Search Results for "Romantyczność"
Skąd tytuł Siłaczka? Tytułową siłaczką nazwana jest umierająca nauczycielka Stanisława Bozowska. Jak zinterpretować tytuł? Jako zmaganie z przeciwnościami losu, siłowanie się z życiem (od siłować się – mocować się, zmagać się). Od pracy ponad siły, którą wykonywała Stasia, czyli pracy wymagającej większego wysiłku niż na to pozwalały jej możliwości. Ciężka praca doprowadziła ją do wyczerpania, choroby i śmierci. Czy daremnie? Udało jej się oświecić część ludzi ze wsi. Od ogromnej siły woli, jaką
Ramy czasowe epoki Nazwa „romantyzm” wywodzi się od łac. przymiotnika „romanus” (rzymski). To paradoks, bo trudno dopatrzeć się podobieństwa kultury starożytnego Rzymu do okresu w dziejach kultury i literatury, który dziś nazywamy romantyzmem. Rzecz w tym, że w średniowieczu języki, którymi posługiwały się narody w prowincjach rzymskich nazywano romańskimi (były to języki germańskie i galicyjskie z silnymi dość wpływami łaciny). Baśnie, podania i legendy tych narodów zwano zaś romancami (lub
Marzenia – idealizm Jak dobrze przyjrzeć się literaturze – przykładów do wykorzystania znajdzie się wiele; warunek jest ten, że warto by je dobrze znać, raczej z własnej lektury, nie z opracowań. Nawet w bardzo konkretnych epokach, nastawionych na jasne określanie celów i realizowanie ich, pojawia się zjawisko marzeń, idealizmu, życia – snu. Jednak generalnie zagadnienia takie raczej nie poddają się chronologii i dlatego ich opracowanie zdecydowanie wymaga podejścia przekrojowego, czyli korzystania z przykładów z różnych epok. Idealizm
Epoka Wyspiańskiego Młoda Polska – Kraków. Młoda Europa – Paryż. Przełom wieków XIX i XX. Ponad sto lat temu. Maksyma „Obyś żył w ciekawych czasach” sprawdza się przy biografii Wyspiańskiego w sposób szczególny – bo były to czasy wyjątkowe dla artystów. Szalone – bohema artystyczna, apoteoza sztuki, poczucie końca wieku. Naprawdę nowatorskie pomysły w dziedzinie malarstwa, poezji, teatru. Paryż poetów, takich jak Rimbaud, Baudelaire, szaleńców i skandalistów, z kolei Kraków
Adam Mickiewicz narodowy wieszcz, jeden z najważniejszych polskich twórców rozpoczął polski romantyzm zbiorem Ballady i romanse prowadził do literatury fantastykę, ludowe podania, mistycyzm twórca wallenrodyzmu – teorii o walce metodą podstępu i zdrady, ale w słusznym celu utrwalił w poezji pejzaże egzotyczne i swojskie (Sonety krymskie, Pan Tadeusz) stworzył biblię polskiego domu i portret szlachty w Panu Tadeuszu jak nikt inny ujął i propagował temat patriotyczny stworzył pierwszy dramat romantyczny – Dziady był twórcą koncepcji mesjanizmu narodowego w ujęciu mistycznym –
To jest pewne – z tekstem – całym lub jego fragmentem – będziesz miał do czynienia. Oto tablica niezbędnych narzędzi do poradzenia sobie z tekstem literackim i na poziomie podstawowym, i rozszerzonym. TABLICA 1. Tekst (fragment lektury dołączony do tematu). 1. Stanowię część większej lektury! 2. Stanowię logiczną całość! 3. Mam swój sens – swoją ideę. 4. Mam trzy ważne elementy. A. Świat przedstawiony: akcja (coś się tu dzieje?) przestrzeń (gdzieś się to
Adam Mickiewicz (1798-1855) Jeden z największych poetów polskich. Tworzył w okresie romantyzmu. Debiutował w 1818 r. utworem Zima miejska wydrukowanym w Tygodniku Wileńskim. Natomiast wydanie w 1822 r. w Wilnie tomiku wierszy Ballady i romanse uznaje się za początek nowej epoki. Mickiewicz uznany jest za czołowego polskiego poetę – napisał wiele utworów przepojonych patriotyzmem, wyróżniających się ogromnym talentem poetyckim. Większość życia spędził poza granicami kraju – jako zesłaniec przebywał na Krymie, jako emigrant – we Francji, jako
„Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu. Dobrze widzi się tylko sercem”. Rozwiń myśl pochodzącą z Małego Księcia. „Czucie i wiara silniej mówi do mnie niż mędrca szkiełko i oko” – oto cytat z Mickiewiczowskiej ballady Romantyczność. „Miej serce i patrzaj w serce”, „Dobrze widzi się tylko sercem” – to manifesty postawy romantycznej, niezbyt modnej dziś, kiedy liczą się wykształcenie, umiejętne kalkulacje, racjonalne myślenie i trzeźwe spojrzenie na świat. Niepotrzebne? Niezbędne! Bo człowiek, który nie myśli, nie liczy i nie
Udowodnij, że literatura romantyczna była w dużym stopniu inspirowana wierzeniami ludowymi i folklorem. Martwe znasz prawdy, nie znane dla ludu, Widzisz świat w proszku, w każdej gwiazd iskierce… pisał Adam Mickiewicz w balladzie Romantyczność. I opowiedział się w niej zdecydowanie po stronie znanych ludowi, nie mędrcom wartości. Literatura romantyczna czerpała obficie z folkloru. A oto dowody… Po pierwsze: pojawiają się w utworach romantyków motywy znane z ludowej twórczości. Chociażby historia opowiedziana w balladzie Lilie wywodzi się najprawdopodobniej z ludowej
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 23 Władysław Broniewski Ballady i romanse ”Słuchaj, dzieweczko! Ona nie słucha… To dzień biały, to miasteczko…” Nie ma miasteczka, nie ma żywego ducha, Po gruzach biega naga, ruda Ryfka, Trzynastoletnie dziecko. To pierwsza strofa bardzo znanego wiersza. Do jakiego utworu odwołuje się poeta? Jak nazwiesz takie odwołanie? Odpowiedź: Władysław Broniewski przywołuje, oczywiście, balladę Romantyczność Adama Mickiewicza. Poeta posługuje
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 37 Jak rozumiesz słowa poety z Romantyczności, jednego z najbardziej znanych utworów Adama Mickiewicza: Czucie i wiara silniej mówi do mnie Niż mędrca szkiełko i oko? Odpowiedź: Irracjonalne sposoby rozumienia i poznawania rzeczywistości mają dla poety większą wartość niż racjonalne, naukowe. Wersy te wyrażają romantyczne przekonanie o wyższości serca nad rozumem. Komentarz: Właściwie chodzi tylko o to, żeby
Odnajdź w tekście ALUZJA LITERACKA Co to jest? Aluzja literacka to pojawiające się w utworze świadome, znaczące nawiązanie do innego dzieła literackiego. Oczywiście, takie nawiązanie trzeba umieć zauważyć i właściwie zinterpretować. Bez tego lektura tekstu, w którym mieliśmy do czynienia z aluzją, będzie niepełna… Autorzy bardzo liczą na współpracę czytelnika – starajmy się ich nie zawieść! Wzajemne oddziaływanie obu tekstów tworzy układ, w którym dokonuje się reinterpretacja tekstu źródłowego. Aluzja literacka
Ewolucja ballady jako gatunku literackiego w utworach XIX i XX wieku. Omów problem, przedstaw odpowiednie przykłady literackie. Temat przeznaczony jest głównie dla zainteresowanych teorią literatury. Należy nie tylko odnieść się do badań teoretycznoliterackich, ale również wykazać się umiejętnością wnikliwej analizy i interpretacji dzieł literackich. Zwróć uwagę na sformułowanie tematu: nie odnosi się on tylko do literatury polskiej. Należy więc oczekiwać, że komisja będzie chciała usłyszeć coś na temat ballady na świecie. Inne
Topos starości w literaturze – omów na wybranych przykładach. Komentarz Starość to jeden z bardziej popularnych wątków literackich. Podeszli wiekiem bohaterowie byli portretowani w przeróżny sposób, w bardzo wielu dziełach literackich. Jedni pisarze gloryfikowali starość, uznając ją za znamię dojrzałości, mądrości i rozwagi, inni, przeciwnie – widzieli w niej ostoję zacofania, konserwatyzmu i przebrzmiałych wartości. Literacki starzec czasem poucza młodych i pomaga im, czasem jest męczącym pedagogiem, którego nikt nie
