Search Results for "Romantyczność"

Autorzy lektur obowiązkowych – skrót

Jan Kochanowski Życie Urodził się w 1530 roku w Sycynie, w typowej dla tego czasu rodzinie szlacheckiej. Jego życiorys jest wzorcową biografią człowieka renesansu. Kochanowski studiował od czternastego roku życia przez lat piętnaście – najpierw w Krakowie, potem we Włoszech: w Bolonii i Padwie. Zarówno do studiów, jak i podróży, dzięki którym poznał sporą część Europy, potrzebował wsparcia mecenasów – zachowały się listy, w których poeta prosi np. księcia pruskiego o – jak byśmy to dzisiaj powiedzieli – sponsoring.

Epoki literackie – powtórka

Starożytność Historia kultury V wiek p.n.e. Za sprawą sofistów, wędrownych nauczycieli, rozwija się sztuka wymowy, czyli retoryka. Z głoszoną przez nich względnością prawdy, która pociąga za sobą przyzwolenie na kłamstwa i obłudę, walczy zwolennik stałych idei Sokrates – pierwszy etyk, który wprawdzie nie zostawił po sobie dzieł pisanych, ale jego poglądy wywarły wielki wpływ na filozofów późniejszych. Rozkwit demokracji ateńskiej pod rządami Peryklesa. Około roku 450 p.n.e. – biblijna Księga Hioba i Pieśń

Powtórka z cytatów

Czy warto uczyć się cytatów z lektur na pamięć? Oczywiście, że warto! Często zapamiętanie krótkiego cytatu pozwala przypomnieć sobie treść utworu lub jego najważniejszą myśl. Dlatego na przykład przed maturą łatwiej powtórzyć cytaty, niż kuć na pamięć streszczenia. Cytat literacki może także funkcjonować poza tekstem. Wtedy zwykle dotyczy treści ogólniejszych, pozwala wyrazić zdanie autora na jakiś temat. Przytoczenia – opatrzone komentarzem: „skomentuj podany cytat” albo „udowodnij podane twierdzenie” – często pojawiają

MATURA Formy prac pisemnych

Rozprawka Główna cecha – uporządkowanie Rozprawka jest chyba najczęściej wykorzystywaną w szkole formą wypowiedzi. Pasuje także do realizacji tematów maturalnych. Ważną cechą tej formy wypowiedzi jest uporządkowanie materiału. To wcale nie takie łatwe! Trzeba umieć wyciągnąć z faktów odpowiednie wnioski, wybrać udowadniające je przykłady literackie i jeszcze to ze sobą odpowiednio połączyć. Wszystkie te umiejętności przydadzą się i na starej, i nowej maturze. Przypominamy teraz najbardziej znany schemat rozprawki (obo­wiązkowo trójdzielny!): wstęp, w którym zostaje sformułowana

Charakterystyka epoki romantyzmu

Granica czasowe W Europie Początek – 1789 rok: Wielka Rewolucja Francuska. Koniec – 1848 rok: Wiosna Ludów – umowna data końca romantyzmu europejskiego, choć już w latach 30. pojawia się w literaturze realizm. W Polsce 1818 (lub 1822) – 1864 Początek teoretyczny 1818 rok: wydanie przez Kazimierza Brodzińskiego rozprawy O klasyczności i romantyczności. Początek faktyczny 1822 rok: Adam Mickiewicz wydaje swój pierwszy tomik wierszy, Ballady i romanse. Koniec – 1864

Życie i twórczość Cypriana Kamila Norwida

Jaka to epoka? Romantyzm, ale jego schyłek. W czasie, kiedy tworzy Norwid, działają również epigoni romantyzmu, tacy twórcy jak np. Teofil Lenartowicz, Wincenty Pol czy Władysław Syrokomla. W ich wierszach pojawia się sentymentalny ton, patriotyczna nuta, a czasem drażniąca współczesnego czytelnika cukierkowość… Norwid nie idzie utartymi, epigońskimi ścieżkami. Wybiera własną, samotną drogę twórczą, ŚWIADOMIE ryzykując, że jego twórczość pojmie i doceni dopiero „późny wnuk”, czyli przyszłe pokolenia czytelników… Nie pomylił się. Został

Walka klasyków z romantykami

Czym była walka klasyków z romantykami? Była to polemika między zwolennikami klasycyzmu – a do tej grupy należało starsze pokolenie uczonych i literatów: Jan Śniadecki, Kajetan Koźmian, Ludwik Osiński, Franciszek Dmochowski, a orientacją młodych romantyków: Kazimierzem Brodzińskim, Maurycym Mochnackim, Adamem Mickiewiczem.   Spór rozegrał się w latach 1818-1830. Pierwszy ruch to rozprawa Kazimierza Brodzińskiego (profesora literatury na Uniwersytecie Warszawskim) O klasyczności i romantyczności tudzież o duchu poezji polskiej, opublikowana w 1818 roku w Pamiętniku Warszawskim.

