LICEUM
Przedstaw dwie powstałe w oświeceniu pieśni, które pełniły rolę hymnów. Komentarz Niby prosty temat, a zawiera w sobie zagadkę, której rozwiązanie nie powinno być jednak trudne. Twoim zadaniem jest oczywiście przedstawienie Hymnu do miłości ojczyzny Ignacego Krasickiego i Pieśni legionów polskich we Włoszech (częściej używana jest nazwa Mazurek Dąbrowskiego) Józefa Wybickiego. Nie da się uniknąć cytowania. W wypadku Hymnu do miłości ojczyzny wystarczy znajomość kilku pierwszych wersów, jednak nieznajomość Mazurka Dąbrowskiego, hymnu naszego kraju,
Odwołując się do wybranych przykładów, przedstaw oświeceniowe kryteria mądrości i głupoty. Komentarz W pracy powinny się znaleźć propagowane przez oświecenie wzory pozytywnych bohaterów i piętnowanie zachowania bohaterów negatywnych, ale nie tylko. Potrzebna jest znajomość światopoglądu epoki, a nawet realiów społeczno-politycznych. Zawarte w temacie słowo „przedstaw” sugeruje bardziej odtwórczy charakter pracy. Rzeczywiście, jej podstawą będzie opisywanie kolejnych kryteriów i ilustrowanie ich odpowiednio dobranymi przykładami. Wypracowanie wymaga typowego dla rozprawki uporządkowania, ale także umiejętności zauważenia różnych
„Człowiek zawsze domaga się znaku, aby położyć kres napięciu spowodowanemu przez względność i trwogę” (Mircea Eliade). Skomentuj ten sąd na podstawie wybranych dzieł renesansu i baroku. Komentarz Temat wydaje się trudny, ale tak naprawdę nie jest, to cytat z Eliadego nadaje mu taką ponurą i naukową postać. Trzeba więc najpierw rozgryźć cytat, aby ujrzeć, że temat jest całkiem przystępny i pasujący do baroku. Co znaczy cytat? Chodzi o to, że człowiek zagubiony w niewiedzy o problemach
Sarmatyzm w utworach Jana Chryzostoma Paska i Wacława Potockiego – która twórczość wydaje Ci się bliższa współczesnemu czytelnikowi? Sarmatyzm to temat bardzo popularny. Nie ma pierwszej klasy licealnej, która nie zetknęłaby się z pisaniem o tym zjawisku. W temacie, który proponujemy, jest pewna nowość – porównanie ujęcia dwóch czołowych pisarzy baroku w kontekście odbioru współczesnego czytelnika. Zawsze wyrażaj własną opinię – ale najpierw ją przemyśl… Układ pracy: Wstęp – czym był sarmatyzm? Kim byli
Barok i renesans – dwie epoki, dwie wizje świata. Komentarz Temat porównawczy, który jak wszystkie tego typu polecenia zakłada, że dokonasz pewnych uproszczeń. Można się domyślać, że w tym konkretnym przypadku chodzi o pokazanie tych dwóch epok jako skontrastowanych ze sobą, propagujących odmienne wartości i postawy. Trzeba oczywiście wykazać się ogólną wiedzą na temat obu epok, ale niezaprzeczalną zaletą tego tematu jest fakt, że nie trzeba prezentować szczegółowych wiadomości (jak w wypadku poprzednich tematów),
Sonety Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego jako wyraz niepokojów i rozdarcia wewnętrznego człowieka baroku. Jak zacząć? Wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie – ten cytat z sonetu Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego zaczął żyć własnym życiem. Pełni rolę swego rodzaju definicji, najkrótszej charakterystyki kondycji człowieka baroku. Warto wyjść właśnie od tego fragmentu. Przykład Wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie – słaby, chwiejny, o dwoistej naturze i słabej woli. Taki właśnie był człowiek widziany oczyma Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego. Ten cytat to swego rodzaju wizytówka całej
