Tag "filozofia"
Jakie znasz główne kierunki filozofii pozytywistycznej? Zaprezentuj głównych filozofów europejskiego pozytywizmu (realizmu). Do najważniejszych twórców i dzieł filozofii pozytywistycznej zalicza się: August Comte – Wykłady filozofii pozytywnej Herbert Spencer – Wstęp do socjologii Hipolit Taine – Rasa, środowisko, moment John Stuart Mill – Co to jest utylitaryzm? Kierunki filozoficzne przez nich reprezentowane to ewolucjonizm, determinizm, utylitaryzm. Ewolucjonizm Twórcą ewolucjonizmu jest Herbert Spencer. W myśl tego poglądu ludzkość podlega nieustannemu rozwojowi wydając jednostki
Test wiedzy o średniowieczu Daty wyznaczające początek i koniec epoki to: a. 1096-1292 – początek i koniec wypraw krzyżowych b. 1096-1492 – początek wypraw krzyżowych i odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba c. 476-1453 – upadek Cesarstwa Rzymskiego i zdobycie Konstantynopola Odpowiedź c. Komentarz Umowną datą rozpoczynająca epokę średniowiecza jest upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego. Miało to miejsce w 476 roku. Za datę końcową, również umownie, przyjmuje się upadek Konstantynopola, czyli koniec Cesarstwa
Wiedza o filozofii XX wieku jest niezbędna przy podsumowaniach minionego stulecia, interpretowaniu najważniejszych zjawisk literackich i wskazywaniu związków między literaturą a filozofią. Intuicjonizm (bergsonizm) Inicjatorem tego kierunku był francuski myśliciel Henri Bergson (1859-1941). Jego myśl, bardzo popularna i atrakcyjna w wieku XX, stała się kontynuacją buntu wobec rozumu, który zapoczątkował jeszcze Rousseau. Bergson krytykował działanie umysłu, ludzkiej władzy wielbionej przez wielu filozofów kierunków racjonalistycznych. Rozum, żeby poznać świat, musi
METAFIZYKA – („coś, co następuje po fizyce”) – a zatem nienaukowy, pomijający doświadczenia i twierdzenia nauk ścisłych, matematycznych, a nawet historycznych, sposób ujmowania i wyjaśniania rzeczywistości. Jest to sposób nieracjonalny, duchowy, uznający za metody poznania świata intuicję, instynkt, przeczucie. Tematem metafizyki będzie kwestia duszy, życia po śmierci, istnienia, przemijalności, duchowej istoty świata. Zdobywać będzie metafizyka przewagę nad metodami naukowymi w epokach takich jak: barok, romantyzm, dekadentyzm. Metafizyka Termin stworzony przez
NIETZSCHEANIZM – prąd myślowy w filozofii i literaturze, który ukształtował się pod wpływem poglądów Friedricha Nietzschego (II połowa XIX w.). Nietzsche głosił pogardę dla słabości, bierności i pesymizmu, postulował konieczność przewartościowania wszystkich wartości – w tym ideałów humanitaryzmu, altruizmu itp., na rzecz popierania siły, energii, mocy wybitnych jednostek. Stworzył on pojęcie „nadczłowieka” – czyli właśnie wspaniałej, twórczej indywidualności, która powinna wpływać na losy świata. Do koncepcji tej odwołał się w
Jak powstał świat? Pomysły na „początek” istnienia Tales z Miletu: Początkiem wszechrzeczy i pierwszym elementem istnienia jest woda! Przecież jest konieczna do wszelkich form życia, co więcej, sama potrafi przekształcić się w inne formy, lód i parę. To woda jest prasubstancją. Tales z Miletu żył aż w VII wieku p.n.e. O nim mówi się też jako o pierwszym filozofie czy też ojcu filozofii. Znamy go jeszcze skądinąd: z podręcznika matematyki. To ten sam Tales, który wykombinował twierdzenie z geometrii: o ramionach
