LEKTURY
Tadeusz Konwicki urodzony w 1926 r w Nowej Wilejce, wychowany w Kolonii Wileńskiej tuż koło Wilna, ukochał ten pejzaż. Później, już jako dorosły twórca niejednokrotnie ujawni sentyment do tych miejsc. Konwicki to nie tylko pisarz. Ma za sobą także rozdział pracy dziennikarskiej, jest dziś też znanym reżyserem. Dlaczego „apokalipsa”? Apokalipsa to termin wzięty z Biblii. Oznacza szczególny rodzaj proroctwa opisującego tajemnicę czasów ostatecznych i sensu dziejów. Apokaliptyczny charakter miały na
Geneza dramatu W małym dworku napisał Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy) w roku 1921, a na scenie wystawiono go dwa lata później. W sierpniu 1925 r. Witkacy dopisał zamykającą utwór scenę mimiczną. Dramat jest parodią napisanego przez Tadeusza Rittnera w 1904 r. dramatu realistycznego zatytułowanego W małym domku. Witkacego zirytowała stereotypowość sztuki Rittnera – pisząc swój utwór, zaatakował i skrytykował dramat realistyczny. Tytuł dramatu Witkacego ma jasno określoną funkcję – wskazuje
Dzieło – odkrycie Zbrodnia i kara to pierwsza z tzw. wielkich powieści Fiodora Dostojewskiego. Przed jej napisaniem był on mało znanym autorem kilku niezbyt ciekawych utworów. Za to po ukazaniu się Zbrodni… w roku 1866 stał się niemal natychmiast jedną z najważniejszych osobowości artystycznych Rosji i Europy. Co zadecydowało o takim sukcesie? Nic innego niż to, że był to pierwszy utwór, w którym Dostojewskiemu udało się w pełni zaprezentować własną
Jak powstała książka? Sama autorka pisze, że wszystko zaczęło się od prywatnych rozmów z Markiem Edelmanem, słynnym kardiochirurgiem, ale przede wszystkim naocznym świadkiem przeżyć z getta warszawskiego. To jedyny, ocalały z pogromu członek ŻOB-u, walczący w getcie w 1943 roku. Jak zwierza się Hanna Krall, zarówno sam temat, jak i postać Edelmana, wymagały pokory pisarskiej. Wywiad z Edelmanem w Odrze miał kontynuację w postaci długich, trudnych rozmów o czasach sprzed
Ta powieść to: utwór o naturze ludzkiej, książka o postępie cywilizacji, protest przeciw wojnie, pochwała piękna Ziemi i międzyludzkiej solidarności. Tło biograficzne, gatunek Jest to powieść słynna i wielce ceniona, choć nie ma zwartej, jednolitej fabuły. Jej treść to kilka epizodów z życia pisarza pilota, luźno powiązane opowieści o przygodach samego twórcy, jego przyjaciół i napotkanych ludzi. Jej przesłanie tkwi głównie w filozoficznej warstwie utworu, refleksji rozbudowanej dzięki opisywanym
Klechda domowa Wierną rzekę napisał Żeromski w 1912 roku, by uczcić pięćdziesiątą rocznicę powstania. Podtytuł klechda domowa oznacza legendę, podanie, związane z lokalnymi tradycjami, wierzeniami i obyczajowością danego regionu. A więc sugeruje, że opowieść ma związek z konkretnymi miejscami, w przypadku Wiernej rzeki z Kielecczyzną. W powieści odtworzone zostało konkretne wydarzenie z powstania styczniowego, osadzone w określonej miejscowości, Rudzie Zajączkowskiej. Nie tylko ta miejscowość, ale także przepływająca przez nią rzeka Łośna zostały nazwane i urzędowo, i nieoficjalnie przez mieszkańców Wierną Rzeką.