Tytuł, motto, ostatnia scena jako klucze do interpretacji dzieła. Omów na wybranych przykładach. Najważniejszy w tragedii jest dla mnie akt szósty: zmartwychwstawanie z pobojowisk sceny, poprawianie peruk, szatek, wyrywanie noża z piersi, zdejmowanie pętli z szyi, ustawianie się w rzędzie pomiędzy żywymi twarzą do publiczności. (Wisława Szymborska, Wrażenia z teatru) Strategie wstępu Czym są: tytuł, motto, ostatnia scena – próba zdefiniowania elementów. Tytuł (łac. titulus – napis, ogłoszenie) nazwa nadana dziełu, najczęściej przez autora i umieszczona na
Folklor jako inspiracja pisarzy w różnych epokach. Omów na wybranych przykładach. Strategie wstępu Co to jest folklor? To całokształt kultury określonego kręgu społecznego, przede wszystkim chłopstwa, różniący się w sposób zasadniczy od kultury reprezentowanej przez wykształcone warstwy społeczne (definicja ze Słownika terminów literackich). Strategia rozwinięcia Folklor w literaturze staropolskiej – Jan Kochanowski, Pieśń świętojańska o sobótce. Ponieważ nie znamy utworów ludowych z epoki renesansu, trudno nam określić, na ile pieśni Panien wzorowane są
Dramaty Szekspira jako źródło inspiracji dla literatury i filmu. Omów na wybranych przykładach. Motto I Szekspirze! Gwiazdo ludów! mistrzu ponad mistrze! Twórczości twojej źródła muszą być najczystsze, Bo początek swój biorą tam, skąd życie tryska (…) Czyś Ty jest synem Anglii? Nie, tyś jest dzieckiem świata! Geniusz twój poza metę plemienną wylata, Rodowe samolubstwo myśli twych nie łudzi I nie ziomków nam swoich malujesz, lecz ludzi. Nie inaczej Bóg to czyni.
Zjawy, duchy, sny w literaturze. Zbadaj ich funkcje w wybranych utworach różnych epok. Komentarz Temat jest bardzo szeroki. Sam motyw snu zasługiwałby na oddzielne omówienie. Poza tym, nie wystarczy jedynie przywołać i opisać utwory, w których występują zjawy i inne postacie fantastyczne, ale należy zbadać FUNKCJE, jakie tam pełnią. Czyli – krótko mówiąc – w jakim celu pojawiają się w utworze, jaki efekt ma przez to zostać osiągnięty. Są, oczywiście, epoki literackie, w których świat irracjonalny cieszył się
„Młodzi” przeciwko „starym” – odwołując się do wybranych przykładów, ukaż konflikt pokoleń literackich jako zjawisko charakterystyczne dla różnego rodzaju przełomów w sztuce. Inne możliwe sformułowania tematu Polemiki, spory, prowokacje – starcia pokoleń literackich. Omów na przykładach wybranych utworów. Walka klasyków z romantykami i inne znane Ci słynne spory pisarzy. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. Ramowy plan wypowiedzi Określenie problemu Omówienie kategorii pokolenia literackiego, zdefiniowanie jej. Wymienienie kilku najważniejszych pokoleń literackich. Kolejność prezentowanych
Tego się naucz! Bardzo ważne jest, abyś umiał pokazać Adama Mickiewicza jako wielkiego poetę romantycznego, w którego twórczości znajdziesz wszystkie najważniejsze tematy i motywy epoki: pochwałę młodości, nieszczęśliwą miłość zakończoną rozstaniem kochanków, idee narodowowyzwoleńcze czy fascynację Orientem i folklorem ludowym. Powinieneś umieć wskazać elementy autobiograficzne w jego poezji – np. odbicie miłości do Maryli Wereszczakówny, odbyte podróże, pobyt w więzieniu. Epoka Romantyzm, oczywiście, tego nie można pomylić. Zawsze bezpiecznie będzie pisać o Mickiewiczu jako wiodącym
