LICEUM
Interpretacja wiersza Andrzeja Bursy pt. Modlitwa dziękczynna z wymówką. Konteksty Inne wiersze, w tytułach których pojawia się słowo modlitwa (pamiętaj, możesz je przywołać tylko wtedy, gdy znasz ich treść!), np.: Modlitwa III i Modlitwa do Bogarodzicy Krzysztofa Kamila Baczyńskiego Modlitwa Stanisława Grochowiaka. Oczywiście, możesz także przywołać znane Ci modlitwy – porównaj ich formę i treść z wierszem Bursy. Dobrym kontekstem byłyby także wybrane psalmy dziękczynne ze starotestamentowej Księgi Psalmów – one także są formą modlitwy.
Analiza i interpretacja wiersza Krzysztofa Kamila Baczyńskiego Psalm IV. Konteksty Tragedia II wojny światowej: Inne wiersze Baczyńskiego, np. Elegia… [o chłopcu polskim], Pokolenie (Wiatr drzewa spienia…), Pokolenie (Do palców przymarzły struny…), Z głową na karabinie, Ten czas; Kolumbowie. Rocznik 20 Bratnego (od tytułu tej powieści pochodzi określenie całego pokolenia, zwanego także tragicznym); Opowiadania Borowskiego; Medaliony Nałkowskiej. Inne nawiązania do formy psalmu: Psalm Wisławy Szymborskiej; Psalm o nożu w plecach Nowaka; Psalmy przyszłości Krasińskiego; Psalm
Porównaj dwie wizje końca świata zawarte w hymnie Dies irae Jana Kasprowicza i w wierszu pt. Koniec świata Rafała Wojaczka. Temat nie należy do najłatwiejszych, zestawione tu bowiem zostały dwie zupełnie inne, inaczej rozumiane wizje końca świata. Pierwsza z nich po części zapewne inspirowana jest Apokalipsą św. Jana, druga zaś opowiada o… końcu własnego świata, własnego życia, któremu kres położy planowane samobójstwo. Oba utwory nie są proste, zwłaszcza nasycony silnymi emocjami, podobny do
Interpretacja wiersza Stanisława Grochowiaka pt. Czyści. Ten utwór można zaliczyć do grupy dość trudnych. Choć jest krótki, niech Cię to nie zwiedzie. Decydując się na interpretację Czystych, powinieneś znać (i rozumieć) pojecie turpizmu, wiedzieć co nieco o autorze wiersza. Jeżeli nie spełniasz tych warunków – nie masz szans na stworzenie dojrzałej, wartościowej interpretacji. W wierszu pojawia się dużo trudnych metafor i sformułowań. Zastanów się, czy potrafisz sprostać temu wyzwaniu. Interpretacji tego utworu nie
Konteksty Liryki lozańskie Mickiewicza – cykl wierszy napisanych w Lozannie w latach 1839-1840. Warto zauważyć, że Snuć miłość… różni się od pozostałych utworów z tego cyklu – nie ma w nim nostalgii i poczucia niemocy. Hymn o miłości z I Listu św. Pawła do Koryntian – inny utwór zawierający charakterystykę ideału miłości. Przykłady miłości jako pierwiastka pozytywnego, dającego człowiekowi niezwykłą moc: Kwiatki świętego Franciszka, Zbrodnia i kara Dostojewskiego, Mistrz i Małgorzata Bułhakowa. Konspekt realizacji Jak zacząć Modele odpowiedzi do analogicznych
Życie i świat jako dar i jako wartość – porównaj, jak zostały one ukazane w wierszach – Dar Czesława Miłosza i Owocach Adama Zagajewskiego. Oba wiersze – choć pozornie wiersz Miłosza może wydawać się bardzo łatwy, a nawet naiwny – są w rzeczywistości wieloznaczne i trudno je jednoznacznie zinterpretować. Pozornie są także bardzo różne. Dlatego staraj się znaleźć jak najwięcej faktów, które je łączą. Przede wszystkim oba mają charakter wyznania, obaj poeci dzielą się z czytelnikami intymnymi
Jak określa Jan Twardowski w wierszu „Oda do rozpaczy” rolę rozpaczy w życiu człowieka? W czym według niego tkwi istota człowieczeństwa? Odpowiedz po lekturze wiersza. Wiersz nie powinien Cię przerażać – to przystępny, napisany prostym językiem, zbliżonym bardzo do tego, jakim posługujemy się na co dzień. Zwróć uwagę na zaczerpnięte z mowy potocznej wyrażenia i zwroty: „dokuczać”, „uśmiechnięty jak prosię w deszcz”, „wpaść w cielęcy zachwyt”. Przyjrzyj się także tytułowi utworu, w którym kryje się pewien paradoks.
