Sprawdź swoją wiedzę ze średniowiecza Pamiętaj – tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa! 1. Czego symbolem była pantera w Boskiej komedii Dantego? a) pychy b) rozwiązłości c) chciwości 2. Czym głównie posługiwała się sztuka średniowiecza? a) alegorią b) metaforą c) symbolem 3. Jakie zwierzę było kojarzone w tej epoce z dziewictwem? a) łania b) baranek c) jednorożec 4. Gdzie znajduje się wejście do piekła w Boskiej komedii? a) u podnóża góry
Na szczycie średniowiecznej hierarchii społecznej stał władca – z woli Bożej dzierżący władzę nad resztą społeczeństwa. Król, książę czy cesarz był namiestnikiem Stwórcy, miał bronić chrześcijaństwa, dawać przykład swą pobożnością. To dlatego w żywotach średniowiecznych władców znaleźć można tyle niezwykłych znaków! Ich narodziny bywają cudowne. Później często objawiana jest im wola Boża, na przykład św. Gabriel wzywa Karola Wielkiego na kolejną wyprawę przeciwko niewiernym. Dobry władca jest „ojcem ludu”, człowiekiem odpowiedzialnym za
Zamki, zamczyska Rezydowali w nich rycerze i szlachetnie urodzone damy, czyli elita ówczesnego społeczeństwa, o którym wiemy, że było mocno zhierarchizowane i feudalne. Zamek był rezydencją ufortyfikowaną – nie tylko świadczył o potędze możnowładcy, ale też służył celom militarnym. Wysokie wieże, w których, według baśni, zamykano księżniczki, w rzeczywistości stanowiły ostateczne schronienie podczas oblężenia. Celem i rzemiosłem rycerstwa była przecież wojna. Ziemie należące do zamku uprawiała poddańcza ludność wiejska, rycerz w zamku bronił jej i roztaczał nad nią opiekę. Były
Sprawdź swoją wiedzę ze średniowiecza Pamiętaj, że w niektórych punktach możesz wybrać kilka odpowiedzi. 1. Za początek średniowiecza przyjmuje się umownie datę: a) objęcia władzy przez Karola Wielkiego (768) b) koronacji cesarza Ottona I (962) c) upadku Cesarstwa zachodniorzymskiego (476) d) schizmy wschodniej (1054) 2. Koniec epoki średniowiecza łączy się z następującymi wydarzeniami historycznymi: a) odkryciem Ameryki przez Kolumba (1492) b) upadkiem Bizancjum (1453) c) IV wyprawą krzyżową (1202-04)
Test ze średniowiecza rycerskiego 1. Czego szukali rycerze króla Artura? a) Zaklętego zamku b) Świętego Graala c) Włóczni św. Patryka 2. Co rozdzielało śpiących w lesie Tristana i Izoldę? a) Miecz b) Pierścień c) Skóra z dzika 3. Saga o Nibelungach to epos a) holenderski b) baskijski c) niemiecki 4. Jak miał na imię ten, który zdradził Rolanda? a) Rotgier b) Ganelon c) Galahad 5. Co podarował Tristan Izoldzie? a) Pierścień b) Cudowne lustro
Sprawdź swoja wiedzę ze średniowiecza 1. Apokryf to: a) bezpośredni zwrot do kogoś, stosowany w utworach poetyckich, b) forma dziennika, w którym na bieżąco zapisywano wydarzenia z życia publicznego lub rodzinnego, c) tekst o charakterze religijnym, prezentujący wątki biblijne, nie zaliczany do zestawu ksiąg kanonicznych. . Styl gotycki charakteryzuje się: a) grubymi murami, b) strzelistością budowli, c) półkolistymi łukami, d) dużymi, ostrołukowymi oknami. 3. Wymień przynajmniej trzy średniowieczne utwory świeckie.
