Tag "Jan Kasprowicz"
Przemiany w twórczości Jana Kasprowicza. Odwołaj się do znanych przykładów. Wstęp I Twórczość Jana Kasprowicza możemy podzielić na trzy etapy. Są to: etap społeczny, przełom modernistyczny i postawa franciszkańska. Oczywiście taki podział to pewne uproszczenie… Jednak świadczy on o przemianach osobowości artysty, jego dojrzewaniu wewnętrznym, ewolucji. Wstęp II Jan Kasprowicz najczęściej jawi nam się jako autor hymnu „Dies irae” czy symbolistycznego cyklu czterech sonetów „Krzak dzikiej róży”. Te utwory pochodzą jednak z drugiego
Czy Konrad z III części Dziadów i „ja” liryczne z hymnu Dies irae Kasprowicza reprezentują podobną postawę? Możesz zacząć od potwierdzenia tezy sugerowanej przez temat. Możesz również wyrazić swoje wątpliwości. Kreacje obydwu postaci i ich postaw są w pewien sposób podobne, ale można też odnaleźć między nimi zasadnicze różnice. Podobieństwa Obaj bohaterowie liryczni prezentują postawę prometejską. Buntują się przeciwko Bogu w imieniu cierpiących i niesprawiedliwie potraktowanych ludzi. Nie akceptują losu człowieka skazanego przez Boga
Jan Kasprowicz Przestałem się wadzić z Bogiem XI Przestałem się wadzić z Bogiem – Serdeczne to były zwady: Zrodziła je ludzka niedola, Na którą nie ma już rady. Tliło w mej piersi zarzewie, Materiał skier tak bogaty, Że jeno dąć w palenisko, A płomień ogarnie światy. Wiedziały o tym potęgi, Co gdzieś po norach drzemią Albo z bezczelną jawnością Jak mgły się włóczą nad ziemią. Wiedziały ci o tym moce, Które złośliwość popędza, By szły powiększać nędzę
Jan Kasprowicz Krzak dzikiej róży w ciemnych smreczynach I W ciemnosmreczyńskich skał zwaliska, Gdzie pawiookie drzemią stawy, Krzak dzikiej róży pąs swój krwawy Na plamy szarych złomów ciska. U stóp mu bujne rosną trawy, Bokiem się piętrzy turnia śliska, Kosodrzewiny wężowiska Poobszywały głaźne ławy… Samotny, senny, zadumany, Skronie do zimnej tuli ściany, Jakby się lękał tchnienia burzy. Cisza… O liście wiatr nie trąca, A tylko limba próchniejąca Spoczywa obok krzaku róży.
Jan Kasprowicz Z chałupy I Chaty rzędem na piaszczystych wzgórkach; Za chatami krępy sad wiśniowy; Wierzby siwe poschylały głowy Przy stodołach, przy niskich obórkach. Płot się wali; piołun na podwórkach; Tu rżą konie, ryczą chude krowy, Tam się zwija dziewek wieniec zdrowy W kraśnych chustkach, w koralowych sznurkach. Szare chaty! nędzne chłopskie chaty! Jak się z wami zrosło moje życie, Jak wy, proste, jak wy, bez rozkoszy… Dziś wy dla mnie wspomnień
Jan Kasprowicz Dies irae Trąba dziwny dźwięk rozsieje, ogień skrzepnie, blask ściemnieje, w proch powrócą światów dzieje. Z drzew świętości spadną liście Na Sędziego straszne przyjście, By świadectwo dać Psalmiście… A ty, psalmisto Pański, nastrój harfę swoją już na ostatni ton! Grzech krwią czarną duszę plami… Bez obrońcy staniem sami – Któż zlituje się nad nami? Kyrie elejson!… O, Boże! Ty bądź naszą łaską i obroną! Kyrie elejson! O, Głowo owinięta
Tego się naucz! Elementarne pytania, na które musisz umieć odpowiedzieć to: W jaki sposób zmieniał się światopogląd poety, jego postawa wobec świata? Do jakiej filozofii odwoływał się w swoich wierszach? Jakich technik obrazowania używał w kolejnych etapach swojej twórczości? Znajomość tych kwestii pozwoli uporządkować wiedzę na temat poezji Kasprowicza. Tematy społeczne w naturalistycznej stylistyce. Wstrząsające obrazy nędzy i poniżenia prostych ludzi to w literaturze domena prozy, w poezji należą