Wojna i kształtowanie ideału rycerza-Sarmaty – ważne tematy literatury barokowej. Komentarz Barok to epoka licznych wojen, ciągnących się długo i przynoszących olbrzymie straty. Nic dziwnego, że stała się bardzo popularnym tematem ówczesnej literatury, skoro konsekwencjami ówczesnego życia politycznego było… czekanie na wojnę, uczestnictwo w niej lub odbudowywanie sił po wojnie właśnie zakończonej i szykowanie się do nowej. Zwróć uwagę na ideał rycerza – Sarmaty. Zastanów się, na ile przypomina on rycerza średniowiecznego, a na
Refleksja obywatelska i patriotyczna w poezji barokowej. Pogarszająca się sytuacja zewnętrzna i wewnętrzna kraju, zwiększająca się dominacja magnaterii i osłabienie władzy królewskiej niejako zmuszały barokowych twórców do zdecydowanego stanowiska, czyli zwrócenia uwagi na największe wady ustroju i egoistyczną postawę Sarmatów. Forma pracy Bardzo ważne jest, jak zamierzasz uporządkować swoją pracę – według sposobów wpływania na odbiorcę, „ciężaru gatunkowego” utworów (np. od najostrzejszej do najłagodniejszej krytyki), według piętnowanych wad? A może wybierzesz najłatwiejszy podział –
Różne sposoby pisania o miłości w utworach poetów barokowych. Komentarz O miłości, podobnie jak o wojnie, w interesującej nas epoce powstało bardzo wiele utworów. Staraj się ukazać różne oblicza miłości: miłość dworską, miłość opartą na pożądaniu czy na porozumieniu dusz. Weź pod uwagę także „miłość na wesoło” – zabawne i odważne, pieprzne utwory Daniela Naborowskiego czy Jana Andrzeja Morsztyna. Forma pracy Bardzo ważne jest, jak zamierzasz uporządkować swoją pracę – według sposobów wpływania na
Motywy przemijania, marności świata i śmierci w literaturze polskiego baroku. Jak zacząć? Najbezpieczniej będzie zacząć od początku, czyli od Księgi Koheleta. Inny sposób to nakreślenie sytuacji, w której zmuszony jest żyć człowiek baroku. Przykład I „Vanitas vanitatum et omnia vanitas” – marność nad marnościami i wszystko marność. Te słowa na zasadzie refrenu powtarzają się w biblijnej „Księdze Koheleta”. Marne jest życie ludzkie i wszystkie doczesne wartości. W chwili śmierci i tak wszystko, co udało nam się
Metafizyczna głębia? Forma, która przysłania treść? Twoja opinia o poezji baroku. Komentarz do tematu Zwróć uwagę Ten trudno brzmiący temat jest uczoną wersją dość oklepanego zagadnienia: przerost formy nad treścią, czy też głęboka treść w wyszukanej formie? Lepiej przychylić się do tej drugiej opinii, przyjaźniejszej dla baroku, lub w ogóle uniknąć ocen generalizujących. Układ pracy: Wstęp – refleksja o poezji barokowej. Analiza i ocena twórczości kolejnych poetów barokowych. Wnioski podsumowujące. Jak zacząć? Najlepiej
Postawa siedemnastowiecznego szlachcica-Sarmaty i jej pozostałości we współczesnym społeczeństwie. Komentarz W temacie tej pracy zostały zawarte dwa równorzędne problemy: musisz przedstawić postawę szlachcica-Sarmaty, ale też pokazać jej wpływ na świadomość współczesnego Polaka. Pisanie o tym wymaga więc zarówno wiedzy, jak i umiejętności wyciągania wniosków. Temat jest bardzo typowy – zawsze przy okazji baroku omawia się zagadnienia sarmatyzmu. Jak zacząć? We wstępie takiego wypracowania można użyć zestawu pytań, na które potem, w trakcie wywodu,
Porównaj tragizm bohatera antycznego i bohatera szekspirowskiego; przywołaj w tym celu odpowiednie przykłady literackie. Komentarz: Prawdopodobieństwo trafienia na taki temat jest dość duże, warto się więc przygotować. Zwróć uwagę, że jesteś proszony o podanie przykładów literackich; mogą to być np. Król Edyp i Antygona Sofoklesa, Makbet, Romeo i Julia, Hamlet czy Otello Williama Szekspira. Trzeba będzie przypomnieć sobie wiadomości o tragizmie i konstrukcji bohatera tragedii greckiej, poszukać odpowiednich fragmentów w Poetyce Arystotelesa. Forma pracy Możesz