Wesele – Wyspiański Stanisław

Dramat Wyspiańskiego należy do kanonu najważniejszych utworów literatury polskiej, zakotwiczony jest bowiem głęboko w przestrzeni „przeklętych” polskich mitów narodowych. Z tego też względu stanowi w pewnym sensie tekst zamknięty, mało czytelny dla kogoś, kto nie zna i nie rozumie naszej historii, tradycji, mentalności, polskich odwiecznych problemów związanych z marzeniami o upragnionej wolności. Dowodem na swoistą hermetyczność dramatu może być nieco komiczna opinia amerykańskiego krytyka, który po obejrzeniu spektaklu w teatrze

„Samotność – cóż po ludziach…” (A. Mickiewicz). Twoje refleksje o istocie samotności i literackich samotnikach.

„Samotność – cóż po ludziach…” (A. Mickiewicz). Twoje refleksje o istocie samotności i literackich samotnikach. Przykładowy wstęp Zacytowane w temacie słynne słowa: „Samotność – cóż po ludziach…” wypowiada Konrad w czasie Wielkiej Improwizacji. Wiem, że padają one w stanie poetyckiego uniesienia, ale mimo to nie mogę ich zrozumieć, ani tym bardziej się z nimi zgodzić. Żaden człowiek, jak mi się wydaje, nie ma prawa odrzucać innych ludzi. Nawet genialny artysta – tym bardziej Konrad, który mówi

Motyw – serce

Mieć złamane serce, zajęcze lub gołębie albo wręcz przeciwnie – nie mieć wcale serca. Czy to możliwe? Tak, w naszym języku i w literaturze. Bo serce daje naprawdę dużo możliwości. Skąd te określenia? Źródeł związku frazeologicznego zazwyczaj doszukujemy się w Biblii (tak jest na przykład z „jabłkiem Adama” czy „wdowim groszem”) lub mitologii (stąd pochodzi „złote runo” i „nić Ariadny”) czy historii („przekroczyć Rubikon”, „kruszyć kopie”). Jednak wiele frazeologizmów swoje źródło ma… po prostu w codziennym

Mądrość – motyw literacki

Pojmowanie mądrości w różnych lekturach Mądrość według starożytnych filozofów Już w starożytnej Grecji rozmyślano nie tylko o tym, jak można poszerzyć swoją wiedzę, ale także o tym, jakie są nasze ograniczenia w jej zdobywaniu. Bardzo ceniono filozofów, mędrców, ludzi wszechstronnie wykształconych. W antyku nie oddzielano mądrości od wiedzy. Filozofia oznaczała właśnie umiłowanie wiedzy, mądrości. Filozof był na ogół także matematykiem i rozmyślał zarówno nad twierdzeniami geometrycznymi, jak i początkiem świata, tak jak Pitagoras. Jednym z najsłynniejszych myślicieli antyku, który

Początek – motyw literacki

Początek świata – początek ludzkości Ludzie od zawsze zastanawiają się, skąd wziął się świat i jak powstali ludzie. Opowiadają sobie różne historie na ten temat. W różnych miejscach świata – inne. Historii tych nie potwierdzi żaden naukowiec. Dlaczego? Bo to mity. Uwaga! Definicje! Mit – wypowiedź (najczęściej narracyjna) wyrażająca wierzenia danej społeczności. Opowiada o początkach świata, powstaniu bogów, ludzi. Bohaterami są istoty boskie lub wyposażone w ponadludzkie cechy. Mitologia – zbiór mitów jakiegoś kręgu

„Tolerować to za mało” (Jan Paweł II). Czym dla Ciebie jest tolerancja? Jak ją rozumiesz? Odwołaj się do wybranych przykładów z literatury i filmu.

„Tolerować to za mało” (Jan Paweł II). Czym dla Ciebie jest tolerancja? Jak ją rozumiesz? Odwołaj się do wybranych przykładów z literatury i filmu. Przykładowy wstęp Słowo „tolerancja” zrobiło współcześnie niezwykłą karierę – utwory literackie, filmowe, ale także teksty dziennikarskie starają się kształtować postawę akceptacji wobec wszelkich odmienności (narodowych, religijnych, kulturowych, seksualnych itp.). A jednak określenie „tolerować” nabrało specyficznego znaczenia – stało się synonimem zwykłej obojętności wobec drugiego człowieka, która przecież z prawdziwą tolerancją

Samotność – motyw literacki

Samotność bohaterów biblijnych i antycznych Samotność legła u początków stworzenia – samotny czuł się Bóg, toteż postanowił powołać do życia pierwszego człowieka, samotny był również Adam, dlatego Stwórca zesłał mu towarzyszkę życia – Ewę. W Biblii zresztą, opisującej dzieje ludzkości i nastawionej przecież na porozumienie między ludźmi, zwraca się często uwagę, że tylko w samotności człowiek doświadcza spraw najważniejszych, zarówno najpiękniejszych, jak i najtrudniejszych. Właśnie dlatego Bóg objawia się Mojżeszowi w krzaku gorejącym, a potem ofiaruje przykazania

Odnosząc się do wybranych utworów, rozważ myśl Władysława Tatarkiewicza: „Samotność jest przyjemnością dla tych, którzy jej pragną, i męką dla tych, co są do niej zmuszani”.

