GIMNAZJUM
Nike – grecka bogini zwycięstwa. Wiele krajów przywoływało Nike podczas swojej historii, w niejednej stolicy turysta może oglądać jej posąg. Jest Nike warszawska i Nike paryska. Najsłynniejszy posąg – to Nike z Samotraki, z pierwszej połowy II w. p.n.e. – dziś tkwi w Luwrze, okaleczały: bogini na dziobie okrętu, nie ma rąk, głowy ani stopy. Nike warszawska – to Pomnik Bohaterów Warszawy z Placu Teatralnego. Bogini zwycięstwa (zresztą nie tylko wojennego) przedstawiana była jako młoda kobieta
Biblia powstawała przez co najmniej 1400 lat. Jest z pewnością dziełem znacznie większej liczby autorów, niż wynikałoby z ilości ksiąg, na które się dzieli. To i jej wielorakie funkcje w kulturze starożytnego Izraela znalazło odbicie w różnorodności form, jakie się na nią składają. Obok zapisu pierwotnych mitów znajdujemy w niej wyrafinowane traktaty filozoficzne. Obok proroctw spisy inwentarza. Delikatna poezja sąsiaduje w niej ze zbiorami surowych praw. Znajdujemy w Biblii szczegółowe opracowania historyczne i zapisy tajemniczych i wieloznacznych wizji. Trzeba pamiętać,
Profetyzm – to przepowiadanie przyszłości, prorokowanie; zjawisko występowania proroków. Prorocy – to bardzo ważne dla Biblii i historii Izraela postacie. Dla wierzących byli to ludzie, przez których pośrednio przemawiał Bóg. W Izraelu było ich bardzo wielu, odgrywali ważną rolę, nadworni prorocy byli jednymi z najważniejszych doradców króla. Część z nich działała zaś po prostu wśród ludu. Niektórzy w samotności zapisywali objawione przez Boga prawdy. Większość z nich zawierała oprócz boskich przykazań także przepowiednie dotyczące przyszłości Izraela.
Analizując Psalm 8, można wizję świata i człowieka proponowaną tutaj skonfrontować z koncepcją zawartą w Księdze Koheleta. Oto człowiek tutaj opisany to „władca nad dziełami rąk Twoich”. Człowiek to istota potężna, syn człowieczy, lecz umiłowany przez Boga, który oddaje mu we władanie wszelkie zwierzęta, ptactwo i ryby. Człowiek w tym ujęciu jest „niewiele mniejszym od niebieskich mocy”. Psalm zawiera także pochwałę świata stworzonego przez Boga, niebios i ziemi, gwiazd, człowieka. Powyższa afirmacja, zachwyt światem i człowiekiem, stała
Księga Koheleta podejmuje istotny w kulturze całej ludzkości motyw rozważań nad kondycją ludzkiego istnienia, zadaje pytanie, czym jest życie ludzkie i człowiek, zawiera odpowiedź na pytanie o szczęście człowieka, o sens jego egzystencji. Jak brzmi ta odpowiedź? Jej kwintesencją jest refren: „marność nad marnościami, wszystko marność. Wszystko marność i gonienie za wiatrem…” – oto motto całej Księgi. Jak widać, jest to bardzo pesymistyczna koncepcja człowieka i jego dzieła. Człowiek jest istotą kruchą i przemija, podczas gdy ziemia
Pieśń nad Pieśniami jest wspaniałym poematem miłosnym, dialogiem Oblubieńca i Oblubienicy, którzy w zmysłowych obrazach, porównaniach i wyznaniach opisują swoje uczucie. Tradycja przypisuje jej autorstwo Salomonowi, raczej błędnie – powstała prawdopodobnie w połowie IV w. p.n.e. Jak ją interpretować? Nie skłamie i nie narazi się nikomu ten, kto powie, że jest to wielkie dzieło o miłości. Miłość wypełnia utwór po brzegi i to miłość kreuje niezwykłe obrazy i zachwyt ukochaną osobą, obiektem uczucia. W swojej dosłownej warstwie utwór zajmuje
Hymn o miłości to inaczej Pierwszy list św. Pawła do Koryntian. Jest to wielka pochwała miłości, jej opis, a nawet próba definicji. Z pewnością nieobca jest Ci obelga „cymbał brzmiący”. To właśnie z tego utworu pochodzi. Kto to jest cymbał brzmiący albo miedź brzęcząca? Człowiek pozbawiony miłości. Tak uczucie to urasta do niezwykle potężnej wartości – po raz pierwszy w literaturze zyskuje taką poetycką realizację. Hymn o miłości zestawia się i porównuje z Pieśnią nad Pieśniami Oba utwory
