LICEUM
Poezja Różewicza budzi takie uczucie jakby poeta chciał zacząć wszystko od nowa, ustalić nowe techniki tworzenia poezji, inaczej szukać znaczeń, inaczej ustalać sens słów. Najważniejsze cechy twórczości poetyckiej Różewicza to: upodobnienie poezji do prozy (ważna rola języka potocznego), oszczędność pisarska – jak najmniej słów, jak najwięcej znaczeń, co w efekcie daje lapidarność poetyckiej wypowiedzi, wiersz – to zwięzły sąd, refleksja lub informacja o odczuciu poety. Zobacz: Tadeusz Różewicz to twórca,
Turpizm – była to orientacja poetycka, która rozwinęła się po 1956 r. Poeci-turpiści programowo, „z założenia” włączyli w obręb poezji: brzydotę, kalectwo, choroby i śmierć. Twierdzili, że są to równie uprawnione tematy poezji jak inne, gdyż uzupełniają prawdę o człowieku. Szczególnie lubiany był temat zniszczenia, śmierci i rozkładu. Dotąd motywy takie nie miały oficjalnego miejsca w poezji. Wprawdzie można powiedzieć, że turpiści odwoływali się do tradycji Baudelaire’a, poetów baroku i
Campo di Fiori Wymowę Campo di Fiori podpowiada sam poeta. Zestawia on dwa place, dwa społeczeństwa i dwa wydarzenia historyczne. Pierwsze to spalenie na stosie Giordana Bruno w 1600 r. na Campo di Fiori. Kiedy spłonął stos, życie znów zajęło plac – handel, zakupy, kosze oliwek i cytryn – zwyczajne, tętniące życie. Drugie podobne, choć dużo późniejsze wydarzenie to rok 1943 – powstanie w getcie Warszawy, salwy za murem a tuż obok, na placu warszawskim w piękną
Można powiedzieć, że jest to stosunek buntowniczy, że poeta występuje przeciw polskim mitom, idealistycznym zrywom, obrazoburczo wołając o realizm, o to, by dostrzec Dedala, by zaprzestać żałobnych śpiewów, a konstruktywnie pomyśleć o przyszłości. Ernest Bryll jest ciekawym twórcą, jego wiersze przyciągają rytmicznym brzmieniem, często są utrzymane w klasycznych rygorach rymu, stylizacji na dawną polszczyznę, bogate w przerzutnie i metafory, a przy tym nie unika poeta mowy potocznej, nawet wulgaryzmów i… dyskusyjnych teorii. Jednak wiersze Brylla budzą pewne podejrzenia:
Przykład z ręką na sercu Z ręką na sercu mówię ci, że Agnieszka nie brała udziału w tej kradzieży. oddać komuś serce Izolda oddała serce Tristanowi. iść za głosem serca Pomimo sprzeciwu ze strony rodziny Juliusz Słowacki poszedł za głosem serca i pozostał wierny swojemu powołaniu poety. Komentarz To bardzo proste zadanie. Takie na rozkręcenie. Sprawdza Twoją wiedzę w zakresie podstawowej terminologii służącej do opisu języka. Sprawdza też, czy potrafisz poprawnie posługiwać się
Przykład Doskonałość to ideał, wzór do którego powinno się dążyć. Można mówić o doskonałym warsztacie poetyckim czy pisarskim – doskonałym, czyli dopracowanym pod każdym względem; takim, któremu nie można nic zarzucić. Komentarz Możliwości odpowiedzi na to pytanie jest bardzo wiele. Możesz zastanowić się, czy warto dążyć do doskonałości za wszelką cenę i czy zawsze jest ona osiągalna. Być może warto także zastanowić się, dlaczego perfekcjoniści – czyli ludzi dążący do doskonałości w danej
Jeżeli masz z tym trudności, zajrzyj do słownika wyrazów bliskoznacznych. Przykład ogólny – generalny, nieokreślony, niekonkretny wstępny – początkowy, inicjalny, rozpoczynający życiorys – biografia, biogram, curriculum vitae świat – glob, kula ziemska, ziemia opisywać – odtwarzać, przedstawiać, spisywać Komentarz Tego typu ćwiczenie będzie szczególne przydatne przy zadaniu sprawdzającym rozumienie tekstu. Rozwija bowiem umiejętność zastępowania własnymi słowami wyrazów i wyrażeń użytych w tekście źródłowym. Dzięki stosowaniu synonimów możesz ich uniknąć. Nie należy zapominać, że