Odnosząc się do wybranych utworów, rozważ myśl Władysława Tatarkiewicza: „Samotność jest przyjemnością dla tych, którzy jej pragną, i męką dla tych, co są do niej zmuszani”. Przykładowy wstęp Nie ulega wątpliwości, że samotność niechciana, do której człowiek w wyniku rozmaitych życiowych okoliczności jest zmuszany, to – zgodnie z tym, co twierdzi wybitny filozof Władysław Tatarkiewicz – prawdziwa męka. Moim zdaniem jednak określenie „zmuszeni” do samotności jest nieprecyzyjne. Nieczęsto bowiem przymus uwidacznia się w sposób

Szaleni i rozważni – dwa sposoby kreowania bohatera w literaturze na przestrzeni dziejów.

Szaleni i rozważni – dwa sposoby kreowania bohatera w literaturze na przestrzeni dziejów. Układ pracy: I Rozważania wstępne Opozycja (przeciwstawienie, kontrast) między szaleństwem (uczucie) a rozwagą (racjonalizm) – w życiu, filozofii i literaturze. II Literackie portrety szaleńców a) słownikowa definicja szaleństwa b) szaleństwo – poświęcenie dla dobra innych – mit o Prometeuszu c) szaleni z miłości do Boga – Legenda o św. Aleksym, S. Grochowiak: Święty Szymon Słupnik d) szaleńcy romantyczni – G. Byron: Giaur, J. W. Goethe:

Kartkówka z romantyzmu

1. Co to jest irracjonalizm? Podaj przykład utworu, w którym jest on obecny i uzasadnij krótko swój sąd. Irracjonalizm – w teorii poznania jest to pogląd odrzucający rozum i doświadczenie jako najlepsze narzędzia poznania (tak sądzili przecież oświeceniowi myśliciele!). Irracjonalizm przeciwstawiał się racjonalnemu poznawaniu rzeczywistości. Zdaniem irracjonalistów należało poznawać świat wykorzystując intuicję, serce, przeczucia, instynkt. Przykładem utworu, który żartobliwie można nazwać manifestem irracjonalizmu, jest Romantyczność Adama Mickiewicza. Tam „szkiełko i oko” starego mędrca zostaje przeciwstawione

Kartkówka z Ballad i romansów.

1. Co to jest ballada? Wymień cechy tego gatunku. Ballada jest to utwór poetycki o budowie stroficznej, opowiadający jakieś niezwykłe wydarzenie. Bardzo często twórcy ballad odwoływali się do legend i podań ludowych – tak było np. w przypadku Lilii czy Świtezianki. W balladzie mamy do czynienia z zagadkowymi zjawiskami, fantastyką, zjawiskami nadprzyrodzonymi. Często dużą rolę odgrywa nastrojowa, przesiąknięta tajemnicą sceneria. Dla ballad znamienne jest wymieszanie elementów lirycznych (niezwykłość, nastrojowość, emocjonalność, rytm), epickich (narracyjność, obecność narratora

Marzyciele – motyw literacki

Kto to jest marzyciel? Marzyciel to człowiek, który często ucieka od szarej rzeczywistości w świat marzeń, wyobraźni, ucieka od realiów, a pogrąża się w marzeniach, snach, wyobrażeniach… To ktoś trochę odrealniony, poszukujący ucieczki od codziennego życia, marzący o czymś lepszym. Często nieobecny tu i teraz, roztrzepany, zamyślony. Często takich marzycieli – zamyślonych ludzi przedstawiają obrazy romantycznych twórców. Ale marzyciel to nie tylko ktoś bierny, pogrążony w swoich snach, wyobrażeniach i odizolowany od rzeczywistości. To także ktoś, kto

Przegląd epok literackich

Biblia Powstawała przez wiele stuleci – od XIII wieku p.n.e. (Stary Testament) aż do I wieku n.e. (Nowy Testament). Napisana została w języku hebrajskim, greckim i aramejskim (tym ostatnim językiem mówił zapewne Jezus). Wersję katolicką stanowi 46 ksiąg Starego Testamentu i 27 Nowego Testamentu, ale warto wiedzieć, że Biblia jest podstawą różnych religii i występuje w różnych wersjach, istnieją bowiem jeszcze inne księgi o tematyce biblijnej (apokryfy), nieuznawane przez Kościół