Współczesność
Prowokator i skandalista czy twórca walczący o prawo do własnego języka artystycznego? Odrzucił wszelkie konwencje literatury „wysokiej”. Z zachwytem pisał o jarmarcznych barankach, lukrowanych sercach z piernika, łyżkach durszlakowych i kaflowych piecach. Tworzył słowa-hybrydy, pokraczne i bełkotliwe, ale zaskakująco świeże. Nie wahał się tknąć narodowych świętości i powstanie warszawskie przedstawił w nieheroicznej konwencji. Świadomie zresztą nie wziął udziału w walce. Nic dziwnego, że wokół jego osoby i twórczości narosła aura literackiej sensacji i obyczajowego
Rymkiewicza dialog z barokiem W wierszach Jarosława Marka Rymkiewicza często pojawiają się postaci z epoki: Zbigniew Morsztyn, ksiądz Józef Baka – autor makabrycznych wierszy późnego baroku o przemijaniu i śmierci, Daniel Naborowski – barokowy poeta metafizyczny, wojewodzianka Morsztynówna. Czasami aluzje odnoszą się do tytułów barokowych wierszy: Na trupa, Do trupa (jak u Jana Andrzeja Morsztyna), Daphnis w drzewo bobkowe przemienieła się (tytuł przejęty dosłownie z poematu Samuela Twardowskiego). Wszystko to nie przypadek, lecz wyraz poetyckiej świadomości Rymkiewicza,
Tego się naucz! Ważne, abyś umiał odpowiedzieć na następujące pytania: Dlaczego Różewicza uważa się za twórcę awangardowego? Co oznacza określenie „poetyka ściśniętego gardła” w odniesieniu do twórczości autora „Niepokoju”? Co stało się z metaforą w poezji Różewicza? Dlaczego Różewicza określa się mianem poety moralnego niepokoju? Czy twórczość Różewicza ma coś wspólnego z poetyckim turpizmem? Czy w ostatnim czasie poeta otrzymał jakąś nagrodę literacką? Tło epoki Tadeusz Różewicz należy do
Zbigniew Herbert to jeden z największych poetów polskich drugiej połowy XX wieku. Jego wiersze są znane i cenione nie tylko u nas, także w innych krajach, przede wszystkim w Anglii i Stanach Zjednoczonych. Urodził się we Lwowie 29 października 1924 r. We Lwowie Herbert spędził dzieciństwo, uczęszczał do gimnazjum i zdał (na tajnych kompletach, pod niemiecką okupacją) maturę. Podczas okupacji przeszedł szkolenie w Armii Krajowej, działał w konspiracji. Studiował w Krakowie, Toruniu i w Warszawie.
Edward Stachura – najbardziej znany i popularny w kręgach młodzieżowych poeta sławę swą zawdzięcza po części kompozytorom i piosenkarzom, którzy ubrali jego wiersze w formę muzyczną. Bo któż z Was nie zna słynnego przeboju Życie to nie teatr, z muzyką Jerzego Satanowskiego? Kto nie słyszał Białej lokomotywy czy Ballady dla Potęgowej? A przede wszystkim – kto nie zna przebojów Starego Dobrego Małżeństwa: Jak, Z nim będziesz szczęśliwsza, Kim właściwie była ta piękna pani? Te i inne wiersze Stachury, a także
Tęsknota za szczęściem, życiem, wolnością Płyniemy przez wspomnienia miast: Z Białą Lokomotywą. Gdzie brzęczą pszczoły, pluszcze rzeka, gdzie słońca blask i cienie drzew; Do tej, co na mnie w życiu czeka; Do życia znowu nieś mnie, nieś: Biała Lokomotywo! (Biała Lokomotywa) Renesansowa tęsknota! Trudno uwierzyć, że taką wizję przedstawia człowiek uciekający przed życiem w śmierć. Czyż nie budzą się w Tobie jakieś niewypowiedziane pragnienia – pełnej wolności ( cywilizacja rodzi
Krzysztof Kamil Baczyński to najwybitniejszy poeta pokolenia Kolumbów. Urodził się w 1921 r. Wiosną 1939 r. (w roku wybuchu II wojny światowej) zdawał maturę. Mimo słabego zdrowia podczas okupacji związał się z konspiracją. Ukończył tajną podchorążówkę, wcześniej działał w Harcerskich Grupach Szturmowych. Razem z żoną Basią wziął udział w powstaniu warszawskim (1944 r.). Zginął czwartego dnia walki. Tło epoki Czasy Baczyńskiego to czasy apokalipsy spełnionej. Ziściły się najczarniejsze scenariusze katastrofistów: wybuch drugiej wojny światowej