Przypowieść jest to utwór narracyjny, w którym przedstawione postacie i wydarzenia nie są ważne ze względu na nie same, lecz jako przykłady uniwersalnych prawideł ludzkiej egzystencji. Oznacza to, że prosta, uboga fabuła jest tylko ilustracją, obrazkiem, który ukazuje głębsze, uniwersalne treści. Właściwa interpretacja przypowieści wymaga, aby przejść od jej znaczenia dosłownego (widocznego na zewnątrz) do znaczenia ukrytego. Przykładem może być Przypowieść o siewcy. Obrazek zewnętrzny to siewca, który rozsiewa ziarno, które trafia na różny
Prawdy zawarte w przypowieściach biblijnych Przypowieść o siewcy opowiada o tym, jak ziarno rozsiewane przez siewcę padało na różne podłoże. Raz padło na drogę – i wydziobały je ptaki; nie wzeszło na kamiennym podłożu ani pomiędzy cierniami. Dopiero gdy trafiło na żyzną glebę, wydało plon bogaty. Łatwo odczytać znaczenie tej przypowieści, odnaleźć jej sens dotyczący ziarna mądrej nauki Słowa Bożego, które nauczyciel rozsiewa między słuchaczami. Przypowieść zawiera nakaz, by być jak żyzna gleba,
Znaczenie Apokalipsy św. Jana Apokalipsa dosłownie oznacza odsłonięcie, objawienie. Jest to szczególny rodzaj wypowiedzi biblijnej, który opisuje tajemnice czasów ostatecznych (czyli koniec świata). Apokalipsa św. Jana nie jest jedyną apokalipsą biblijną, lecz jest najważniejsza – zamyka całość świętej księgi, jest źródłem odniesień i nawiązań późniejszej literatury. Księga ta zawiera widzenie św. Jana, który prorokuje, ogląda w swoim objawieniu koniec świata. Św. Jan przepowiada przyszłe losy, grozi, pociesza, przestrzega ludzkość. Apokalipsa prezentuje także
Biblia i antyk to fundamenty cywilizacji europejskiej. O kulturotwórczej roli świata starożytnego świadczą nawiązania i odniesienia, które możemy odnaleźć w całej późniejszej literaturze. Przejdź do konkretu Nawiązania do starożytności podzielę na dwie grupy. Pierwsza to przywołanie postaci, wątków i motywów fabularnych, symboliki, metaforyki, frazeologii, a także wykorzystanie gatunków starożytnych mające na celu wskazanie uniwersalności pewnych stałych w kulturze motywów i analogii pomiędzy współczesnością a „dawnymi laty”. Druga to polemiki i nowe interpretacje mitów i wątków antycznych. Przykład przywołania Do antyku nawiązywał
Przystępujesz do analizy i interpretacji wiersza. Co trzeba zauważyć? Oto stałe elementy wiersza: autor wiersza, tytuł, gatunek, podmiot liryczny, kontekst kulturowy i kontekst historyczny utworu, motyw główny, budowa utworu, środki stylistyczne. Tytuł wiersza Interpretowanie wiersza zacznij właśnie od tytułu! Jest ważną częścią utworu – to jakby jego wizytówka. Czasami poeci z niego rezygnują, ale zdarza się to rzadko i samo w sobie też może być faktem wartym interpretowania. W tytule możemy znaleźć wiele cennych informacji. Najczęściej
Zdania klucze Jak wprowadzić nowy wątek? W tym miejscu pozwolę sobie na dygresję… Na chwilę zboczę z tematu, ale tylko pozornie. Trudno odmówić sobie refleksji… Odbiegając na chwilę od głównego wątku przemyśleń… Warto na chwilę odstąpić od głównego wątku, by przytoczyć… Pozwolę sobie raz jeszcze przywołać temat… Ta refleksja każe jeszcze raz przyjrzeć się zagadnieniu… Wspomniany już wątek pojawia się znowu… Jeszcze raz wrócę do refleksji o… To rzuca nowe
