GIMNAZJUM
Cechy antycznej tragedii Zasada trzech jedności czasu (ograniczenie czasu tragedii najwyżej do jednej doby) miejsca (umiejscowienie akcji tylko w jednym miejscu) akcji (ograniczenie treści do jednego, głównego wątku) Istnienie konfliktu tragicznego – dwóch równorzędnych akcji, spośród których nie można dokonać dobrego wyboru. Cokolwiek zrobią bohaterowie, i tak zaprowadzi ich to do nieuchronnej katastrofy. Katharsis – wywoływanie u widza uczucia litości i trwogi. Ograniczona liczba aktorów – na scenie występuje najwyżej trzech aktorów (oprócz Chóru)
Graniastosłup Graniastosłupem nazywamy figurę przestrzenną, której dwie ściany zwane podstawami są przystającymi wielokątami zawartymi w płaszczyznach równoległych, a ściany boczne są równoległobokami. Uwaga! W graniastosłupie prostym ściany boczne są prostokątami (są prostopadłe do podstaw). Zapamiętaj! Graniastosłup nazywamy prawidłowym, jeśli jest prosty i podstawy są wielokątami foremnymi. Wielokątami foremnymi są np. trójkąt równoboczny, kwadrat, sześciokąt foremny. Przekątna graniastosłupa – to odcinek łączący dwa wierzchołki nienależące do płaszczyzny jednej ściany. Uwaga! Graniastosłup trójkątny ma
Walec Walec jest figurą przestrzenna, która powstaje przez obrót prostokąta wzdłuż prostej zawierającej jeden z jego boków. Pole powierzchni całkowitej walca to suma pól podstaw dolnej i górnej (dwa koła) i powierzchni bocznej, która jest prostokątem o długości równej długości okręgu podstawy i szerokości równej wysokości walca) Pc = 2 · Pp + Pb Pc = 2πr2 + 2πrH r – długość promienia koła H – wysokość walca Objętość walca (mnożymy
Narysujmy na płaszczyźnie dwie różne półproste o wspólnym początku, nie należące do jednej prostej. Płaszczyzna została podzielona w ten sposób na dwa obszary, z których każdy nazywamy kątem. Wspólny początek półprostych nazywamy wierzchołkiem kąta, a owe półproste – jego ramionami. Oznaczenia kątów: trzyliterowe : ramię, wierzchołek, ramię oznaczają wnętrze kąt jednoliterowe – greckie litery α, β, γ, δ Rodzaje kątów Przy rozwiązywaniu zadań potrzebna też będzie znajomość kątów: Zadania Rysunek
Podstawowe wiadomości Skąd się wzięła tragedia? To najstarszy gatunek dramatyczny. Powstał w starożytnej Grecji. Wywodzi się z dytyrambu, czyli rytualnej pieśni śpiewanej ku czci boga Dionizosa. Istotą tragedii jest akcja zbudowana wokół nieuchronnego i niemożliwego do rozwiązania konfliktu tragicznego między działaniami i zamiarami bohatera a innymi bohaterami (lub np. bogami). Skąd wiemy, że Romeo i Julia to tragedia? Ponieważ sam Szekspir swój utwór określił jako tragedię. Nie jest to jednak tragedia taka jak antyczna (np. Antygona),
Nowela – to utwór niewielkich rozmiarów o zwartej i wyraziście zarysowanej akcji, najczęściej jednowątkowy, charakteryzujący się prostotą, z wyraźnie zaznaczonym punktem kulminacyjnym i finałem (rozwiązaniem akcji). W pozytywizmie głoszono hasła walki o wolność ojczyzny nie za pomocą oręża, lecz poprzez podnoszenie poziomu oświaty oraz dobrobytu społeczeństwa. Uważano, iż tylko wykształcony naród umie wydajnie pracować i może przynieść w przyszłości Polsce wolność. W takiej sytuacji koniecznym stało się wykształcenie szerszych mas
Wskaz cechy eposu w Panu Tadeusz. Epos rozpoczyna się inwokacją. Nie ma chyba słynniejszej apostrofy polskiej jak: „Litwo, ojczyzno moja” Mickiewicza. Poeta zwraca się do odległej ojczyzny i Matki Boskiej, prosząc, jak to w inwokacji być powinno, o pomoc w tworzeniu dzieła. Porównania homeryckie – są obecne w eposie Mickiewicza w opisach przyrody, drzew, burzy czy sadu, np. Chmury. Realizm szczegółu – czyli metoda opisywania rzeczy z epicką dokładnością, tak, że na podstawie tego opisu można by
Mieszkał w Polsce od lat, rozmawiał z sąsiadami, robił zakupy w pobliskim sklepiku i nagle zaczął być… wrogiem. Antysemityzm – co to takiego? Wrogość wobec osób pochodzenia żydowskiego. Najczęstsze przyczyny: religijne (odrębność kultu postrzegana jako przeciwstawianie się chrześcijaństwu), ekonomiczne (Żydzi zajmujący się handlem i przemysłem, a więc gromadzący kapitał, wzbudzali zawiść pozostałych obywateli – zazdrość taka zwiększała się w czasach kryzysów ekonomicznych), polityczne (przez wiele lat pozbawieni ojczyzny Żydzi zamieszkiwali kraje europejskie i stanowili tam spory procent ludności).
