LICEUM
„W ludziach więcej rzeczy zasługuje na podziw niż na pogardę.” (Albert Camus, „Dżuma”) Komentarz do tematu Temat często stawiany w kontekście wydarzeń wojennych lub innych aktów zagrożenia. Wpisuje się w cały cykl tematów i rozważań o naturze ludzkiej. Camus jest optymistą – wierzy w człowieka. Taki cytat z reguły opatrzony jest komentarzem potwierdź lub zaprzecz. Ale najpierw – przemyśl! Podpowiedź: Czy w ludziach więcej rzeczy zasługuje na podziw niż na pogardę? Musicie sami poszukać
Moralny wymiar przeżycia wojennego w ujęciu twórców XX wieku. Pułapka? Sformułowanie: moralny wymiar. Mamy pisać o problemach etycznych, o wpływie wojny na moralność, o dylematach moralnych, nie o czym innym. Uważaj! • Możesz pisać o dawniejszych wojnach – jeśli piszą o nich twórcy XX wieku! • Nie możesz przywoływać dzieł wcześniejszych. Dlaczego? Uważnie przeczytaj temat. Rada • Wyeksponuj dylematy moralne, nie losy bohaterów. • Nawiąż do innych wojen! Warto uwzględnić np.: • Na Zachodzie
Motyw czasu i starości w wierszach Marii Pawlikowskiej Jasnorzewskiej. Umiejętnie wplataj cytaty Słowa wyjęte z poezji, a włączone w tok rozważań jako argument literacki świadczą o znajomości materiału, podnoszą poziom wypowiedzi. Popisz się znajomością biografii poetki Informacje biograficzne są cenne, bo dowodzą, że autor pracy szczerze interesuje się osobą poetki; uatrakcyjniają treść wypracowania. Odwołuj się do innych tekstów kultury Bardzo wartościowe są odwołania do dzieł sztuki i literatury światowej podejmującej ten sam motyw (czas i starość) –
Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa powieścią o pisarzu i jego dziele, o dobrym szatanie i złej rzeczywistości. Komentarz do tematu Dość trudny, bo wymaga wyłożenia całej „diabelskiej” filozofii Bułhakowa: jednak kto dokładnie czytał powieść i zapoznał się z jej interpretacjami, nie powinien mieć problemów. Szczególnie trudny w powieści jest problem „dobrego diabła”, złej rzeczywistości. Uwaga! Jest to też powieść o: Chrystusie, wielkiej miłości, totalitaryzmie, walce dobra ze złem. Interpretuj subiektywnie! Zaznaczaj jednak, że
Kazimierz Wyka uważał, że „Symbol to przede wszystkim synteza jako przeciwstawienie sztuki analitycznej, synteza dosięgająca niezwykłych rozmiarów”. Rozważ słuszność tego stwierdzenia, odwołując się do wybranych utworów modernistycznych. Komentarz do tematu Temat jest trudny, dotyczy zagadnień teoretycznoliterackich, a sprawia wrażenie jeszcze trudniejszego z powodu cytatu i nagromadzenia trudnych słów: synteza, sztuka analityczna. Skorzystaj ze słów autorytetów! Cytat to także pomysł na efektowne, mocne, dobitne zakończenie! Zadbaj jednak, by cytowane fragmenty dotyczyły tematu, nie tylko
Historia oraz współczesność w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego. Komentarz do tematu Temat o tyle trudny, o ile trudność stanowi interpretacja symbolicznych dramatów. Problemem może być też skonstruowanie pracy o historii i współczesności, które w utworze się przenikają, a także sformułowanie własnych wniosków. Przydatne sformułowania: silnie osadzony w realiach współczesnego autorowi życia, ujawnianie rozbieżności między dwiema warstwami społecznymi, kontrastowe ukazanie przeszłości i teraźniejszości, skompromitowanie bohaterów, będących ucieleśnieniem dominujących w społeczeństwie postaw i poglądów. Historia oraz współczesność w Weselu Jak zacząć? Od razu
