LICEUM
Jak pisać o mieście? Miasto od najdawniejszych czasów fascynowało, a zarazem budziło przerażenie. Człowiek marzył o mieście – tu widział nowe możliwości, szansę na karierę, wzbogacenie się czy samorealizację. Często jednak mieszkając w nim, czuł się przytłoczony jego ogromem, pragnął ukojenia duszy w jakimś spokojniejszym miejscu. Miasto – to nie tylko gwarne ulice, siedziba władz, okazałe budynki, ośrodek kultury i sztuki. Zabieganym mieszkańcom wydaje się często olbrzymią machiną napędzaną demoniczną siłą, która niszczy wszystko to,
Ten motyw może pojawić się w postaci dosłownej: z moralnością (lub etyką) w tytule, ale może być też ukryty pod innym hasłem. Często pojawiają się wybory życiowe, refleksje na temat przyczyn zła, kłamstwo i prawda, wybory autorytetu – wszystkie te tematy mogą się wiązać z kwestią moralności. Wszystkie warianty tematów o moralności w ten czy inny sposób każą zdradzić Twój system wartości, wskazać postawy, które uważamy za godne naśladowania, napiętnować
Podróż jest jednym z klasycznych motywów literatury. Nie ma bowiem lepszego chwytu, by dać pole do popisu wyobraźni, zebrać przedziwne przygody, opisać dalekie kraje. Ale bardzo ważne wydaje się metaforyczne ujęcie wędrówki, widzianej jako metafora ludzkiego życia. Kim jest człowiek na świecie? Wędrowcem. Czym jest życie ludzkie? Podróżą od narodzin do śmierci. W wielu dziełach literackich ten właśnie aspekt motywu był najważniejszy. I jeszcze – wędrówka jako dojrzewanie. Wędrówka to: metafora życia, metafora
Władza jest hasłem pojemnym, tematy prac mogą być bardzo rozmaicie formułowane… ale pewne jest, że to zagadnienie pojawia się często, jest złożone i uniwersalne. A literatura nigdy nie była obojętna wobec tematu władzy. Literatura prezentuje i ocenia różne typy władzy Poucza sprawujących władzę. Pokazuje dylematy i trud władzy. Pyta o istotę i sens władzy. Rejestruje bieżące czyny władców. Przegląd literatury Antygona Sofoklesa Starożytna tragedia Sofoklesa dotyczy między innymi zagadnienia władzy. Kreon ma swoje
Praca może być dla człowieka zbawieniem i sensem życia – a może być katorgą. Gdy zgadza się z pasją, jest wynikiem wolnego wyboru – jest wielką wartością. Już Kohelet (Biblia) zauważył, praca nie może służyć jedynie nadmiernemu gromadzeniu dóbr materialnych, ale powinna również dawać radość i satysfakcję. Gdy jest wynikiem niewoli – staje się zbrodnią. O tym traktuje literatura od zarania dziejów. Praca Będąca karą • Biblia Adam i Ewa – za grzech pierworodny zostali wygnani
Motyw ojczyzny w literaturze Funkcjonuje, odkąd utrwaliły się zręby polskiej państwowości – czyli od średniowiecza. Oczywiście słowa Galla Anonima opiewające polskie bohaterstwo w walce pod Głogowem są wciąż jeszcze hołdem dla królewskiego rodu, ale to już początek. Wiek XVI wzmocni postawy patriotyczne i poczucie tożsamości narodowej, co od razu znajdzie odzwierciedlenie w literaturze. Doba staropolska – do utraty niepodległości Patriotyzm tych wieków to głównie krytyka wad narodowych czy ustrojowych, propozycje reform, nawoływanie do postaw
Tolerancja – co to jest? Tolerancja to umiejętność zaakceptowania odmienności. Tolerować to: widzieć odrębność innych ludzi i akceptować ją; być otwartym na czyjeś poglądy; rozumieć racje drugiej strony; nie żywić wrogości do kogoś tylko dlatego, że jest inny niż my. Tolerancja to umiejętność zaakceptowania odmienności Odmienność może przybierać różne formy. Inny kolor skóry, inna narodowość, przynależność do innej subkultury, inne pochodzenie społeczne, inny stan portfela, inna religia, inny stan zdrowia (ludzie