Autor Sofokles (496-406 p.n.e.) – jeden z trzech wielkich tragików greckich. Wprowadził do dramatu trzeciego aktora, zwiększył liczbę osób w chórze z dwunastu na piętnastu, udoskonalił dekoracje. W swoich utworach ograniczył rolę bogów, większy nacisk położył na przeżycia osób dramatu, pogłębił ich psychologię. Każdą z postaci obdarzył zespołem indywidualnych cech. Tworzył w czasach Peryklesa. Napisał około stu dwudziestu dramatów. Zachowało się tylko 7 tragedii: Ajas, Antygona, Król Edyp, Trachinki, Elektra,
Autor Dante Alighieri (1265-1321) To jeden z najważniejszych twórców przełomu średniowiecza i renesansu, uważany za prekursora nowej epoki. Urodził się i większość życia spędził we Florencji – stolicy sztuki. Pochodził z rodziny patrycjuszy. Otrzymał staranne wykształcenie, był poetą, uczonym i zaangażowanym w sprawy państwowe politykiem. Brał czynny udział w walce stronnictwa tzw. Gwelfów Białych dążących do uniezależnienia tego miasta od papiestwa. Po zwycięstwie przeciwników, Gwelfów Czarnych, zagrożony karą śmierci, musiał udać się na tułaczkę. Od roku 1302
Mistrz i Małgorzata – najsłynniejsza powieść radzieckiego pisarza Michaiła Bułhakowa, ukończona w roku 1940, lecz wydana dopiero w dwadzieścia sześć lat po śmierci autora – w r. 1966. Dziś znana i ceniona na całym świecie nie tylko ze względu na krytykę wymierzoną w system stalinowskiego totalitaryzmu, lecz także dzięki bogactwu problematyki ogólnoludzkiej: moralnej, filozoficznej, obyczajowej, psychologicznej. Na co zwrócić uwagę już podczas lektury? Mistrz i Małgorzata to swoista baśń
Autorka Maria Kuncewiczowa (1895-1989) – jedna z czołowych przedstawicielek nurtu psychologiczno-obyczajowego we współczesnej prozie. Mieszkała w Paryżu, w Wielkiej Brytanii (prowadziła tam polski oddział Pen Clubu) i w USA, gdzie wykładała literaturę polską na uniwersytecie w Chicago. W 1968 roku powróciła do kraju i aż do śmierci mieszkała w Kazimierzu Dolnym. Właśnie tam, w dawnym domu pisarki, zwanym Kuncewiczówką, mieści się jej muzeum. Epoka W dwudziestoleciu międzywojennym bardzo ważnym nurtem był psychologizm – do tego nurtu zaliczymy np. Cudzoziemkę,
Autor Witold Gombrowicz – jeden z najbardziej kontrowersyjnych polskich pisarzy, skandalista, burzyciel mitów narodowych, odsądzany nieraz od czci i wiary. W 1939 roku wyruszył statkiem do Argentyny – zastał go tam wybuch wojny, do kraju nie powrócił. Znane dzieło przedwojenne to Ferdydurke. Tło epoki Powieść Witolda Gombrowicza powstała w dwudziestoleciu międzywojennym – a był to czas eksperymentów w prozie. Rok wcześniej została wydana np. Cudzoziemka Marii Kuncewiczowej. Eksperymentalny charakter ma także twórczość Gombrowicza, w tym i jego najsłynniejsze
1. W jakiej epoce powstał ten utwór? W epoce romantyzmu. 2. Dlaczego jest to utwór nietypowy dla tej epoki w Polsce? Jest to lekka komedia o tematyce miłosnej. Powstała w czasach, gdy Polska była pod zaborami, a polscy wieszczowie pisali utwory o tematyce poważnej, patriotycznej. Niektórzy nawet zarzucali Fredrze, że poświęcił swój talent tematyce tak lekkiej i rozrywkowej w tych ciężkich czasach. Z tego powodu Fredro, skądinąd gorący patriota, na
Gatunek – werystyczny obrazek Obrazek jako gatunek doskonale nadawał się do realizacji założeń pozytywizmu, za jego pomocą z łatwością można było szerzyć hasła pozytywistyczne – pokazywać niedole ludu i naświetlać problemy, z którymi trzeba sobie radzić. Choć od razu widać, że obrazek ten powstał pod wpływem konkretnych wydarzeń i ma charakter tendencyjny, to nie wpływa to na jego wymowę i strukturę artystyczną. Zaskakiwać może nietypowe jak dla tekstu tendencyjnego zakończenie – jest
