Filozofia antyku O co chodzi filozofom? Filozofia – oznacza umiłowanie, poszukiwanie mądrości. Tak jak medycyna jest nauką o leczeniu ciała, matematyka o liczbach – filozofia chce od wieków stworzyć i podarować ludziom swoisty poradnik JAK BYĆ SZCZĘŚLIWYM? Filozof – to miłośnik mądrości, który szuka odpowiedzi na najistotniejsze pytania: Skąd wziął się świat i istnienie? Jaki jest sens ludzkiego życia? Co to znaczy dobro? Czym jest szczęście, jak je osiągnąć? Jak poznać
Mitologia antyku a literatura – ważne, ale odrębne działy kultury antyku Mitologia – obrazuje wierzenia, nie ma autora. Mitologia to zbiór mitów, w które wierzyli starożytni. Mity to opowieści o bogach, o powstaniu świata i człowieka, o wielkich czynach herosów. Zawierają wierzenia religijne ówczesnych ludzi, odpowiadają na odwieczne pytania, takie, wobec których bezradna jest nauka. Wyrażają ludzkie tęsknoty, obrazują odwieczne postawy, najważniejsze uczucia. Nikt nie napisał mitologii. Mity rodziły się wraz z kulturą grecką, gdy ludzie
Antyk i starożytność – dwa terminy Termin starożytność ma szerszy zakres. Oznacza wszystko to, co działo się przed czasami chrześcijańskimi, a dotyczy zarówno zdobyczy cywilizacji basenu Morza Śródziemnego, kultury Grecji, Rzymu, Izraela, Egiptu, jak i innych kultur: Mezopotamii, Indii, Afryki, Chin, Ameryki. Termin antyk ma węższy zakres. Ogranicza się do cywilizacji greckiej i rzymskiej, rozwijającej się nad Morzem Śródziemnym od końca II tysiąclecia p.n.e. do V wieku n.e. Obydwa terminy, antyk i starożytność, oznaczają coś
Mity, które trzeba pamiętać Mit prometejski Prometeusz był tytanem, a jego imię znaczy „przewidujący”. Według niektórych podań Prometeusz z gliny i łez stworzył człowieka – nauczył go wielu zajęć m. in. polować. Wykradł bogom z Olimpu ogień, by podarować go człowiekowi. Za dar ognia srodze zapłacił. Rozgniewany Zeus kazał przykuć go do skał Kaukazu, tam zaś zgłodniały sęp (lub orzeł) wyjadał mu odrastającą wątrobę. Po setkach lat męki tytana Herakles za zgodą Zeusa
Gościmy w epoce, która tętniła życiem ponad 2 tysiące lat temu! W starożytnej Grecji – krainie na kształt puzzli złożonej z miast-państw, spośród których najbardziej interesujące wydają się Ateny. W starożytnym Rzymie – Wiecznym Mieście, które za cesarzy stało się imperium. Po co nam podróż w czasy tak odległe? Żeby zobaczyć, jak to wszystko się zaczęło. To, co zbudowało naszą cywilizację. Antyk – kiedy to było? Zarys ogólny Antyk na
Architektura Dom bóstwa Grecy wierzyli, że pod względem duchowym i fizycznym bogowie niczym się nie różnią od człowieka, więc świątynie budowali na wzór swoich siedzib. Mieszkanie boga musiało być jednak reprezentacyjne. Wnętrze świątyni jest najczęściej niewielkie i skromne. Cały wysiłek twórczy budowniczych skupia się na jej wystroju zewnętrznym: na gzymsie, kolumnach i tympanonie (polu trójkątnego frontonu, utworzonego przez nachylone płaszczyzny dachu i poziomy pas u dołu). Tympanon, jako najlepiej widoczna z oddali część fasady, stanowił największe
Pochodzenie: tytan; syn tytana Japeta i morskiej nimfy Klimeny (lub Tetydy), brat m.in. Atlasa (tego, który dźwigał świat na ramionach i Epimeteusza (męża Pandory). Cechy charakteru: dobry, szlachetny, prawy, życzliwy, przyjazny ludziom, ofiarny, dobroczynny, bezinteresowny, filantropijny, altruistyczny, uczynny, pomocny, wspaniałomyślny, wielkoduszny, kochający ludzi. Zasługi dla ludzkości: stworzenie człowieka oraz przygotowanie go do życia. Najważniejsze wydarzenie w jego życiu: gdy bogowie próbowali osłabić możliwości ludzi, Prometeusz pomagał im przetrwać. Zeusowi i innym bogom najbardziej nie
Lektura: Antygona Sofoklesa. Rodowód: Kreon jest bratem Jokasty (szwagrem Edypa), wujem nieżyjących braci Eteoklesa i Polinejkesa oraz Antygony i Ismeny. Przełom w jego życiu: Objęcie tronu po bratobójczej śmierci prawowitego władcy Teb – Eteokles i podjęcie pierwszej decyzji – Kreon wydaje zakaz pochówku zmarłego Polinejkesa (zdrajcy Teb). Kreon – bohater literacki Cechy Kreona jako złego władcy Brak obiektywizmu. Nadużywanie władzy do realizacji własnych ambicji. Traktowanie miasta-państwa jak prywatnej własności. Brak szacunku wobec praw boskich.