Zadbaj o styl! Spróbuj każdemu zdaniu, każdej myśli nadać mądrzejszy ton. Używaj naukowych określeń, wrzuć termin. Na początek przerabiaj po prostu kolejne zdania. Napisałeś: Mity są ponadczasowe, bo pokazują uczucia i zachowania ludzi, które nie uległy zmianie. Zmień słowo po słowie: mity są ponadczasowe na uniwersalizm mitów polega na…. pokazują na prezentują. nie uległy zmianie na odwieczne, archetypiczne. Wyjdzie Ci wtedy, że Uniwersalizm mitów polega na prezentacji archetypicznych postaw i
Znaki interpunkcyjne Jest ich dokładnie 10: kropka, przecinek, średnik, dwukropek, myślnik, zwany też pauzą, wielokropek, pytajnik, wykrzyknik, nawias i cudzysłów. A oto ich dokładnie sprecyzowane funkcje: Kropka, średnik, przecinek, myślnik oddzielają. Dwukropek zapowiada wyliczanie. Wielokropek mówi, że tekst został przerwany, zawieszony. Pytajnik wskazuje intonację zdania (zaznacza pytanie). Wykrzyknik niesie ładunek emocjonalny (rozkaz, okrzyk, gniew, przestrach). Cudzysłów znak cytowania. Nawias (dwa myślniki) wyodrębnia w tekście inny, drugorzędny człon lub wprowadza dopowiedzenia, uzupełnienia tekstu głównego.
Wskaż sceny obyczajowe lub obyczaj i tradycję w polskich dziełach literackich. Przyczyna nieporozumień związanych z pytaniem tkwi w słowach obyczaje i tradycja. Trzeba dobrze je zdefiniować i zrozumieć, a wówczas – przykłady zlecą się bez problemów. Obyczaj to pewien sposób zachowań, typowy dla danej grupy ludzi lub epoki albo regionu. Np.: obyczaje Wschodu różnią się od zachodnich, obyczaj całowania kobiety w rękę jest typowo polski – a i tak już zanika,
Udowodnij, że „Wesele w Atomicach” Sławomira Mrożka jest utworem groteskowym. Atomice – to taka wieś ze świata fantazji, niby podobna do zwykłej wsi, ale usytuowana w „atomowym” świecie. Zamiast pola pod lasem – chłop ma laboratorium, zamiast ptaków latają odrzutowce (i jeszcze wiją sobie pola startowe za stodołą), a panna młoda w posagu otrzymuje siłownię (nie taką do fitness clubu, lecz atomową). Jasne, że nie jest to opis realistyczny, bo
Kultura masowa. Co ma wspólnego z filozofią? Owszem, ma. O skutkach kultury masowej wypowiadało się wielu znakomitych filozofów i socjologów współczesnych. A może stanie się ona tematem rozważań na egzaminie? W czym się trzeba się zorientować? Po pierwsze: na czym polega samo zjawisko kultury masowej? Czym są mass media? Mass media – środki przekazu, które docierają do mas – jednocześnie do setek tysięcy, a nawet milionów. Będzie to wielonakładowa prasa, oczywiście telewizja, radio, kino, a dziś
W sondach przeprowadzonych na koniec wieku XX właśnie Einsteina wskazywano najczęściej jako najważniejszego człowieka stulecia. Skąd znakomity fizyk wśród grona filozofów? Sam Einstein mawiał, że bardziej jest filozofem niż fizykiem. I choć jego teorie zrewolucjonizowały naukę, to przecież dotyczyły najbardziej fundamentalnych pojęć w filozofii – czasu i przestrzeni. Co więcej: ukazały, że nie są to pojęcia stałe i nienaruszalne, tak jak to sobie ludzkość wyobrażała od stuleci. Tylko jakie? Względne. Albert Einstein opublikował szczególną
Baruch Spinoza był jednym ze słynnych filozofów wieku XVII, a był to wiek obfitujący w naprawdę wielkie umysły. Jego idee wzbudzały powszechny protest. Dlaczego? Spinoza zajmował się tematami ważnymi, usiłował odnaleźć i zdefiniować istotę świata i Boga. Wyszło mu, że człowiek jest częścią świata, a Bóg wcale nie jest jego władcą, lecz jest złączony z naturą. To przyroda jest bogiem, rządzą nią stałe prawa – dlatego nie ma pytania: kto stworzył świat? To stwierdzenie, że nie
