Pragnienie wiecznej młodości

Wieczna młodość i związana z nią nieśmiertelność – to, co dla greckich bogów było naturalne, dla wielu bohaterów stanowiło niedoścignione marzenie. Mieszkańcy Olimpu zawdzięczali ją spożywaniu nektaru i ambrozji, niedostępnych zwykłym śmiertelnikom. Człowiek towarzyszący mu nieustannie lęk przed śmiercią próbował oswoić, poszukując eliksiru młodości, substancji, która miała mu pomóc zapanować nad przemijaniem. Bogowie greccy dzięki ambrozji i nektarowi uniknęli starzenia się.

  • Faust (w zamian za powtórną młodość sprzedał duszę)
  • Portret Doriana Graya Oscara Wilde’a (nieoczekiwane spełnienie marzenia – obraz starzeje się zamiast bohatera)

 

Afirmacja młodości

Literatura od wieków idealizowała młodość. Głoszono peany na jej cześć, pokazywano bohaterów, którzy gotowi byli zrobić wszystko, by nigdy się nie zestarzeć, wreszcie wyśmiewano się z pokolenia starych, uznając z góry, że młodość jest wartością samą w sobie. Czy rzeczywiście? Dlaczego skłonność do często niczym nieuzasadnionego buntu ma być zaletą? Czy jednak postawa Hamleta czy Kordiana, postaci pełnych wątpliwości i rozterek, rzeczywiście jest lepsza od konkretnego działania, do którego bohaterowie ci nie są zdolni?

  • Na młodość Jana Kochanowskiego
  • Do króla Ignacego Krasickiego (młodość jako ironiczny zarzut)
  • Oda do młodości Adama Mickiewicza
  • But w butonierce Brunona Jasieńskiego
  • poezja skamandrytów (Julian Tuwim – Wiosna, Kazimierz Wierzyński – Zielono mam w głowie)

 

Bezkompromisowość w realizacji ideałów

Młodzieńczy idealizm i praktyczna rzeczywistość – to częste zagadnienie poruszane w tematach maturalnych. Czy dorastanie musi oznaczać rezygnację z ideałów? Czy można pogodzić jedno z drugim? Jeśli tak, to jak?

 

Młodzieńcza miłość

Jaka jest? To główna siła wiodąca, zaprzątająca wszystkie myśli i uczucia, podporządkowująca sobie wszystkie inne dziedziny życia. Ta pierwsza, młodzieńcza miłość jest wyjątkowa – często idealizowana, często nieszczęśliwa, zawsze wyjątkowa.

 

Młodzieńcze rozterki i dylematy

Młodość to także czas niezdecydowania, ciągłych wahań nastrojów, krystalizowania się poglądów i ustalania życiowej drogi.

 

Bunt młodych

Od starożytności zasadniczą cechą młodości był bunt. Przeciwko starym, przeciwko tradycji, przeciw wszelkim ograniczeniom. A dziś? Coraz częściej słowo „bunt” ma w ustach młodych ludzi zabarwienie ironiczne. Nie w głowie nam dzisiaj rewolucje i masowe rewolty. Jeśli już się buntujemy, to przeciwko sposobowi życia naszych rodziców. Chcemy żyć inaczej – lepiej, wygodniej, pełniej. Planujemy zatem kariery, zdobywamy umiejętności, rozwijamy talenty. I czasem tylko z rozrzewnieniem myślimy o tych, którzy mieli odwagę buntować się dla samego… buntu. Można też wspomnieć o buntujących się w latach 60. dzieciach kwiatach (manifestem ich życiowej postawy był festiwal Woodstock w roku 1969), yuppies (młodych karierowiczach, dla których najważniejszym celem jest praca i wygodne, zamożne życie) czy wreszcie pokolenie X określające młodych ludzi dystansujących się od wyścigu szczurów, podejmujących tymczasowe prace i świadomie odrzucających dążenie do luksusu.

Skojarz!
Film Egoiści Mariusza Trelińskiego opowiadający o pokoleniu młodych mieszkańców stolicy, dla których najważniejsze okazują się praca, dobra zabawa i postawa hedonistycznego korzystania z życia. Są to jednak ludzie głęboko poranieni i nieszczęśliwi. Film kontrowersyjny, pokazujący nieco uproszczoną wizję młodego pokolenia, ale jednocześnie film ważny.

 

Dojrzewanie

Młodość to także dojrzewania, przekraczanie magicznej granicy dzielącej dzieciństwo od dorosłości. To czas kształtowania osobowości, krystalizacji poglądów, zdobywania wiedzy o świecie. Czasem wejście w dojrzewanie jest przyspieszone i odbywa się w dramatycznych warunkach (np. Kolumbowie).

Kształtowanie osobowości

Przyspieszone dojrzewanie w dramatycznych warunkach

Wejście w dorosłość – odrzucenie ideałów

Podpowiedź
Przy temacie o młodości warto odwołać się do bardzo wielu tekstów kultury spoza szkolnego kanonu: filmów (np. Młode wilki, Sprzedawcy, W pogoni za Amy, Buntownik bez powodu, Buntownik z wyboru, Co gryzie Gilberta Grape’a) czy książek (saga rodziny Borejków Małgorzaty Musierowicz, Przygody Tomka Sawyera, Dziwne losy Jane Eyre).

 

Zobacz:

Młodość – motyw

Młodość – cytaty

Młodość w literackich i filmowych dziełach współczesności.

Młodość – literacki motyw (według chronologii epok)