W obliczu śmierci – porównaj dwie wizje umierania, ukazane przez poetę średniowiecznego w wierszu Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią i dwudziestowiecznego – Mirona Białoszewskiego w wierszu Wywiad. Dusza z ciała wyleciała… Dusza z cieła wylecieła, Na zielone łące stałe. Stawszy, rzewno zapłakałe. „Czemu, duszo, rzewno płaczesz?” „Nie wola mi rzewno płakać, A ja nie wiem, kam sie podzieć.” „Podzi, duszo moja miła! Powiedę cie do rejskiego Do królestwe niebieskiego.” Julian Tuwim Piosenka umarłego Dusza
Topos Ikara i Dedala – jak został zrealizowany w wierszu Zbigniewa Herberta Dedal i Ikar? Odpowiedz po lekturze wiersza. Scharakteryzuj także bohaterów utworu. Zbigniew Herbert Dedal i Ikar Mówi Dedal: Idź synku naprzód a pamiętaj że idziesz a nie latasz skrzydła są tylko ozdobą a ty stąpasz po łące ten podmuch ciepły to parna ziemia lata a tamten zimny to strumień niebo jest takie pełne liści i małych zwierząt Mówi Ikar: Oczy jak dwa kamienie wracają prosto
Różne sposoby pisania o getcie. Porównaj sposób ukształtowania narracji w załączonych fragmentach Medalionów Zofii Nałkowskiej i Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall. Jeśli ktoś nie lubi rozważania zagadnień teoretycznoliterackich, na dotychczasowej maturze mógł tego bez większego trudu uniknąć. Na nowej maturze też będzie to możliwe, ale jedynie na poziomie podstawowym. Polecenia na poziomie rozszerzonym zmuszają już do analizy organizacji tekstu, czyli narracji, kompozycji, języka itp. Zwłaszcza narracji warto przyjrzeć się dokładniej – poprzez
Porównaj, na jakie emocje żony biblijnego patriarchy Lota położyły nacisk Beata Obertyńska i Wisława Szymborska, autorki wierszy o tym samym tytule. Najpierw powinieneś przypomnieć sobie historię biblijnego patriarchy Lota – sprawiedliwego człowieka, którego Bóg postanowił ocalić z katastrofy zesłanej na grzeszne miasto. Nie tylko Lot miał zostać uratowany, ale także jego rodzina. Jeśli nie znasz tej historii, trudno będzie Ci zmierzyć się z tym tematem. W tym wypadku bowiem nie wystarczy uważna lektura
Jak ukazany został poeta w wierszu Rafała Wojaczka? Zinterpretuj wiersz pt. List do nieznanego poety. Wiersz nie powinien sprawić Ci większego kłopotu. Utwory Rafała Wojaczka czy Andrzeja Bursy, tzw. poetów przeklętych, którzy w chwili śmierci nie byli wiele starsi od czytelników Cogito, na ogół spotykają się z większym uznaniem maturzystów niż trudne wiersze poetów barokowych czy dydaktyczne dzieła Ignacego Krasickiego. Zwróć koniecznie uwagę na motto wiersza, które jest bardzo ważnym elementem utworu. Poza
Autor: Juliusz Słowacki Tytuł: Rozłączenie Data powstania: 20 lipca 1835 r. Miejsce powstania: nad Jeziorem Lemańskim Adresat: Trudny do skonkretyzowania na podstawie tekstu. Jedni mówią, że to Maria Wodzińska, towarzyszka górskich wycieczek w Alpy Berneńskie. Inni uważają, że wiersz dedykowany jest matce Salomei Bécu, z którą łączył poetę niezwykle silny, emocjonalny związek. To kwestia, której do dziś nie rozstrzygnięto. Typ liryki: bezpośrednia, dominuje sytuacja wyznania, kreowana przez bezpośrednie „ ja” liryczne, połączona
1. Najsłynniejszy monolog świata pochodzi z aktu III, sceny 1 Hamleta – wielkiej tragedii Williama Szekspira. Ten słynny fragment zwyczajowo tytułuje się Monologiem Hamleta. Szekspir go tak nie nazwał i pewnie nie przewidział jego popularności. Dlaczego monolog? Bo oto Hamlet – duński królewicz – zatrzymał się na chwilę i snuje rozważania nad sobą, człowiekiem, losem. Wypowiada 35 wersów sam do siebie – ale staną się one własnością pokoleń. Monolog – długa wypowiedź
