściej na A. pierwszą sylabę, B. trzecią sylabę, C. czwartą sylabę, D. przedostatnią sylabę. Odp. …………………………………… 24. Poprawnie zaznaczono akcent we wszystkich wyrazach z szeregu A. fi – zyk, gra – ma – ty – ka, posz – liś – my, B. zro – bi – li – byś – my, gra – ma – ty – ka, kom – pu
Akcent wyrazowy – wyróżnienie jednej z sylab w wyrazie poprzez mocniejsze jej wymówienie. W języku polskim akcent pada zazwyczaj na przedostatnią sylabę (akcent paroksytoniczny): gim – bus, eg – za – min gim – naz – jal – ny, suk – ces, szko – ła po – nad – gim – naz – jal – na, re – a – li – zac – ja ma – rzeń. Wyjątkami od
Fonetyka Jest to dział nauki o języku zajmujący się badaniem procesu powstawania głosu oraz opisem i klasyfikacją głosek. Czym są narządy mowy? To narządy, dzięki którym możemy mówić. Które narządy są narządami mowy? Przede wszystkim: płuca z tchawicą, krtań z wiązadłami głosowymi, jama gardłowa, jama nosowa, jama ustna z językiem, zębami, dziąsłami, podniebieniem twardym i miękkim oraz wargami. W jaki sposób wykorzystujemy narządy mowy? Wymawiamy dźwięki, układamy je w sylaby i zdania, po prostu porozumiewamy się.
Nauki zajmujące się językiem Zacznijmy od uporządkowania nauk zajmujących się językiem. Dlaczego? Po pierwsze – często w testach pojawia się pytanie: do jakiej dziedziny przyporządkujesz dane zjawisko językowe, po drugie – testy kładą ogromny nacisk na umiejętność wskazywania błędów i form poprawnych. A rodzaje błędów zależą od rodzaju reguł, które łamiemy, czyli od danej nauki o języku. ETYMOLOGIA – nauka o pochodzeniu słów, o tym, skąd się wzięły i jakie przechodziły zmiany znaczeniowe. Kto dziś pamięta,