Współczesność
Co się dzieje? Możemy założyć sobie, że powieść jest „dwuwarstwowa” – jedną warstwę stanowi oś fabularna (to co przytrafiło się bohaterowi); drugą cała sfera dyskusji, refleksji, dialogów i przemyśleń, które gromadzą się wokół zdarzeń. Ogarnięcie treści ułatwia fakt, że budując fabułę, Konwicki przebiegle stosuje starą, klasyczną regułę trzech jedności: miejsca, akcji i czasu! W pewien sposób modyfikuje powyższe elementy powieści, ale w sumie mamy do czynienia ze zdarzeniami w określonym
Reformatorzy z przełomu wieków Drogę XX-wiecznemu teatrowi awangardowemu utorowali reformatorzy z przełomu wieków. Ich pomysły dotyczyły, co prawda, scenicznych realizacji dzieł z repertuaru klasycznego, ale wprowadzając nowe metody pracy z aktorem, odmienną scenografię i twórczo podchodząc do tekstów, byli prekursorami współczesnego rozumienia teatru. Osobistości, o których nie wolno zapomnieć, to: Konstantin Stanisławski – rosyjski reżyser i aktor, ale również teoretyk teatru. Stworzył nową metodę pracy nad rolą (tzw. metoda Stanisławskiego), która polegała na maksymalnym wczuwaniu się
Jaki był wiek XX? Trudno ocenić go jednoznacznie. Obfitował w postęp nauki i wynalazki, które można zwać cudami techniki. Zajaśniał aktami bohaterstwa i wielkimi dziełami sztuki. Z drugiej strony właśnie w XX wieku miały miejsce dwie wielkie wojny światowe, zbrodnie totalitaryzmu, okrucieństwo masowego ludobójstwa, pieców krematoryjnych i sowieckich obozów pracy. To nie do pomyślenia, że ludzie XX wieku zhańbili się okrucieństwem i mordowaniem w imię wyższości rasy, faszyzmu lub stalinizmu. Wiek XX nazywa się wiekiem wojen światowych, masowej
Tadeusz Różewicz (1921-2014) poeta, dramatopisarz, prozaik, w czasie okupacji pracował fizycznie, walczył w partyzantce AK w latach 1943-44, współpracował z prasą konspiracyjną. Już pierwszy jego tom poetycki Niepokój (1947) zwrócił uwagę swą odmiennością na tle ówczesnej literatury. Wstrząs przeżyli nie tylko krytycy, ale też wielu poetów, którzy pod wpływem Różewicza zmienili sposób pisania. Zrobił to np. poeta trzech pokoleń – Leopold Staff, widać wyraźnie poruszony tą poezją. Inne ważne wiersze
Mistrz neologizmów, autor utworów bardzo poważnych i… tych dla dzieci. Julian Tuwim (1894-1953) Poeta, urodzony w Łodzi i z Łodzią często kojarzony, choć mieszkał także w Warszawie i na emigracji. Znany przede wszystkim z grupy poetyckiej Skamander, jednej z czołowych grup dwudziestolecia międzywojennego. W czasie wojny przebywał na emigracji, w 1946 r. wrócił do kraju. Możemy go więc wiązać z dwoma epokami literackimi: dwudziestoleciem międzywojennym i literaturą powojenną. Był bardzo płodnym twórcą. Pisał utwory o bardzo zróżnicowanym nastroju – wystarczy wspomnieć
Czesław Miłosz (1911-2004) Poeta, eseista, tłumacz, laureat literackiej Nagrody Nobla (1980 r.). Przed wojną działał w wileńskiej grupie Żagary. Podczas okupacji brał udział w podziemnym życiu kulturalnym. Po 1945 r. był dyplomatą w służbie PRL. W 1951 r. pozostał na emigracji. Od tej pory zakazano w PRL-u druku jego utworów aż do momentu otrzymania Nagrody Nobla przez poetę w 1980 r. Miłosz pracował przede wszystkim jako profesor slawistyki na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, współpracował też z Kulturą i Instytutem Literackim
Był autorytetem dla wielu osób, nie tylko wierzących. Najbardziej znany cytat z jego twórczości „Spieszmy się kochać ludzi” znają nie tylko wielbiciele poezji. ks. Jan Twardowski (1915-2006) Był poetą, kaznodzieją, urodził się w Warszawie, debiutował w 1935 r. Zaczął polonistyczne studia, które przerwał w czasie wojny, pod wpływem zniszczenia rodzinnego domu rozpoczął naukę w tajnym seminarium duchownym. Jako żołnierz AK walczył w powstaniu warszawskim. Po wojnie dokończył studia polonistyczne i przyjął święcenia kapłańskie. Był zarówno księdzem
Był największym chyba w poezji polskiej piewcą magii nocy, muzyki, Krakowa, Anina i… Mazur. Kochał muzykę, grał na skrzypcach i uwielbiał Bacha. Konstanty Ildefons Gałczyński (1905-1953) Pochodził z warszawskiej rodziny drobnomieszczańskiej, kolejarskiej. W dzieciństwie podczas I wojny światowej był ewakuowany do Rosji, chodził w Moskwie do szkoły. Debiutował w latach 20., należał do grupy literackiej Kwadryga. W 1930 r. ożenił się z Natalią Awałow, mieli córkę Kirę. Mieszkał krótko w Berlinie jako referent kulturalny, w Wilnie, Warszawie i podwarszawskim Aninie.