Średniowiecze określają dwa style – typowe dla epoki. Są to jej symbole – budowle romańskie i gotyckie. Ale – wyrażają też filozofię średniowiecza, tworzą jego obraz i atmosferę. Styl romański Wcześniejszy. Budowle romańskie: kopulaste, ciężkie, kamienne gmachy projektowane według planu krzyża. Noszą cechy budowli obronnych – stąd te grube mury i małe okienka. Słabe oświetlenie stwarzające atmosferę skupienia. Romańskie warownie, kościoły, zamki to pejzaż wczesnego średniowiecza – bo w XIII stuleciu wystrzeli ku niebu…
Sprawdź swoją wiedzę ze średniowiecza Pamiętaj, że w niektórych punktach możesz wybrać kilka odpowiedzi. 1) Za początek średniowiecza przyjmuje się umownie datę: a) objęcia władzy przez Karola Wielkiego (768) b) koronacji cesarza Ottona I (962), c) schizmy wschodniej (1054) d) upadku cesarstwa zachodniorzymskiego (476) Odp. ……………………… 2) Koniec epoki średniowiecza łączy się z następującymi wydarzeniami historycznymi: a) odkryciem Ameryki przez Kolumba (1492) b) upadkiem Bizancjum (1453) c) IV wyprawą
To, co opisał anonimowy twórca średniowieczny, łatwo zobaczyć oczami wyobraźni. Wiersz jest prawdziwą udramatyzowaną scenką. Jeśli chodzi o gatunek, jest to dialog, ale usytuowany w konkretnych okolicznościach. Opustoszały kościół, atmosfera grozy… Mistrz uczony Polikarp zapragnął ujrzeć Śmierć. I oto pewnego dnia w kościele, gdy już wszyscy wyszli… Uźrzał człowieka nagiego, przyrodzenia niewieściego… Jej wygląd pozostawia wiele do życzenia: szkaradna, przepasana chustą, goła. Żółta, chuda, blada. Jeśli komu mało będzie dalej: odpadł jej kawałek nosa,
Renesans Ludzie renesansu nazwali minione wieki średnimi i deprecjonowali epokę – siebie uznając za spadkobierców świetnego antyku. Mimo to jednak w literaturze odrodzenia można się dopatrzyć przykładów kontynuowania pewnych średniowiecznych wątków i motywów bądź nawiązywania do średniowiecznych wzorców literackich i kulturowych. Wiekom średnim zawdzięcza renesans popularność literatury parenetycznej, moralizatorskiej. Przykład: Żywot człowieka poczciwego Mikołaja Reja, Dworzanina Łukasza Górnickiego. Wiele dramatów Williama Szekspira odbywa się właśnie w scenerii średniowiecznej. Szekspir szukał inspiracji w kronikach i eposach wieków średnich.
Tematyka religijna – zajmuje niewątpliwie pierwsze miejsce w powyższym zestawieniu. Tu zaliczymy żywoty świętych i lirykę maryjną, modlitwy i kazania, moralitety i misteria oraz dramat liturgiczny oraz wiersze religijno-dydaktyczne: Skarga umierającego. Bogurodzica XIII wiek, Żale Matki Boskiej pod Krzyżem. Śmierć (danse macabre) – to te utwory, które zawierają motyw tańca śmierci, modny w literaturze i sztukach plastycznych. François Villon – Wielki testament, motyw danse macabre w literaturze, śmierć Rolanda w Pieśni o Rolandzie. Miłość – pojawia się w poematach i romansach
Najsłynniejszy romans średniowiecza to piękna opowieść o miłości silniejszej niż ludzkie prawa, a nawet śmierć. Wprawdzie mógłby ktoś powiedzieć, że miłość spadła na średniowiecznych kochanków przypadkowo, a nawet omyłkowo (wypili czarodziejski napój nie dla nich obojga przeznaczony), lecz użyjmy swojej wyobraźni i nie bierzmy literatury zbyt dosłownie. Przecież właściwie nie wiadomo, skąd pojawia się uczucie miłości i dlaczego porywa tę właśnie czy też te dwie osoby. Cała historia z czarodziejskim
Ma swój urok ta sztuka, choć próżno by tu szukać perspektywy lub odwzorowania anatomii ludzkiego ciała. Postacie są raczej wyrazem swoich uczuć, a przedstawionym scenom daleko do iluzji rzeczywistości. W końcu to jednak nie realizm, tylko średniowiecze. Nie jedno stulecie, lecz dziesięć, różnych. Najpierw styl romański, potem gotyk. Najpierw masa artystów anonimowych, później pojawiają się nazwiska mistrzów. Szczególnie ważny wydaje się wiek XIII, a potem XV – jesień średniowiecza. Hieronim Bosch, Ogród rozkoszy