Poezja i poeta w twórczości francuskich modernistów. Komentarz do tematu Temat niezbyt trudny. Musisz wprawdzie wyciągnąć wnioski, ale prawdopodobnie znasz je już z lekcji, na których interpretowaliście wiersze francuskich modernistów. Poezja i poeta to były tematy podstawowe ich utworów. Zadanie dla ambitnych: możesz powołać się na utwory spoza programu. Rada Jeśli decydujesz się na kompozycję tradycyjną, możesz, jak w tej pracy, przejrzyście i poprawnie przyjrzeć się motywowi poety i poezji u kolejnych twórców francuskiego modernizmu. Praca będzie jeszcze
„Polsce można służyć orężem i pracą”. Porównaj romantyczny patriotyzm walki z pozytywistycznym kultem pożytecznej pracy. Rada Warto opowiedzieć się po którejś stronie lub z założeń obu epok wybrać, co dobre, a co złe, wprowadzić polemikę z typowymi poglądami. Przydatne sformułowania • Nie jest mi bliska postawa… (Konrada Wallenroda) • Polemizuję z… (romantykami) • Nie podoba mi się… (takie postawienie sprawy) • Nie rozumiem… (dramatu Gustawa) • Trudno mi zrozumieć… (postawę romantyków) Wymień patriotów
Idealiści i marzyciele wielkiej prozy realizmu – pani Bovary, Wokulski, Rzecki. Ich marzenia i rozczarowania, Twoje opinie o idealizmie. Komentarz do tematu Temat marzeń i rozczarowań, bohaterowie literaccy marzyciele, idealiści, szaleńcy powracają dość często na maturach. Jak można wzbogacić pracę? Przywołaniem postaci Emilii Korczyńskiej z Nad Niemnem, bohaterki przerysowanej, w pewnym sensie nawet będącej parodią pani Bovary. A warto było o Emilii wspomnieć, by pokazać, że również w taki sposób twórcy pozytywizmu przedstawiali rozczarowanych życiem marzycieli.
Dobro i zło w III cz. Dziadów Adama Mickiewicza. Komentarz do tematu Temat ogranicza autora do jednego tylko tytułu i „rzuca” mu hasło do rozważenia. Temat taki wymaga pracy – analizy badawczej, i zawsze w takich przypadkach myślimy: Czy dobro i zło są w tym utworze? Jeśli tak – to przez co wyrażone? – Szukamy, szukamy, szukamy. Jaki rozkład sił zauważamy? Czy wykładnia jest jednoznaczna, czy odbywa się tu jakaś dyskusja? Jeśli tak – to
„Poezja! Jakie twoje imię? Tworząca? Cóż tworzysz? Siebie”. Jak widziano w romantyzmie rolę poezji i poety? Komentarz do tematu Bardzo typowy, przekrojowy, ważny dla epoki. Rola poety i poezji w romantyzmie. Wielkie szanse na taki temat wypracowania klasowego czy domowego. Jest tylko specyficznie, „modnie” sformułowany: ozdobiony cytatem. Rada 1 Przypomnij sobie teksty romantyzmu, których bohaterem jest poeta. Jest ich sporo. A może znasz jakieś wypowiedzi programowe lub wiersze o poezji? Potem zastanów się,
Jakie wzruszenia i podobieństwa do dzisiejszych czasów może odnaleźć współczesny młody człowiek w utworach wczesnego romantyzmu? Uwaga! Ograniczenie! Mamy pisać tylko o tekstach wczesnego romantyzmu! Ważne sformułowania bogate życie wewnętrzne bohaterów, skomplikowana psychika świat uczuć, miłość jako wartość najwyższa nonkonformizm indywidualizm. skłonność do autorefleksji, zainteresowanie metafizyką. Jaką wybrać formę? Rozprawka czy esej? A może jeszcze inna forma utworu? Rozprawka zmusza do uporządkowania materiału, do postawienia wyraźnej tezy. (Budzi nowe wzruszenia? Jakie?)