Wraz z rozwojem dramatu rozwijał się także sam teatr jako budowla. W jego przemyślanej i wielokrotnie modyfikowanej konstrukcji wyodrębniły się pewne stałe miejsca, spełniające określone funkcje. Orchestra, czyli tanecznia (od tego dzisiejsza nazwa orkiestra), to zaczątek właściwego teatru – prostokątny lub kolisty plac, na którym stał i wykonywał swoje partie utworu chór. Skene (od tego dzisiejsza nazwa scena) to drewniany barak służący i jako garderoba, i jako dekoracja wypełniająca tło akcji; był pomysłem Ajschylosa. Proskenion (od
Świątynie W architekturze starożytnej Grecji najważniejszą rolę odgrywały świątynie. Każda z nich była miejscem, gdzie ustawiano posąg bóstwa i gromadzono dary składane mu w ofierze; natomiast nie była ona tym, czym później były kościoły, mianowicie nie była miejscem modłów, gromadzących liczne tłumy. Z tego powodu świątynia grecka jest nieduża. Wznoszono ją z kamienia, najczęściej z białego marmuru na płaskiej, kamiennej podstawie, która spełniała rolę fundamentu. Tę podstawę otaczano wysokimi stopniami
Kim był: trackim śpiewakiem, muzykiem i poetą, synem króla Tracji i muzy Kaliope, mężem driady Eurydyki. Najważniejsze wydarzenia w jego życiu: Udział w wyprawie Argonautów po złote runo, Małżeństwo z ukochaną Eurydyką. Śmierć żony ukąszonej przez żmiję. Wyprawa do Hadesu w celu odzyskania ukochanej, urzeczenie samego Cerbera, przekonanie boga Hadesa, by oddał mu żonę, trudny warunek boga: nieodwracanie się za ukochaną. Obejrzenie się za Eurydyką przy wyjściu z Hadesu i utrata żony na zawsze. Śmierć (wg jednej wersji
Odyseusz bohater Odysei Jedna z najpopularniejszych postaci cyklu trojańskiego – bohater Iliady i Odysei. Ta ostatnia zawdzięcza mu swój tytuł, opisuje bowiem przygody Odysa w drodze powrotnej spod Troi do ojczystej Itaki. Imię: greckie – Odyseusz lub Odys, łacińskie – Ulisses. Imiona rodziców: Antikleja i Laertes Stan cywilny: żonaty Żona: Penelopa. Kim jest? Królem Itaki, małej, skalistej wysepki na Morzu Jońskim. Synowie: z Penelopą Telemach; z Kirke Telegonos. Znaki szczególne: szrama na udzie (gdy jako młody chłopak
Co powinieneś pamiętać z gimnazjum? O co zapyta polonista w liceum na rozpoznawczej kartkówce? Kartkówka z antyku Kim był Homer? Pierwszym epikiem, żył w VIII wieku przed naszą erą, był pieśniarzem (aojdem), stworzył dwa wielkie eposy: Iliadę i Odyseję. Od niego zaczyna się właściwie historia literatury naszego kręgu kulturowego. Tradycja głosi, że był to ubogi i niewidomy starzec. Dla Greków i Rzymian Homer był najwyższym autorytetem w literaturze. Kto napisał Eneidę i co było treścią
Test Przeczytaj uważnie ten tekst. Pomoże Ci on przy odpowiedziach na pytania. O teatrze greckim:… Teatr grecki, najdawniejszy teatr, jaki znamy, wyglądał zupełnie inaczej niż teatry współczesne (…). Odbywał się tylko parę razy w roku. Siedzibą teatru mogło być początkowo każde miejsce, z którego mieszkańcy całego miasta oglądać mogli duże widowisko. Do tego celu nadawało się najlepiej naturalne zbocze wzgórza, u którego stóp płaska powierzchnia pomieścić mogła chór i aktorów.