W historii polskiej literatury zapisał się jako spadkobierca tradycji romantycznej, wierzący w wielką moc poezji. Władysław Broniewski (1897-1962) Żył w burzliwych i trudnych epokach: urodził się pod zaborami, przeżył dwie wojny światowe i dwudziestolecie między nimi, wojnę polsko-bolszewicką i czasy stalinizmu w Polsce, w których okazał się wierny komunistycznemu reżimowi, czego wielu nie może mu darować do dziś. Poeta, kojarzony przede wszystkim z wierszami rewolucyjnymi i patriotycznymi, takimi jak Mazowsze czy Bagnet na broń i socrealistycznymi, takimi jak Słowo o Stalinie. Po
Poeta lingwista, eksperymentator, oryginalny, niemalże nieprzetłumaczalny na inne języki. Co czyniło go tak niezwykłym autorem? Miron Białoszewski (1922-1983) Poeta, prozaik i dramaturg. Twórca prywatnego teatru tzw. Teatru na Tarczyńskiej, potem Teatru Osobnego. Jeden z najważniejszych poetów – debiutantów 1956 r. Jako prozaik dał się poznać dopiero w 1970 r. jako twórca Pamiętnika z powstania warszawskiego. Warszawiak, mocno związany z miastem, w swej prozie opisywał życie w Śródmieściu i „wygnanie” na blokowisko w nowszej części Saskiej Kępy, wizyty w sanatorium w Konstancinie
To talent wielkiej miary, porównywany z talentem Juliusza Słowackiego. Niestety, poecie nie dane było go wykorzystać w pełni, gdyż bardzo młodo zginął. Krzysztof Kamil Baczyński (1921-1944) Poeta, którego biografia jest typowa dla jego pokolenia. Urodzony w rodzinie inteligenckiej w Warszawie, chodził do prestiżowego gimnazjum im. Stefana Batorego, już jako uczeń pisał wiersze. Uczestniczył w tajnych kompletach polonistycznych (tajna polonistyka na UW), ukończył konspiracyjną Szkołę Podchorążych Rezerwy. Jako młody chłopak wziął
Początek to powieść bogata treściowo, podejmująca różnorodne tematy istotne w życiu człowieka. W tym tkwi jej wartość, dzięki swojej uniwersalnej i bogatej tematyce zyskała popularność i uznanie na świecie, nie tylko w Polsce. Zagadnienia problemowe powieści Początek jako powieść o losie Żydów w czasie II wojny światowej i o postawie Polaków wobec Holokaustu Nie jest to jedyna pozycja z zestaw lektur podejmująca temat martyrologii Żydów podczas II wojny światowej,
Okoliczności powstania Została wydana w roku 1986 w Paryżu, jest znana i ceniona na całym świecie, wydania polskiego doczekała się w roku 1989. Składa się z 21 rozdziałów – całostek poświęconych kolejnym bohaterom, którzy powiązani są rozmaitymi zależnościami. Autor – Andrzej Szczypiorski – był postacią znaną we współczesnym świecie polityczno-kulturalnym Polski jako senator, publicysta, pisarz. Jest autorem książek: Msza za miasto Arras, Notatki ze stanu wojennego, Raport ze stanu rzeczy. Początek Andrzeja Szczypiorskiego –
Bezlitośnie drwiąca i prześmiewcza, błyskotliwie ironiczna i dowcipna, dogłębnie absurdalna i groteskowa – w ten sposób można by określić twórczość artystyczną Sławomira Mrożka. Już od momentu debiutu dramaturgicznego (dramat Policja 1958 rok) autor Tanga dał się poznać jako twórca niebanalny, lekceważący konwencje i zasady teatru tradycyjnego, a jeś-li już wykorzystujący jakiś dobrze znany motyw to tylko po to, aby go wyśmiać, sparodiować, wyszydzić. A więc wielki szyderca i prześmiewca. Tak