Mały Książę Jaki narrator występuje w utworze? Jest to narrator pierwszoosobowy. Przedstawia zdarzenia, opowiada o tym, co go spotkało sześć lat temu, a wszystko zaczyna się od lądowania na pustyni Saharze i spotkania chłopca – Małego Księcia. Dlaczego narrator musiał lądować na Saharze? Musiał sam naprawić samolot, bo inaczej czekała go śmierć z głodu i pragnienia. Dlaczego pilot nie mógł liczyć na pomoc innych? Ponieważ leciał sam, nie było z nim żadnych
Czas akcji: Bardzo rozległy. Obejmuje ponad 40 lat: 1632 – rok urodzenia Robinsona, 1651 – ucieczka z domu, rozpoczęcie ośmioletniej tułaczki, 12 lat, 9 miesięcy i 17 dni na wyspie, życie po powrocie do Anglii (ten czas nie jest dokładnie określony). Miejsce akcji: Przede wszystkim wyspa na Morzu Karaibskim, na której prawie 13 lat przebywał Robinson Crusoe (fikcyjne miejsce, którego nie znajdziemy na mapie). Ale również różne miasta Wielkiej Brytanii,
Duch Jakuba Marleya Wszyscy wiemy, jak wielką moc kryją w sobie święta Bożego Narodzenia, a szczególnie wieczór wigilijny. Tym razem i dla starego Ebenezera był on szczególny. Stało się tak za przyczyną gościa, który zjawił się w dość nietypowy sposób. Widmo, które odwiedziło Scrooge’a miało twarz Jakuba Marleya. Przybyło ono wśród dźwięku dzwonków i brzęku łańcuchów. Duch wyjaśnił cel swojej wizyty. Po śmierci jego dusza błąka się i cierpi, ponieważ
Bohater „Kolędy prozą, czyli opowieści wigilijnej o duchu” Ebenezer Scrooge to człowiek nieczuły na ludzką krzywdę. Jako właściciel kantoru wiele czasu spędzał nad książkami rachunkowymi, obliczając zyski i straty. Był człowiekiem skąpym, chytrym, bardzo chciwym. Nie lubił świąt, gdyż za wolny dzień pracy musiał zapłacić swojemu kanceliście Bobowi. Po śmierci wspólnika Jakuba Marleya sam prowadził kantor, a praca całkowicie pochłaniała jego czas. Nie miał przyjaciół ani znajomych, ponieważ uchodził za
Czas i miejsce akcji Akcja dramatu rozgrywa się w czasie II wojny światowej, równocześnie w kilku miejscach. Są to: posterunek w okupowanej przez Niemców Polsce, gabinet oficera SS Willego, syna profesora Sonnenbrucha w jednym z miast okupowanej Norwegii, oberża w małym miasteczku na północy Francji oraz willa profesora Sonnenbrucha w Getyndze. Prześladowanie innych narodów Akcja dramatu została tak skonstruowana, by odbiorca w trzech kolejnych odsłonach aktu pierwszego mógł zapoznać
Jak to jest możliwe, że Niemcy, których widzieliśmy między sobą, którzy […] popełniali codziennie setki zbrodni, podłości, czynów nieludzkich, zdecydowanie ujemnych – ci sami ludzie mieli swoją „drugą stronę”, której nie widzieliśmy: normalne ludzkie życie, rodzinę, powiązania uczuciowe, że to byli nieraz idealni synowie, mężowie, w kręgu osób najbliższych nie różni od ludzi innych narodowości. Jaka jest geneza dramatu? Przez stulecia postrzegaliśmy Niemców jako ludzi niebezpiecznych, agresywnych, niemoralnych i zdolnych do