Przykład: Zachowanie Jana było zupełnie irracjonalne. Mimo że nic im nie groziło, ogarnął ich irracjonalny strach. Podczas podejmowania decyzji kierował się zupełnie irracjonalnymi powodami. Komentarz Znajomość wyrazów obcego pochodzenia jest bardzo ważna podczas lektury tekstu maturalnego. Równie istotna jest umiejętność posługiwania się nimi podczas pisania. Prawidłowe ich stosowanie na pewno sprawi, że dostaniesz więcej punktów za język. Szczególnie, jeśli będą to wyrazy mało znane i rzadko stosowane. Pamiętaj jednak, żeby nie
O moralności, wartościach i walce dobra ze złem Aforyzmy: • Człowiek bez poczucie moralnego jest najniegodziwszym i najdzikszym stworzeniem. Arystoteles • Jeśli reguł moralności nie nosisz w sercu, nie znajdziesz ich w książkach. Monteskiusz • Nasza moralność jest tylko sumą naszych przyzwyczajeń. Nie wolno zatem nazywać ludzi niemoralnymi tylko dlatego, że mają inne przyzwyczajenia. George Barnard Shaw • Żaden zły człowiek nie jest wolny. Epiklet • To właśnie jest moralność:
Człowiek zadziwia. Bywa nikczemny. Bywa tak wzniosły, że aż „ponadludzki”. Czytając literaturę polską i obcą, poznałam różne oblicza człowieczeństwa. Przyznam, że niektóre postawy mnie zadziwiły, inne sprawiły mi trudności w rozszyfrowaniu: czy to człowiek godny miana człowieka, czy nie… Na przykład… „Uczę się Ciebie, człowieku” (Jerzy Liebert) – czego dowiedziałeś się o człowieku, czytając lektury? Nie można przewidzieć ludzkich reakcji, z góry określić do czego zdolny będzie ten człowiek. Czy Jim z powieści
Na czym polega nowatorstwo i specyficzny charakter dramatów Stanisława Ignacego Witkiewicza? Dramaty Witkacego W małym dworku – dramat, którego zasadniczym celem było skompromitowanie dramatu realistycznego. Widmo zabitej przez zazdrosnego męża żony uczestniczy w życiu rodzinnym. Mątwy – bohaterami są niespełniony malarz i odrzucony filozof. Bardzo ironiczne. Szewcy – groteskowy obraz cywilizacji Czysta Forma Niektórzy badacze twierdzą, że bardzo łatwo wytłumaczyć teorię Czystej Formy, inni – że to prawie niemożliwe. Witkacy uważał,
Porównaj rolę poety i poezji w pozytywizmie i w modernizmie. Oprzyj się na wybranych wierszach i wypowiedziach programowych. Nie wystarczy napisać, że rola poety i poezji w obu epokach była zupełnie inna, lecz trzeba podeprzeć się znajomością utworów z obu epok. Dla tych, którzy lubią porównywać niby te same, a jednak zupełnie inne zjawiska, będzie to wymarzone zadanie. Zauważ, że w poleceniach szkolnych wypracowań często jesteś proszony o ukazanie roli poety (czy ogólniej twórcy) w danej epoce
Jak pisali o miłości polscy i europejscy pisarze XIX wieku? Komentarz Miłość to częsty temat i motyw w literaturze, a w związku z tym – równie częsty temat wypracowań domowych i klasowych. Wydawałoby się, że jest to temat… nie do zrealizowania, rzadko bowiem kojarzymy dzieła realistów i pozytywistów z hasłem „miłość” – raczej „praca organiczna”, „praca u podstaw”, „krzywda społeczna”, „nauka”, „utylitaryzm”. Przekonaj się, jak bardzo się myliłeś! Ważne dzieła • Pani Bovary Gustava Flauberta • Zbrodnia i