Rafał Wojaczek (1945-1971) Był jednym z najbardziej szokujących artystów lat sześćdziesiątych. Wokół jego osoby wytworzyła się aura literackiej sensacji i obyczajowego skandalu. Tworzył ją zresztą sam poeta – alkoholik i awanturnik – bohater wielu pijackich ekscesów. W ten sposób utrwalał swój konflikt ze światem, podsycał go prowokacyjną twórczością, w której obsesja ciała, biologii, rozkładu przewyższyła wszelkie dotychczasowe fascynacje brzydotą. W istocie bunt Wojaczka nie wyrastał z konkretnych przesłanek ideowych, jak w przypadku turpizmu Różewicza czy Grochowiaka. Był
Czesław Miłosz – poeta, prozaik, eseista, tłumacz, historyk literatury urodzony na Litwie w 1911 r. Laureat literackiej Nagrody Nobla w 1980 r. Pisarz emigracyjny, który w roku 1951 podjął decyzję pozostania na Zachodzie, a dziesięć lat później wyjechał do Stanów Zjednoczonych, by w Kalifornii na uniwersytecie w Berkeley objąć katedrę literatury słowiańskiej. Tam spędził większą część życia. W Polsce komunistycznej był pisarzem zakazanym przez długie lata. Dopiero po przyznaniu Nobla ówczesne władze nie mogły już dłużej udawać, że ktoś
Miłosz o etyce i moralności Czymże jest poezja, która nie ocala narodów ani ludzi? Czesław Miłosz Przedmowa Trudno byłoby znaleźć u Miłosza wiersz, który nie stanowiłby głosu w dyskusji o zasadach etycznych. Czy taką właśnie rolę – moralizatora i strażnika prawdy przewidywał dla siebie poeta marzący o „opiewaniu festynów i radosnych gajów” (W Warszawie)? Chyba nie, ale cóż – życie nie zawsze pisze scenariusze zgodne z naszymi wyobrażeniami. Wydarzeniem, które
Tradycja – obyczaje, zasady postępowania, wartości. Słowem to, co przechodzi z pokolenia na pokolenie i tworzy narodową świadomość. Warto przywołać słowa T. S. Eliota: „Tradycja to bezczasowa teraźniejszość kultury, w której Szekspir, Dante i współczesny poeta mogą toczyć ciągle aktualny dialog”. Sięgają do jej skarbca klasycy. Stąd klasycyzm – termin (od słowa classicus – wzorowy, doskonały), którym określamy twórczość mistrzów starożytnych, ale i późniejsze prądy odwołujące się do antyku. Wspomnijmy,
Wisława Szymborska, laureatka literackiej Nagrody Nobla, zwana jest pierwszą damą poezji polskiej. Choć jej dorobek poetycki jest objętościowo szczupły, każdy jej wiersz jest małym arcydziełem… Jej rola w literaturze polskiej Literacka Nagroda Nobla dała Szymborskiej miano pierwszej damy poezji polskiej. Akademia Szwedzka 3 października 1996 r. przyznała Wisławie Szymborskiej literacką Nagrodę Nobla. W uzasadnieniu tej decyzji napisano, że nagrodzono „poezję, która z ironiczną precyzją pozwala wydobyć historyczny i biologiczny kontekst fragmentów ludzkiej rzeczywistości”. Twórczość
Ma opinię prowokatora i obrazoburcy polskiej literatury. Wyróżnia go oryginalny styl i specyficzne poczucie humoru. Jest mistrzem groteski! Nie obawia się wprowadzania erotyzmu – także często podszytego groteską… Szydzi z wielu świętości, takich jak ojczyzna, naród, wielcy wieszczowie, martyrologia. Nie przynudza, nie moralizuje… Dlatego jest ciągle żywy. Jego rola w literaturze polskiej Prowokator i obrazoburca w naszej literaturze. Wyśmiewał nawet uznanych twórców – z ironią pisał np. o Henryku Sienkiewiczu, autorze uwielbianej przez pokolenia Trylogii… Posługiwał się specyficznym językiem, trochę nawiązującym do…