Cierpienie często staje się tematem literatury, tak jak często obecne jest w naszym życiu. Pisarze niczym dokumentaliści zapisują dramatyczne ludzkie doświadczenia, których choćby w minionym wieku nie brakowało. Tak jak miłość, radość, szczęście, tak i cierpienie jest jednym z wielu doznań ludzkich. Cierpimy, ponieważ mamy uczucia, nie jesteśmy obojętni. Utrata ukochanej osoby, nieszczęśliwe wydarzenie czy po prostu brak powodzenia w życiu to powód do cierpienia. Cierpienie w literaturze Losy tych postaci w naszego kręgu
Skąd się bierze bunt? Z niezgody na otaczającą rzeczywistość. Kiedy coś nam przeszkadza, nie odpowiada, nie jest zgodne z naszymi poglądami, to mamy dwie możliwości – pohamować wzbierającą w nas złość i postarać się zaakceptować rzeczywistość albo ostro przeciwko niej zaprotestować, czyli właśnie zbuntować się. Buntownik – kto to taki? Najczęściej jest młody, dumny, inteligentny, zdecydowany i gotowy do poświęceń. Z reguły samotny, poważny no i najczęściej płci męskiej. Rzadko literatura opowiada o dziewczynach buntowniczkach typu Antygona
Jeśli w swojej pracy masz się odwołać do pojęcia „artysta” przydadzą Ci się, (w zależności od tematu w różnym stopniu), poniższe informacje. Wykorzystaj odpowiedzi na następujące pytania: Czy pisarz to nauczyciel narodu? Było tak i tak. Czy to wyróżniony spośród zwykłych śmiertelników mesjasz, obrońca szczytnych idei? Może zwykły rzemieślnik? Ktoś z elity czy ultimus inter pares (ostatni wśród równych)? A jak to wygląda w naszych czasach? Do jakiej postawy zobowiązany jest twórca –
Przegląd literackich rodzin dostarcza nam rozmaitych obrazów: wielopokoleniowych, tradycyjnych rodów, rodzin skłóconych i kochających się, mieszczańskich, szlacheckich i chłopskich, rodzin wzorowych i tragicznych. Wizja starożytna Pierwszą rodzinę stanowili biblijni Adam i Ewa. W Starym Testamencie mamy do czynienia z patriarchatem, czyli rodziną podporządkowaną władzy mężczyzny, który sprawował prawną opiekę nad dziećmi oraz żoną. Okazywanie rodzicom szacunku było podstawowym obowiązkiem dzieci, a jego złamanie groziło poważnymi konsekwencjami. W greckiej mitologii większość bogów stanowiła jedną wielką rodzinę – mieli
Pragnienie wiecznej młodości Wieczna młodość i związana z nią nieśmiertelność – to, co dla greckich bogów było naturalne, dla wielu bohaterów stanowiło niedoścignione marzenie. Mieszkańcy Olimpu zawdzięczali ją spożywaniu nektaru i ambrozji, niedostępnych zwykłym śmiertelnikom. Człowiek towarzyszący mu nieustannie lęk przed śmiercią próbował oswoić, poszukując eliksiru młodości, substancji, która miała mu pomóc zapanować nad przemijaniem. Bogowie greccy dzięki ambrozji i nektarowi uniknęli starzenia się. Faust (w zamian za powtórną młodość sprzedał duszę) Portret Doriana
Motyw Polski i Polaków wpisuje się w krąg zagadnień narodowych, tak istotnych w ważnych momentach dziejowych naszego kraju. Jacy jesteśmy my – Polacy? Mityczno-legendarne początki Polski Najstarsza historia Polski owiana jest mgłą tajemnicy. Jak wyglądały początki naszego państwa, skąd się wywodzi nasz naród? Nie mamy żadnych dokumentów historycznych, ale najstarsi Piastowie chcieli wytłumaczyć swe pochodzenie – stąd pół baśniowe opowieści, w których więcej fikcji niż prawdy. Dysponując bardzo nielicznymi źródłami pisanymi, pierwsi autorzy opierali