Antoine de Saint-Exupéry – francuski pisarz i lotnik. Po raz pierwszy leciał samolotem, kiedy miał 12 lat. Był pilotem wojskowym. Po ciężkim wypadku musiał jednak przejść do rezerwy. Ale nadal latał – jako pilot pocztowy. Kolejny poważny wypadek spotkał go na Pustyni Libijskiej (może właśnie tam spotkał Małego Księcia?), a następna kraksa w Gwatemali. Zginął w czasie II wojny światowej w drodze do bazy. Utwory Antoine’a de Saint-Exupéry’ego są prawdziwymi skarbnicami złotych myśli. Przydadzą się
Antoni Czechow brzydził się kłamstwem i obłudą. Nienawidził tyranii pod żadną postacią, a najbardziej tej rodzicielskiej, przyznającej sobie prawo do traktowania swoich potomków jak własność. Wiązało się to z nieprzyjemnymi wspomnieniami z dzieciństwa. Całe jego życie to dążenie do wolności, do bycia sobą, bez masek i udawania. Zachował się list Czechowa do Suworina (znajomego redaktora), w którym tak mówi o sobie: Niech pan napisze opowiadanie o synu pańszczyźnianego chłopa, młodym człowieku, który był przedtem chłopcem sklepowym, śpiewakiem
Cała powieść to droga ku dorosłości. Na przeżycia i charakter Dawida wpływ miało wielu ludzi – dobrych i złych. Tych ostatnich, jak na dziecko, spotkał zdecydowanie zbyt wielu. Dawid z każdym dniem się zmienia, pod wpływem różnych wydarzeń zaczyna coraz doroślej spoglądać na świat. Oto etapy dzieciństwa Dawida Wczesne dzieciństwo Wroni Bór – dom pani Copperfield, hrabstwo Suffolk, Anglia. Dawida poznajemy w dniu jego urodzin. Jest pogrobowcem (urodził się po śmierci ojca), pochodzi
Najważniejsze przygody Odyseusza Opuszczenie Troi. Odys dowodził dwunastoma okrętami greckimi. Burza oddzieliła jednak jego flotę od okrętów Agamemnona. Odys w mieście Ismar. Odys dotarł do Kikonów pod Ismar i zburzył miasto. Ledwo udało mu się zbiec z towarzyszami przed zemstą ocalałych Kikonów. Kraina Lotofagów. Krainę tę zamieszkiwali ludzie żywiący się kwiatami lotosu, które powodowały amnezję. Odys ustrzegł się przed nimi. Wyspa cyklopów. Spotkanie z jednookim cyklopem – Polifemem (synem Posejdona). Tragiczna śmierć niektórych towarzyszy
Dzieje Odyseusza Udaje obłąkanego, żeby nie iść na wojnę. Odkrywa Achillesa, ukrytego przez Tetydę wśród dwórek. Przewodzi poselstwu usiłującemu wymóc na Trojanach oddanie Heleny Trojańskiej (wątek wykorzystany przez Jana Kochanowskiego w Odprawie posłów greckich). Zdobywa Troję, wprowadzając do miasta posąg drewnianego konia z ukrytymi w środku żołnierzami. Po wojnie przybywa do kraju Lotofagów, gdzie odmawia poczęstunku wpostaci narkotycznego kwiatu lotosu, pod wpływem którego natychmiast zapomina się o własnej ojczyźnie. Wywodzi w pole wielkiego, silnego cyklopa
Bajka Budowa Utwór wierszowany (jeśli krótki i zwięzły, nazywa się bajką epigramatyczną, a jeśli trochę dłuższy, rozbudowany – narracyjną). Zawiera morał (najczęściej na końcu utworu, choć są bajki rozpoczynające się morałem). Bohaterowie Bohaterami bajki są najczęściej zwierzęta, ale również rośliny, przedmioty i ludzie. Pod postacią zwierząt, roślin czy przedmiotów ukrywają się ludzie ze swoimi wadami, słabościami, wzajemnymi zależnościami. Bohaterowie są przedstawieni na zasadzie kontrastu: np. mądry wilk i fałszywy lis, stary i młody czyżyk.