Cechy impresjonizmu i ekspresjonizmu Cechy impresjonizmu Impresjonizm to kierunek zapoczątkowany w europejskim malarstwie. Nazwa prądu pochodzi od francuskiego słowa impression – wrażenie. Sztuka impresjonistyczna ma przede wszystkim wytwarzać odpowiedni nastrój u odbiorcy – być zapisem ulotnego, chwilowego i niepowtarzalnego wrażenia. Temat impresjonistycznego utworu to moment, chwila zatrzymana i okiełznana. Jej utrwalenie to najwyższy cel sztuki. Impresjonizm w utworze osiągano za pomocą następujących środków stylistycznych: synestezji – jednoczesnego oddziaływania na wszystkie
KATASTROFIZM – silna tendencja w kulturze XX wieku, głoszona przez ludzi przeświadczonych o rychłym upadku świata, o tym, że kultura europejska skazana jest na zagładę, przewidujących nadciągającą katastrofę. Zawrotną karierę zrobiło dzieło Oswalda Spenglera pt. Zmierzch Zachodu wydane w roku 1922. Autor zawarł w książce teorię narodzin, rozwoju i zmierzchu kultury. Kultury, społeczeństwa – tak jak w przyrodzie – starzeją się i upadają – przeżywają swój cykl rozwojowy. Według autora
Klasyfikacja problemowa Bunt przeciw czemu? przeciw złu świata: Hamlet, Giaur, Judym, doktor Rieux; przeciw obyczajom niszczącym miłość: Giaur, Werter, Gustaw, Soplica; przeciw konwencji teatralnej: bohater Kartoteki; przeciw anarchii i buntowi: Artur z Tanga. Buntownicy nie są lubiani Nie lubią ich władcy – zagrażają władzy. Nie lubią ich normalni, porządni ludzie – buntownicy zagrażają spokojowi ich uładzonej egzystencji. Nie lubią ich szkoły – zbuntowani uczniowie zawsze oznaczają kłopoty. Nie lubi ich też historia
Sprawdź swoja wiedzę z modernizmu i Młodej Polski. 1. Nowy prąd w literaturze i sztuce rozpoczynający się pod koniec XIX wieku nazywano Młodą Polską, jakie znasz inne nazwy tej epoki? Wymień przynajmniej pięć. a) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. b) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. c) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. d) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. e) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. Romantyzm i Młoda Polska to epoki, które łączy wiele podobieństw. Jakie to podobieństwa? a) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. b) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. c) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. d) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. e) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3. Jakie trzy główne nurty filozoficzne
Wcale niełatwo ogarnąć w krótkiej wypowiedzi całość dorobku epoki młodopolskiej. „Mapa” jej dokonań powinna wyglądać mniej więcej następująco: Poezja Kazimierz Przerwa-Tetmajer Zasadnicze motywy twórczości poety: motyw schopenhauerowski: – Koniec wieku XIX, – Nie wierzę w nic, – Fałsz, zawiść, – Hymn do Nirwany motyw przyrody (pejzaże Tatr): – Melodia mgieł nocnych, – Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej motyw sztuki i artysty: – Evviva l’arte, – Nie wierzę w nic motyw miłości i śmierci: –
Przemiany w twórczości Jana Kasprowicza I okres twórczości To etap, w którym Kasprowicz jawi się jako „rzecznik skrzywdzonych i poniżonych”. W tym pierwszym okresie tworzenia dominują w jego poezji tematy społeczne: biedy wsi i nędznego życia chłopa. Wynika to zapewne z faktu, iż sam Kasprowicz pochodził z rodziny chłopskiej, z Kujaw. Podobnie jak Konopnicka ukazuje w swej poezji biedę ludu. Warto zapamiętać wiersz W chałupie i cykl sonetów Z chałupy.