Filozofię średniowiecza zdominowały dwa systemy – najpierw św. Augustyna, który przeszczepił na chrześcijański grunt ideę Platona, potem św. Tomasza, który z kolei to samo uczynił z myślą Arystotelesa. Swoistą naukę wielkiej miłości głosił św. Franciszek z Asyżu. Nie stworzy, co prawda, systemu filozoficznego, ale funkcjonuje w naszej świadomości pełna pokory i zachwytu nad światem postawa franciszkańska. Filozofia średniowiecza Święty Augustyn Augustynizm (filozofia dramatyczna) Człowiek jest istotą rozdartą między tęsknotą
Gall Anonim To tajemnicza postać naszej literatury. Żył na przełomie XI i XII wieku. Imię nieznane. Być może Francuz, być może Węgier, a może tylko przybył do Polski przez Węgry. Być może, należał do zakonu benedyktynów. Z wieków średnich nie mamy na jego temat żadnych informacji. Dopiero w następnej epoce, w XVI stuleciu, historyk Marcin Kromer na jednym z zachowanych rękopisów kroniki zrobił notatkę, że jej autorem jest „Gall, mnich jakiś zapewne”. To dlatego autora najstarszej
Filozofia średniowiecza Myśl epoki zdominowały dwa systemy – najpierw św. Augustyna, który przeszczepił na chrześcijański grunt ideę Platona, potem św. Tomasza, który z kolei to samo uczynił z myślą Arystotelesa. Swoistą naukę wielkiej miłości głosił św. Franciszek z Asyżu. Nie stworzy, co prawda, systemu filozoficznego, ale funkcjonuje w naszej świadomości pełna pokory i zachwytu nad światem postawa franciszkańska. Święty Augustyn Augustynizm filozofia dramatyczna Człowiek jest istotą rozdartą między tęsknotą za niebem a ziemią… Dokonał połączenia
Historiografia – dzieje państwa (utwory napisane po łacinie) Kronika Galla Anonima Czas powstania: XII w. Autor to cudzoziemiec, przybyły może z Francji, może z Węgier, wykształcony mnich z zakonu benedyktynów, przebywający na dworze Bolesława Krzywoustego. Gallem nazwał go w XVI w. Marcin Kromer. Dzieło powstawało prawdopodobnie w latach 1113–1116. Zostało napisane po łacinie. Jest to jednak utwór polski, mówi bowiem o polskich dziejach, i to polskie źródła oraz polscy informatorzy należący do kancelarii książęcej dostarczyli dziejopisowi
Temat: obyczaje O zachowaniu się przy stole (O chlebowym stole) Ustalono, że autor tekstu, niejaki Słota albo Złota, pochodził z zaściankowej szlachty z Gosławic. Jego protektorem był podczaszy krakowski Tomek z Węgleszyna, który rezydował w Poznaniu, i to na dworze tegoż podczaszego nasz Słota zrobił całkiem niezłą karierę – został burgrabią i podstarościm. Dzieło Słoty to pierwszy polski tekst na temat savoir-vivre’u. Autor bowiem poucza damy i rycerzy, jak winni zachowywać się przy stole. Zwraca się do
Ludzie czasów średniowiecza Hierarchia średniowiecznego społeczeństwa Feudalizm to średniowieczny system organizacji społeczeństwa oparty przede wszystkim na własności ziemi (łacińskie feudum to lenno) i stosunkach lennych. Formalnym właścicielem całej ziemi w państwie feudalnym jest władca. W rzeczywistości jednak oddaje on ją, w charakterze nagrody za służbę, w dożywotnie użytkowanie swoim urzędnikom i rycerzom. Ci czynią podobnie – i tak powstaje feudalna drabina. Prawo do czerpania dochodów z takiej ziemi oddanej w użytkowanie – zwane jest lennem. Człowiek, który nadaje lenno,
Przegląd pojęć Alegoria Szczególny symbol – stały, tak utrwalony w świadomości społecznej, że jasny dla wszystkich. Na przykład kostucha jako śmierć, statek tonący jako obraz ojczyzny, paw jako obraz pychy. Wieki średnie uwielbiały alegorie i chętnie posługiwano się nimi w tekstach kultury. Apokryfy – to opowieści łączące wątki biblijne z legendą, baśnią. Utwory te nawiązują do Pisma Świętego, ale są nieuznawane przez władze kościelne. Pochodzące z nich wątki i motywy, często oparte są na fantastyce, bardzo