Wyjaśnij znaczenie pojęcia bovaryzm na podstawie powieści pt. Pani Bovary Gustava Flauberta. Komentarz Temat nie jest łatwy, ale dla tych, którym postawa pani Bovary, bohaterki jednej z najsłynniejszych powieści XIX w. jest bliska, okaże się bardzo przyjemnym zadaniem. Temat pozwala nie tylko pochwalić się znajomością lektury, ale także rozpisać się – umieścić w pracy własne refleksje, przykłady z życia, anegdoty. Warto podjąć wyzwanie i zabrać się właśnie za niego. Uwaga! Bardzo ważna jest tu
Przedstaw koncepcję ocalenia narodu ukazaną w dziełach wybranych pozytywistów polskich. Ważne dzieła Lalka Bolesława Prusa, Do młodych, Nad głębiami Adama Asnyka, Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej, Szkice węglem Henryka Sienkiewicza, Rota Marii Konopnickiej. Zacytuj Bo, panowie, najpierw myślmy o tym, ażeby podźwignąć nasz nieszczęśliwy kraj. (Bolesław Prus, Lalka) My, widzisz, Polacy, zawsze robimy projekta nie zgromadziwszy środków, a nawet nie pytając, czy w ogóle nasze środki wystarczą. No i tak nam
Pozytywizm warszawski to ruch polityczno-społeczno-publicystyczno-literacki w latach 1864-1890; głównym twórcą tej ideologii (próby zespolenia idei pozytywizmu z programem społeczno-narodowym) był Aleksander Świętochowski. Ten ruch przeciwstawiał romantyzmowi wiarę w zdobycze i osiągnięcia nauki, pracy i cywilizacji. Członkowie tego ruchu dążyli do gospodarczego i kulturalnego podźwignięcia kraju oraz do zreformowania oświaty. Takie były ich cele na przyszłość. Zbrojnym walkom na razie mówili „nie”. Zobacz: Program pozytywistów warszawskich
Jak ukazana została kwestia żydowska w dziełach polskich pozytywistów? Przywołaj wybrane utwory. Ten temat wcale nie należy do łatwych, ale za to można go spokojnie zaliczyć do grupy pewniaków. Wymaga umiejętności uważnego czytania (także między wierszami), samodzielnego myślenia i wyciągania wniosków. Ważne dzieła Lalka Bolesława Prusa, Meir Ezofowicz i O Żydach i kwestii żydowskiej Elizy Orzeszkowej, Mendel Gdański Marii Konopnickiej Jak zacząć? Zacznij od podkreślenia, jak ważnym problemem w ówczesnym społeczeństwie była
Twój ulubiony bohater romantyczny. A może takiego nie masz? Komentarz To bardzo przyjemny, luźny temat. Wybór bohatera romantycznego nie powinien nastręczać trudności. To przeważnie ludzie młodzi, o bogatej osobowości, skomplikowanej psychice, pełni sprzeczności. Czyha jednak na Ciebie niebezpieczeństwo – pokusa streszczania losów bohatera. Nie ulegnij jej, pisz, dlaczego ten bohater jest Ci bliski, dlaczego akurat jego wybrałeś, czy jest w czymś podobny do współczesnych młodych ludzi, czy akceptujesz jego postępowanie, czy go
Sprawa narodowa w twórczości polskich romantyków. Oto król tematów z literatury romantyzmu. Należy się go spodziewać zawsze i wszędzie na klasówce z romantyzmu i jako wypracowanie domowe. To temat bardzo rozległy; należy wziąć pod uwagę kilka zagadnień: ocenę narodu polskiego, stosunek do powstania listopadowego i koncepcje historiozoficzne. Zacytuj Szczęścia w domu nie znalazł, bo go nie było w ojczyźnie. (…) Tyś niewolnik, jedyna broń niewolników „podstępy” (…) (Adam Mickiewicz, Konrad Wallenrod) Walka o wolność gdy raz się
Sądy o Polsce i Polakach w twórczości Juliusza Słowackiego. Komentarz Temat dość prosty. Masz dokonać przeglądu utworów Słowackiego, które traktują o Polsce i Polakach.Praca ta łatwo może się przerodzić w bardzo szkolną, wręcz prymitywną wyliczankę dzieł. By tego uniknąć, pogłębiajmy nasze refleksje, oryginalnie formułujmy sądy, unikajmy powtórzeń typu: w tym utworze, w następnym utworze… Najlepiej pogrupować problemy i na ich osi konstruować pracę (kolejny problem – kolejny punkt). Uwaga! Cytat zawarty w temacie rzadko służy jedynie ozdobie.