Dramat ojca, chrześcijanina i filozofa w Trenach Jana Kochanowskiego. Wymowa i wartości „Trenów” Jana Kochanowskiego. Komentarz do tematu Jaki jest najczęściej popełniany przy tym wypracowaniu błąd? Opisywanie przede wszystkim tragedii ojca, który utracił ukochaną córeczkę. Tak zresztą zazwyczaj myślimy o Trenach, zapominając, że pisał je nie tylko zrozpaczony rodzic, lecz także filozof, który traci wiarę w wyznawane wcześniej wartości, i chrześcijanin, któremu trudno zaakceptować decyzję Boga. To właśnie musi znaleźć się już we
Gdybym mógł (mogła) porozmawiać ze świętym Aleksym, spytałbym (spytałabym) o… Ocena świętego Aleksego. Święty Aleksy zawsze jest bohaterem wypracowań w klasie pierwszej. Nic dziwnego – nie tak wiele w literaturze dawnej mamy charakterystycznych postaci. Aleksy w dodatku wywołuje emocje, bo jego wzorcowa niegdyś postawa dziś wydaje się ludziom zupełnie obca, niezrozumiała. Będziecie więc pisać na temat „Ocena św. Aleksego z punktu widzenia człowieka współczesnego” albo „Aktualność średniowiecznych wzorców parenetycznych w świecie współczesnym”. My proponujemy temat
Człowiek dla Boga czy Bóg dla człowieka? Twój sąd o średniowieczu. Taki temat trafia się często na klasówkach po opracowaniu średniowiecza. Dlatego aby dobrze go napisać, nie wystarczy znajomość ogólna ideologii epoki – trzeba odwołać się do całości dorobku literackiego. Filozoficznego, nawet do historii. Większość uczniów będzie pisać o teocentryzmie, ustali, że była to epoka, w której zdecydowanie dominowała opcja „człowiek dla Boga”. Łatwo to udowodnić, opisując średniowieczne lektury. Ale można też zaprzeczyć
„Człowiek to wielkość i małość jednocześnie” – rozważ to stwierdzenie, odwołując się do treści Biblii. Temat nie jest skomplikowany, trzeba tylko jasno uświadomić sobie cel pracy: za pomocą przykładów osób i koncepcji zawartych w Biblii pokazać słuszność myśli o człowieku. Użyj sformułowań: Według „Księgi Rodzaju” i biblijnej historii o stworzeniu człowiek i wielki jest, i mały… Z „Księgi Rodzaju” wyłania się portret człowieka potężnego. Człowiek mocny, wielki to… Co stało się z potęgą ludzką – w słowach Koheleta. Późniejsze
Dowiedź uniwersalności Biblii jako wielkiej księgi naszej kultury. Tematy najczęściej zadawane przy opracowywaniu Biblii: Dowiedź uniwersalności „Biblii” jako wielkiej księgi naszej kultury. Człowiek to wielkość i małość jednocześnie – rozważ to stwierdzenie, odwołując się do „Biblii”. „Biblia” jako wykładnia etycznego postępowania ludzi. Zagadnienie cierpienia w świetle losów postaci biblijnych. Obrazy buntu w „Biblii”. Prześledź stosunki między rodzicami a dziećmi, przywołując przykłady z „Biblii”. Wizje szczęścia prezentowane w „Starym” i „Nowym Testamencie”. Komentarz do tematu Temat
Wyobrażenia starożytnych Greków o świecie, bogach i ludziach na podstawie mitów. Komentarz do tematu Jak starożytni wyobrażali sobie świat, jak wyjaśniali wszelkie jego tajemnice – to obraz, który rysuje mitologia. Zarazem sens, dla którego powstała, a my się o niej uczymy. Dlatego takie pytanie stawia się zawsze przy pracy nad antykiem w formie wypracowania lub zadania domowego. Uwaga: Wykorzystaj wypowiedź autorytetu. Na przykład profesora Aleksandra Krawczuka, znanego badacza i popularyzatora starożytności. Rozmowę z nim, a także z innymi naukowcami,
Człowiek wobec śmierci – rozważania na wybranych przykładach literackich. Temat konkretny, ale i szeroki, nienarzucający materiału literackiego. Daje możliwość wykazania się wiedzą na temat omawianej epoki (dwudziestolecia), ale można równie dobrze wybrać inne przykłady literackie, np. odwołać się do poezji baroku, Trenów Kochanowskiego, wierszy Poświatowskiej. Zapunktujemy znajomością utworów niefigurujących w lekturze obowiązkowej (Czarodziejska góra, wiersz Leśmiana Do siostry) lub jeszcze nieomawianych (Sklepy cynamonowe). Widzę pewną furtkę dla tych, którzy nie przygotowali
Napisz interpretację wiersza Mirona Białoszewskiego pt. Wywiad. Miron Białoszewski Wywiad MISTRZ MIRON Puka? Kto? (uchyla) Acha… Chwileczkę… już PANI GOŚĆ Pan woli ludność czy bezludność? MISTRZ MIRON Trochę bez, trochę z PANI GOŚĆ z z z, to nie przeszkadza? MISTRZ MIRON jak fruwa – nie, w rurach – nie, jak za długo siedzi – tak PANI GOŚĆ Tak się rozglądam, dobrze tu panu? MISTRZ MIRON Przeważnie… przepraszam, pani nazwisko? […]