Autor: Horacy (Quintus Horatius Flaccus, 65-8 p.n.e.). Najsłynniejszy twórca literatury w antycznym Rzymie, syn wyzwolonego niewolnika, który zadbał o wykształcenie syna (w Rzymie i w Atenach). Horacy pozyskał protekcję Mecenasa, możnego protektora (od niego właśnie pochodzi nazwa opiekuna, sponsora artystów), dlatego spokojnie mógł zajmować się literaturą. Tytuł wiersza: incipit – „Exegi monumentum aere perennius” (Carm. III, 30), pierwszy wers wiersza; słowa, które zapowiadają temat (wartość poezji, wieczną sławę poety). Czas powstania: I w. p.n.e. Gatunek:
Odyseusz (Odys) – podróżnik przeklęty Mąż Penelopy i ojciec Telemacha. Król Itaki. Najstarszy literacki podróżnik znany z mitologii greckiej oraz ze starożytnych eposów: Iliady i przede wszystkim Odysei. Dzięki jego bystrości i pomysłowości udało się pokonać Troję (to jemu przypisuje się pomysł podstępu z koniem trojańskim). Jego dobra passa skończyła się jednak w drodze powrotnej spod Troi do Itaki. Zemsty na nim pragnęli bogowie, gdyż Troja była ich ukochanym miastem. Okazję do pomszczenia swojej
Czy o kimś, kto przegrał walkę, zawsze można powiedzieć, że został zwyciężony? Roland Rycerz, który przegrał bitwę, a na dodatek skazał na śmierć innych. Kiedyś uważany za honorowego zwycięzcę, dziś za dowódcę z nadmiarem ambicji. Przedstawienie bohatera: hrabia Roland – dowódca tylnej straży wojsk króla Francji Karola Wielkiego, siostrzeniec i wasal króla Karola. Postać historyczna. Lektura: Pieśń o Rolandzie (autor anonimowy) Lista zwycięstw: wiele wygranych bitw z poganami nazywanymi Saracenami Lista porażek: błędna decyzja podjęta przez
Wszyscy wiedzą, że praca wzbogaca, uszlachetnia, że bez niej nie ma kołaczy. A kto w literaturze ciężko pracował? Maciej Boryna Bohater, którego pracę można nazwać trudem błogosławionym. Lektura: Chłopi Władysława Reymonta. Bohater: chłop Maciej Boryna ze wsi Lipce. Cechy chłopa: przywiązanie, miłość do ziemi, religijność, sumienność, pracowitość, zapał do pracy, spokój i radość czerpana z pracy, poczucie harmonii z naturą. Śmierć bohatera: tuż przed śmiercią Boryna odzyskał siły i nocą wyszedł z domu, by pracować. Obszedł swoje
Zwierzaki Bogowie olimpijscy lubili otaczać się zwierzętami, sami często zamieniali się w zwierzęta (zwłaszcza Zeus, gdy chciał uwieść jakąś kobietę). W mitycznym świecie nie było nic dziwnego w tym, że kobieta pokochała byka. Amaltea Imię kozy, która opiekowała się Zeusem, kiedy został porzucony przez własnych rodziców. Pamiętacie tę historię? Kronos przestraszył się, że jego syn pozbawi go władzy, więc zjadał swoje dzieci zaraz po urodzeniu. Matka ukryła Zeusa, dając ojcu
Co może spowodować największy ból w sercach rodziców? Strata dziecka. Hiob Był bardzo nieszczęśliwym rekordzistą – stracił aż dziesięcioro dzieci! Lektura: Biblia – Księga Hioba Przedstawienie rodzica: Hiob, mędrzec, spokojny obywatel, dobry człowiek i majętny gospodarz, kochający ojciec, sługa wierny Bogu. Za podszeptem szatana został poddany kilku próbom wierności. Jedną z prób było odebranie mu dzieci. Przyczyna cierpienia: utrata wszystkich dzieci – siedmiu synów i trzech córek. Wcześniej wykradziono mu stado wołów i osłów, zamordowano