Inspiracje malarskie Najchętniej pisano wiersze inspirowane obrazami Rembrandta. W swojej Lekcji anatomii Stanisław Grochowiak daje wyraz zamiłowaniu do brzydoty (turpizm); wszak obraz Rembrandta Lekcja anatomii doktora Tulpa przedstawia sekcję zwłok. Poeta nie skupia się jednak przede wszystkim na ukazaniu naturalistycznych szczegółów, lecz na zestawieniu fizycznej sekcji z „rozbieraniem” psychicznym: Najlepiej płukać octem A pocałunki zdjąć Ligniną Jałowioną Panowie Siatka krzywd Obleka nawet stopy Może to iście barokowy koncept poety – pomysł na
Krzysztof Kamil Baczyński Modlitwa do Bogarodzicy Któraś wiodła jak bór pomruków ducha ziemi tej skutego w zbroi szereg, prowadź nocne drogi jego wnuków, byśmy milcząc umieli umierać. Któraś była muzyki deszczem, a przejrzysta jak świt i płomień, daj nam usta jak obłoki niebieskie, które czyste – pod toczącym się gromem. […] 21 III 44 r. Lektura wiersza nasuwa dwa skojarzenia ze średniowieczem. Pierwsze – to ogólna refleksja, że mamy do czynienia z charakterystycznym
Poezja Karola Wojtyły Szczególna rola poezji Utwory Karola Wojtyły trudno zakwalifikować gatunkowo. Są to swojego rodzaju poematy czy traktaty poetycko-teologiczne, które są jednym ze sposobów poznania rzeczywistości, są próbą wyrażenia tajemnicy ludzkiej miłości, Kościoła, macierzyństwa i ojcostwa, ludzkiej śmierci… Poeta ma bowiem świadomość, że pewne sfery rzeczywistości można poznać i wyrazić tylko poprzez poezję (o tym pisali już poeci i filozofowie poprzednich epok!). Język poetycki sięga bowiem tam, gdzie zawodzi zarówno język potoczny,
Kazimierz Dejmek Reżyser, aktor, dyrektor teatrów, zmarł w 1996 roku. Twórca wybitny, bowiem posiadał własną koncepcję artystyczną działalności teatralnej. Ma w swoim dorobku wiele wybitnych przedstawień, niemniej najgłośniejsze, bo historyczne, wydają się Dziady z 1967/68 roku. Zdjęcie z tego spektaklu ze sceny zapoczątkowało wydarzenia marcowe 1968 – protest studentów UW. Inscenizacja zaiste mogła nie podobać się cenzurze: posiadała antyrosyjską, wymierzoną przeciw reżimowi wymowę. Wśród wielu wystawień dramatu narodowego to, Dejmka,
Różne rzeczywistości i ich odbicie w literaturze Gdyby przyszło Wam wypowiadać się na taki temat – prawdopodobnie ,,rozbity czasowo” na rzeczywistość międzywojenną, wojenną lub powojenną, współczesną – uświadomcie sobie, że: literatura zawsze jest odzwierciedleniem swoich czasów, odzwierciedla je wiernie lub deformując (tradycyjnie lub awangardowo) nie czyni tego tylko dla zarejestrowania obrazu, ale stawia liczne pytania. Jedno z nich brzmi: czy człowiek może kształtować rzeczywistość, czy też ona całkowicie kształtuje i urabia jego osobowość? Są
Cechą podstawową postmodernizmu jest jak wiadomo fakt, że właściwie nie ma raz ustalonej definicji. Wszyscy mniej więcej wiedzą o co chodzi, ale definicjom to coś umyka, zupełnie jak z miłością. Faktem jest, że to silny i modny prąd w literaturze współczesnej (od lat sześćdziesiątych), który wywodzi się z założenia, że wszystko co nowatorskie już w literaturze wymyślono, że ludzkość stanęła w obliczu literatury wyczerpania (czyli że jesteśmy po wszelkich modernistach) i można już tylko powracać, poddawać przekształceniom, parodiować
Przy jakich tematach będzie przydatna zaprezentowana wiedza filozoficzna? Początek świata i jego dziejów. Duchowo-cielesna natura ludzka. Prawda o człowieku i rzeczywistości. Filozoficzna wizja świata i człowieka. Źródła dobra i zła. Bóg i natura. Związki literatury z myślą filozoficzną. Wokół koncepcji stworzenia i struktury świata Myślicieli, filozofów od wieków frapuje tajemnica bytu, nurtują ich zagadnienia początku istnienia. Wiemy, że na takie pytania próbowała odpowiadać Biblia oraz grecka i rzymska mitologia. Na takie pytania odpowiadała również pradawna filozofia. Ważna wydaje się