Omów cechy symbolizmu jako prądu artystycznego. Zacznij: Za początek literackiego symbolizmu uważa się wydanie w roku 1857 tomu poetyckiego Kwiaty zła Charles’a Baudelaire’a. Najważniejszym wyróżnikiem prądu jest oczywiście technika symbolu – tajemniczego, wieloznacznego i wizyjnego obrazu zapisanego w wierszu i otwierającego przed czytelnikiem jak najszersze pole do domysłów i interpretacji – idealnym przykładem mogą być róża i uschnięta sosna w Krzaku dzikiej róży w ciemnych smreczynach Jana Kasprowicza. Rozwiń: Wymień pozostałe pojęcia i techniki związane z symbolizmem, wskaż ich
Literatura Młodej Polski Poezja młodopolska Jan Kasprowicz (1860-1926) – autor sonetów Z chałupy, Krzaku dzikiej róży, Hymnów Jeden z najważniejszych poetów epoki. Urodził się w rodzinie chłopskiej. Krzak dzikiej róży był przełomem modernistycznym w jego poezji. Hymny to największy poetycki wyraz buntu wobec Boga, apokaliptyczna wizja końca świata. W pierwszych latach XX wieku odsunął się od życia literackiego i zamieszkał w słynnej Harendzie, willi pod Zakopanem. Dorobek tego poety najłatwiej
Jakie utwory literackie pomagają, Twoim zdaniem, ustalić kodeks moralny człowieka? Ogromna jest ilość dzieł, które traktują o tym, co dobre a co złe, prezentują wzorce i antyprzykłady postaw ludzkich, zawierają pouczenia, zestaw norm etycznych – bezpośrednio lub parabolicznie. Ustalenie takiego zestawu, który i tak będzie tylko wyborem, a który kształtuje morale człowieka zacząć należy od Biblii. Biblia – bo zawiera dekalog przykazań, a także wiele wzorów ludzkich losów i postaw, wspomnijmy Hioba, Józefa czy – przede wszystkim
Hymny – to dzieła, które przyniosły Kasprowiczowi największą sławę. Są to jednak utwory obrazujące kryzys zaufania do Boga i upadek dawnych wartości. Słynne hymny to: Dies irae, Święty Boże, Święty Mocny, Moja pieśń wieczorna, Hymn św. Franciszka z Asyżu. W formie utwory te nawiązują do tradycji hymnów kościelnych, możemy też mówić, że są to już utwory ekspresjonistyczne, co w owych czasach jest nowatorstwem. Hymny prezentują pochód ludności podążającej do otwartego grobu. W hymnie Święty Boże
Czytając utwór, oczami wyobraźni widzimy następujący obraz: na tle szarych skał, wśród pięknych górskich ujęć, kwitnie krzak dzikiej róży. Obok – umiera stara, powalona przez zamieć limba. Już sam opis przestrzeni jest wyrazem impresjonizmu: pawiookie stawy, plamy szarych złomów, wężowiska kosodrzewin, a na nich ekspresywny, pąsowy krzak dzikiej róży ciska „pąs swój krwawy”. Jeżeli potraktujemy krzak róży i starą limbę jak bohaterów utworu, stwierdzimy, że są one symbolami: młodości i przemijania, pełni sił
W pierwszym okresie Kasprowicz stawiał poezji społecznikowski cel: ukazać nędzę ludu, jego krzywdę w sposób prawdziwy, wręcz naturalistyczny, czyniący wrażenie na odbiorcy. Ciekawym utworem jest wiersz W chałupie – „okiem kamery” poeta śledzi, opisuje szczegół po szczególe w chłopskiej chacie. Obserwujemy „spis inwentarza”: okno zapchane szmatami, nędzny stół, blaszaną łyżkę, resztki marnego jedzenia – wszystko tworzy dysonans nędzy. Wiersz wieńczy opis dwu kobiet – starszej, drzemiącej przy piecu i młodej, także śpiącej, chłopki snującej
Kraków – stolica Młodej Polski. Tu działają: Stanisław Przybyszewski, Stanisław Wyspiański, Tadeusz Boy-Żeleński, który nazwie go „lewobrzeżnym Paryżem”. W Krakowie ogniskuje się życie bohemy artystycznej, tu działa dosyć, jak na owe czasy, niezależna prasa, funkcjonuje uniwersytet. Działają knajpy i kawiarnie – siedziby cyganerii: Sawera w Rynku, Rosenstocka na Dworcu Głównym, Turlińskiego (naprzeciw teatru), Jama Michalika przy Floriańskiej. Były prawdziwymi barykadami nowej idei – Przybyszewski skupiał swoich wyznawców u Turlińskiego. Jama Michalika wabiła natomiast malarzy