Dwie wojny światowe, kilka rewolucji i obalanie systemów totalitarnych, morze krwi, ludzkiego cierpienia, tragedii i okrucieństwa. Wiek XX nie zapisał się chlubnie na kartach światowej historii… Wiek apokalipsy spełnionej Temat II wojny światowej, kataklizmu, który dosięgnął wszystkich ludzi, zdominował literaturę, film, poezję – całą sztukę tamtego okresu. Artyści upamiętniali grozę tych czasów – miała to być przestroga dla następnych pokoleń oraz rozważanie o etyce i zachowaniu człowieczeństwa wobec tak trudnej próby. W literaturze nie brakuje
Historia jest nauką o minionych dziejach, bywa też nauczycielką życia. To temat wielu ksiąg, ale również rzeczywistość, która tworzy się na naszych oczach. Czasami możemy mieć wpływ na jej bieg, jednak najczęściej jest siłą odgórną, która potrafi zrujnować życie zwykłych, porządnych ludzi. Człowiek wobec historii: świadek twórca ofiara „skryba” (komentator, kronikarz) Historia – dziejowa zawierucha Historia potrafi całkowicie zrujnować i zmienić życie człowieka. Jako przykład mogą służyć dzieje Konrada Wallenroda –
Zmieniają się insygnia władzy (kiedyś korona, jabłko, berło, dziś – laska marszałkowska), ale jej mechanizmy wciąż pozostają te same. Jest coś w człowieku, co powoduje, że pragnie on rządzić innymi, kierować, wydawać polecenia, a jednocześnie przyjmować hołdy i budzić respekt. Skąd to pragnienie? Być może, mamy kompleks ludzi poddanych Bogu – i chcemy zrekompensować go władzą nad drugim człowiekiem? Władza Boska Nad człowiekiem i jego rządami zawsze jest władza Boska – niezależnie do religii. Biblia
Biblia i antyk Biblię rozpoczyna opis stworzenia świata. Zgodnie z tym przekazem natura jest piękna, harmonijna i doskonała – jak jej Stwórca. To świadectwo potęgi Boga, który powołał ją do życia i władzę nad nią oddał człowiekowi. Przyroda jednak nierzadko wymyka się spod kontroli – jeśli występuje przeciw ludziom, np. w formie potopu lub suszy, oznacza najczęściej karę Boską. Dla starożytnych Greków i Rzymian natura była tajemnicą, niekiedy zachwycającą, często także przerażającą. Za pomocą mitów
Matka Boska Ukazywano Ją jako triumfującą królową niebios lub jako kobietę cierpiącą pod krzyżem (motyw Matki Boskiej Bolesnej, Stabat Mater czy Matki Boskiej ze zwłokami Syna – różne wersje piety). To dwa kontrastowe, najważniejsze portrety Matki Boskiej w kulturze. Ten kontrast łatwo wskazać już w polskich tekstach średniowiecznych. Najstarsza polska pieśń, Bogurodzica, ukazuje Maryję jako pośredniczkę między ludźmi a Bogiem. Z kolei w Żalach Matki Boskiej pod krzyżem (Lamencie świętokrzyskim) widzimy zupełnie inny portret Maryi
Jak powinno wyglądać wzorowe pożegnanie kochanków? Najlepiej, gdyby nie było w nim łez, histerii, dramatyzmu … Gdyby dawało nadzieję na ponowne spotkanie – choćby nawet i za kilka lat. Waleta, żalu zabraniająca Takie właśnie wzorowe pożegnanie opisuje siedemnastowieczny angielski poeta metafizyczny – John Donne. Poezja metafizyczna była trudna, intelektualna, odwoływał się do najnowszych odkryć naukowych. A takim „hitem” był wówczas … cyrkiel. I tak John Donne w Walecie, żalu zabraniającej porównuje kochanków do ramion
Wiek XIX 1. Porównaj poniższe fragmenty. Wskaż opis realistyczny i fantastyczny. a) Widziałem drzewa wyrastające i znikające jak opary, to zielone, to nowe, rosły. Puszczały konary i rozpadały się. Widziałem wyrastające olbrzymie budowle, piękne, lecz jakby za mgłą i znikające jak we śnie. Zdawało mi się, że cała powierzchnia ziemi topnieje i zlewa się w mych oczach. George Wells b) U stóp pagórka, za mostem, aleja wysadzana młodą osiczyną prowadzi