“Teatr nie odzwierciedla, teatr nie nie jest lustrem w którym przegląda się rzeczywistość. Teatr organizuje, ogniskuje, skupia i wzmacnia rzeczywistość.” Powyższa wypowiedź Tadeusza Różewicza może stać się kluczem do zrozumienia Kartoteki, pierwszego dramatu autora napisanego w roku 1958/59, który do dzisiaj zdumiewa i zaskakuje niejednego przecież czytelnika swoją niekonwencjonalną i zwariowaną po trosze konstrukcją. Kartoteka przekreśla bowiem koncepcję teatru tradycyjnego. Gdyby szukać w literaturze polskiej rodowodu dramatu awangardowego, to należałoby
Kartoteka – dramat bez akcji Na środku sceny, w łóżku leży Bohater, bez określonego wieku i imienia. Raz jest małym chłopcem, raz dorosłym mężczyzną, raz mówią do niego Kaziu, a za chwilę Dzidku itd. Trudno powiedzieć, gdzie to łóżko stoi – wygląda to na pokój przechodni, kawiarnię, a czasem nawet na ulicę. Leżącego Bohatera odwiedzają: rodzice, sekretarka, żona, Dziennikarz, Niemka, Tłusta kobieta, Gość w Cyklistówce, Pan z Przedziałkiem… Obok Chór Starców mówi swoje „komentarze”. Postacie podejmują
Kartoteka przekreśla koncepcję teatru tradycyjnego. Gdyby szukać w literaturze polskiej rodowodu dramatu awangardowego, to należałoby bez wątpienia wskazać na twórczość Leona Chwistka i Teatr Czystej Formy Witkacego. Również nie bez znaczenia byłyby tutaj doświadczenia teatru romantycznego, wszak Kartoteka zbudowana z luźnych scen nawiązuje w pewnym stopniu do struktury polskiego dramatu romantycznego, z tą różnicą, że wielkie sceny historyczne, w których Konrad, Kordian czy Irydion wygłaszali wzniosłe monologi, tutaj zostały zastąpione
Sam Różewicz, pisząc o nim w didaskaliach, bierze słowo bohater w cudzysłów – jakby zastanawiał się, czy to odpowiednie określenie: „Bohaterem” sztuki jest człowiek bez określonego wieku, zajęcia i wyglądu. „Bohater” nasz często przestaje być bohaterem opowiadania i zastępują go inni ludzie, którzy są również „bohaterami”. Dramat Różewicza opowiada o kimś, kto nie ma nawet imienia, jest nazywany Henrykiem, Dzidkiem, Władziem, Kaziem, Piotrusiem, Zbychem… On sam nie wie, jak się
Metoda na powtórkę? Przedstawić epokę za pomocą najważniejszych dla niej pojęć! Zrozumieć, zapamiętać, skojarzyć z potrzebnymi tekstami kultury. Nasz pojęciownik to zbiór najważniejszych terminów i najlepszy przewodnik. Apokalipsa (czas apokalipsy, apokalipsa spełniona) Sformułowanie używane na określenie czasów II wojny światowej, nawiązujące do biblijnej Apokalipsy św. Jana. Wydarzenia okupacji interpretowano jako dowód upadku cywilizacji i człowieka. Tendencję tę widać wyraźnie zwłaszcza w poezji tzw. pokolenia Kolumbów, np. Baczyńskiego (Pokolenie, Ten czas, Mazowsze) czy Gajcego
Miron Białoszewski – „twórca osobny”, wyizolowany, nie należał do żadnego ugrupowania poetyckiego. Stworzył swój własny język artystyczny, własny styl zdradzający fascynację kulturą niską wraz z jej niechęcią do wypolerowanych, gładkich słów. Z zachwytem pisał o jarmarcznych barankach, lukrowanych sercach z piernika, łyżkach durszlakowych i kaflowych piecach. Tworzył słowa hybrydy, pokraczne i bełkotliwe, ale zaskakująco świeże. Sceptyczny wobec języka oficjalnego, poszukiwał nowych form wyrazu w obszarze mowy potocznej. Wykorzystywał utarte maksymy, mowę dziecięcą, schematy językowe, by tworzyć nowe