Mit o powstaniu świata Jak to było na początku? Najpierw panował wielki chaos, z niego wyłonili się pierwsi bogowie: Uranos (Niebo) i Gaja (Ziemia). Bogowie mają dzieci, ale Uranos je zabija. Matce udaje się ocalić tylko jednego Kronosa. Ten dla odmiany będzie swoje dzieci pożerał – tym razem ocaleje Zeus, pokona ojca i z jego brzucha odratuje: Herę, Hadesa, Posejdona, Demeter. Bogowie zasiadają na Olimpie, dzielą między siebie władzę, mają dzieci i żyją szczęśliwie, aż
Filozofia TEST 1 Przeczytaj teksty źródłowe zamieszczone obok i odpowiedz na pytania. Teksty pochodzą z książki Josteina Gaardera Świat Zofii. 1. Niezwykła istota […] Czy mówiłem już, że jedyne, czego nam potrzeba, abyśmy stali się dobrymi filozofami, to zdolność do dziwienia się światem? Jeśli nie, oznajmiam to teraz: JEDYNE, CZEGO NAM POTRZEBA, ABYŚMY STALI SIĘ DOBRYMI FILOZOFAMI, TO ZDOLNOŚĆ DO DZIWIENIA SIĘ ŚWIATEM. Zdolność tę posiadają wszystkie małe dzieci. Po
Mitologia TEST 1. Na podstawie fragmentu Teogonii Hezjoda (czyli opowieści o rodowodzie greckich bogów napisanej przez poetę greckiego w VII w. p.n.e.) narysuj drzewo genealogiczne bogów greckich. Hezjod Teogonia Zaiste najpierw Chaos powstał, potem Gaja Rozłożysta, bezpieczna podstawa dla wszystkich [Nieśmiertelnych, co śnieżnym władają Olimpem, I mglisty Tartar w głębi pod rozległą ziemią], I Eros, najpiękniejszy z nieśmiertelnych bogów, Wątlący członki, który i bogom, i ludziom Ujarzmia w sercach rozum
Róg obfitości to dziś symbol bogactwa, niewyczerpanych zasobów. Był to zaś ułamany róg mitycznej kozy Amaltei, która wykarmiła małego Zeusa, mający moc napełniania się zgodnie z życzeniem posiadacza. Puszka Pandory to dzisiaj źródło niekończących się kłopotów, nieszczęść. Gdy bogowie zesłali na ziemię Pandorę, pierwszą kobietę, wyposażyli ją w tajemniczy pojemnik, który zabronili otwierać. Pandora nie posłuchała zakazu i namówiła męża do otwarcia puszki. W niej zaś ukryte były wszystkie nieszczęścia i choroby. Syzyfowa praca oznacza
Jednym z pierwszych i największych zadań mitologii była obrazowa odpowiedź na pytania od zawsze dręczące ludzkość. Jak mity wyjaśniają wielkie tajemnice istnienia Mit o stworzeniu świata Wywodzi istnienie naszego padołu z chaosu. Z chaosu – czyli z jakiegoś wielkiego, bezkształtnego zawirowania kosmicznego, z otchłani, z plątaniny czterech żywiołów: ziemi, powietrza, wody, ognia. Z tegoż chaosu rodzą się pierwsi bogowie (Uranos – Niebo i Gaja – Ziemia), z nich następne pokolenia bogów (szczegółowo dzielących między sobą „specjalizacje” – będą się opiekować
Dlaczego to ważne dzieła? Iliada i Odyseja to pierwsze epickie utwory naszej cywilizacji – Iliada jest pierwszym znanym zapisem literackim, czyli najstarszą lekturą. Pokazują świat starożytny, poglądy ludzi tamtych czasów, ich ideały, obyczajowość. Poruszają zagadnienia uniwersalne, nieprzemijające – jak temat przyjaźni, wojny, miłości, prawości, zdrady. Kształtują typ bohatera – rycerza starożytnego. Od nich bierze początek rodzaj literacki zwany epiką. Eposy Homera dają początek gatunkom epickim – pisanym na wzór starożytnych