Potop Henryka Sienkiewicza 1. Potop to powieść historyczna. Jakie wydarzenia historyczne opisane w tej powieści możesz wymienić? Do wydarzeń historycznych w Potopie należą: pospolite ruszenie pod Ujściem, poddanie Wielkopolski pod panowanie Karola Gustawa; uczta w Kiejdanach i uznanie zwierzchnictwa szwedzkiego nad Litwą, bunt części chorągwi przeciw hetmanowi; zajęcie przez Szwedów Warszawy; obrona Jasnej Góry przed Szwedami; wypadki dotyczące Jana Kazimierza: jego ucieczka na Śląsk, powrót króla na wieść o walce Polaków z najeźdźcą, lwowskie śluby Jana
Tego się naucz! Ile utworów wchodzi w skład Trenów? Dlaczego są one dziełem wyjątkowym na tle dotychczasowej polskiej poezji żałobnej? Komu są poświęcone? Treny to nazwa cyklu określająca po prostu gatunek, w którym napisane zostały utwory. Cykl poprzedza dedykacja: „Orszuli Kochanowskiej, wdzięcznej, ucieszonej, niepospolitej dziecinie, która cnót wszytkich i dzielności panieńskich początki wielkie pokazawszy, nagle, nieodpowiednie, w niedoszłym wieku swoim, z wielkim a nieznośnym rodziców swych żalem zgasła, Jan Kochanowski, niefortunny ociec, swojej najmilszej dziewce z łzami
Autor Joseph Conrad (1857-1924) – powieściopisarz angielski polskiego pochodzenia. Przez sporą część życia był marynarzem (dosłużył się nawet stopnia oficerskiego) i jego najbardziej znane utwory wiążą się z tematyką morską. Pisał utwory dotyczące ludzkiej kondycji, miejsca człowieka w świecie jawiącym się jako absurdalny żywioł. Spadkobierca ideałów romantycznych. Najważniejsze dzieła: Lord Jim Nostromo W oczach Zachodu Zwycięstwo Geneza utworu Jądro ciemności zostało wydane w 1902 r. w tomie zatytułowanym Młodość i inne opowiadania.
Skąpiec Moliera Dzieło Skąpiec Moliera to przede wszystkim komedia charakterów – komizm wynika z ich działań i cech psychologicznych. Jedna z najbardziej ponurych komedii Moliera: obraz sknerstwa jako dominującej namiętności przytłacza. Intryga jest banalna i słabo zarysowana. Skąpca można też nazwać dramatem rodzinnym – porusza problem zależności dzieci od rodziców. Autor Molier, właściwie Jean Baptiste Poquelin (1622-1673), syn paryskiego tapicera, całe swoje życie związał z teatrem i aktorską rodziną Béjart. Był reżyserem, aktorem i autorem sztuk. Po
Wiele już lat po wojnie, daleko od Polski, bo na żydowskiej ziemi, młoda kobieta, która spodziewa się dziecka zadręcza się myślami. Czy urodzi chłopca, który być może będzie żołnierzem i będzie musiał zabijać? Czy dziewczynkę, która też stać się może ofiara historii? Ta kobieta to Miriam Wewer – Marysia Wiewióra – a właściwie Joasia Fichtelbaum, uratowana w czasie wojny z warszawskiego getta. Splątały się w niej sprzeczne uczucia miłości i
Ta powieść to protest pisarza przeciw pruskiej akcji germanizacyjnej. Postępowanie Krzyżaków ukazane zostało zatem w niezwykle negatywnym świetle. Autor Henryk Sienkiewicz, pseudonim Litwos (1846-1916), jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy pozytywistycznych, autor głośnych powieści historycznych, między innymi Trylogii (Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski) i Quo vadis. W 1905 roku otrzymał Nagrodę Nobla. Bohaterowie Sienkiewicza stali się ważnym punktem odniesienia dla pisarzy późniejszych epok, podobnie jak propagowane przez niego wzorce literackie
Autor Gustaw Herling-Grudziński (1919-2000) Urodził się 1919 r. w Kielcach 1935 – debiut ucznia (jeszcze gimnazjum) w piśmie Kuźnia Młodych 1937 – studia na polonistyce UW 1938 – kieruje działem literackim (pismo Orka na Ugorze) 1939 – udział w kampanii wrześniowej 1940 – aresztowany przez NKWD przy próbie nielegalnego przekroczenia granicy i skazany na 5 lat łagru 1940 – więzienie w Witebsku, Leningradzie, Wołogdzie – łagier w Jercewie pod Archangielskiem zwolniony po demonstracyjnej głodówce w styczniu