Jakie myśli renesansowych twórców zadedykowałbyś współczesnym władcom i politykom? Komentarz Tematy nawiązujące do współczesności są na ogół dosyć lubiane. Ten jest jednym z nich. Masz okazję do pochwalenia się swoim dojrzałym spojrzeniem na współczesną politykę polską i zagraniczną, do zwrócenia uwagi na słabości i błędy współczesnych głów państw. Jeżeli nawet polityka jest Twoją pasją, nie zapomnij, że masz przywołać myśli twórców epoki odrodzenia dotyczące władzy. Wybór jest bardzo duży. Gdy któreś ze słów renesansowego
Świat jako teatr, człowiek jako aktor – wskaż i omów przykłady utworów twórców renesansowych, w których kondycja człowieka ukazywana jest w taki właśnie sposób. Komentarz Trudny, dość ambitny temat, który pozwala jednak rozwinąć skrzydła. Warto skupić się na wybranych dziełach Williama Szekspira (wielkiego entuzjasty i propagatora takiego sposobu widzenia świata) i Jana Kochanowskiego, któremu wizja człowieka jako aktora – a raczej marionetki – na scenie życia także była bardzo bliska. Utwory mistrza ze
Jak ukazywani są chłopi w literaturze polskiego renesansu? Odpowiedz na pytanie, bazując na wybranych utworach. Komentarz Temat nie jest łatwy. Przykłady literackie można jednak znaleźć. Nie można powiedzieć, że chłop awansował na pełnoprawnego bohatera literackiego, ale nie można przeoczyć kilku ważnych utworów. Chłop pojawia się w poezji i publicystyce; renesansowi humaniści dostrzegają jego krzywdę, brak praw, całkowitą niemal zależność od łaski i niełaski (częściej niestety niełaski) pana. Antyk skupiał się na losach bogów
Dworzanin i ziemianin – dwa ważne wzorce osobowe epoki. Bazując na wybranych utworach, ukaż ich portrety w literaturze polskiego renesansu. Komentarz W tego typu tematach dobrym posunięciem jest ustosunkowanie się do danego wzorca: jaką rolę spełnia w swojej epoce, jakie są dalsze jego losy. Czy jest to wzorzec charakterystyczny tylko dla danej epoki, czy spotkamy się z nim także później? Jeżeli występuje także później, to czy realizowany jest tak samo czy inaczej? Jak dalekie są
Portrety władców starożytnych w świetle znanej Ci literatury i filmu. Władza to zagadnienie uniwersalne. Pamiętaj, by podczas rozważań oceniać je również z punktu widzenia współczesnego człowieka. Własne zdanie czyni pracę nieszablonową. Przykłady wydarzeń dziejących się wokół Ciebie, a związanych z tematem, również urozmaicą pracę. Znajomość antyku przyda się do rozważań na temat władzy. Władcy byli bohaterami antycznych tragedii, a dylematy władzy – tematem tragedii i rozpraw filozoficznych. Uwaga! Temat jest zawężony – mamy pisać tylko
Literatura starożytna opowiada o losach postaci tragicznych. Wobec kogo odczuwasz litość, wobec kogo trwogę. Forma pracy rozprawka dialog z postacią esej wywiad z bohaterami pracy Przykłady innych tematów „Uczyniwszy na wieki wybór, w każdej chwili wybierać muszę”. Odnieś powyższą myśl do bohaterów literackich antyku i Biblii wybierających łatwe bądź trudne drogi życiowe. Galeria postaci tragicznych – bohaterów antycznych i biblijnych. „Współkochać przyszłam, nie współnienawidzić”. Na czym polegał tragizm Antygony, w czym widzisz uniwersalizm jej postawy. Klasyczna
„Współczesnością” lub „Pokoleniem ’56” nazwała krytyka literacka poetów, którzy debiutowali po 1956 roku. Patrząc na te debiuty z perspektywy współczesności, trudno mówić o formacji pokoleniowej, ponieważ poza zbliżoną datą zaistnienia – ich autorzy niewiele mają wspólnego artystycznie, biograficznie łączą ich zaś, choć różne, doświadczenia wojenne i inne przeżycia pokoleniowe. Wspólnota ich poezji ma charakter sytuacyjny. Kto wtedy debiutował? Należący do pokolenia Kolumbów Miron Białoszewski i Zbigniew Herbert. Ich debiuty Kazimierz Wyka nazwał „pozornymi”,