Doktryny filozoficzne najoryginalniejsze i najbardziej typowe dla tego okresu były dziełem: Johanna Gottlieba Fichtego, Georga Wilhelma Hegla, Friedricha Schellinga, Józefa Marii Hoene-Wrońskiego, Augusta Cieszkowskiego, Sørena Kierkegaarda. Johann Gottlieb Fichte (1762-1814) Był pierwszym idealistycznym filozofem XIX w. Uznał, że wszystko, co poznajemy, zawiera pierwiastek myślowy. Oznacza to, że myśl jest w bycie. Jednakże z bezdusznego bytu nie może powstać myśl. Tam, gdzie istnieje rzeczywistość, musi istnieć czyn, który ją stworzył. Ponieważ nie ma czynu
Utworzone przez Greków systemy stały się podstawą filozofii europejskiej. Tales z Miletu – pierwszy filozof. Stworzył geometrię, znał się na astronomii – zaskoczył swoich współczesnych dokładnym wyliczeniem daty zaćmienia Słońca. Sokrates – autor słynnego zdania: „Jedno wiem, że nic nie wiem”, mistrz dyskusji, został skazany na śmierć za „ateizm i szerzenie zepsucia”. Platon – uczeń Sokratesa, jego słynne dzieło to Obrona Sokratesa, a także dialogi filozoficzne. Platon badał idee i cienie idei, uznawał świat
Jakie cenne i przydatne człowiekowi współczesnemu myśli zawiera filozofia oświecenia? Uniwersalne wartości myśli oświecenia Przykład: Myślę, że mentalność człowieka końca wieku dwudziestego „wyrasta” z filozofii oświecenia, z tej interpretacji świata, jaką zapoczątkowali myśliciele epoki rozumu. Postulaty racjonalizmu i empiryzmu wydają nam się słuszne, wszyscy widzą sens poszukiwania zgodnego z logiką myślenia, a empiria i szacunek dla nauk ścisłych doprowadziły do wielu nieprawdopodobnych osiągnięć technicznych. A zatem tam właśnie, w ideach osiemnastego wieku tkwią początki dzisiejszego komputera! A z drugiej strony –
Omów najważniejsze kierunki filozofii starożytnej. Zacznij: Antyk to kolebka filozofii, a zarazem myślenia naukowego. Pierwsi byli tzw. filozofowie przyrody (Tales z Miletu, Heraklit z Efezu) poszukujący tzw. prapoczątku (arche). Rozwiń: Wymień najważniejsze szkoły filozoficzne: Nurt sokratejski – wielka trójka: Sokrates (bezwzględne dobro, idea czterech cnót), jego uczeń Platon (idealizm – świat realny jako odbicie świata idei) i uczeń Platona – Arystoteles (koncepcje materii i formy, metafizyka, Poetyka). Sofiści – nauczyciele retoryki i erystyki
Stoicyzm jest to nurt materialistyczny, utworzony w III w. p.n.e. przez Zenona z Kition. Wg filozofów tego nurtu, człowiek, aby osiągnąć szczęście musi zachować równowagę duchową, powagę, spokój i trzeźwość umysłu. Rządzić człowiekiem powinien „rozum, nie namiętności”. Stoik to ktoś, kto nie poddaje się emocjom, żyje zgodnie z naturą, wyrzeka się dóbr przemijających, w zamian za co osiąga szczęście. Stąd właśnie o ludziach, którzy spokojnie i z „kamienną twarzą” przyjmują ciosy i dary losu mówimy, że cechuje ich „stoicki
Główne kierunki filozoficzne Antyk Filozofowie przyrody – pierwsi, którzy poszukiwali zasady rządzącej światem. Tales z Miletu uznał wodę za pramaterię wszechświata, Anaksymenes – powietrze, Heraklit z Efezu – ogień. Ten ostatni głosił ciągłą zmienność świata (panta rei – wszystko płynie) – „nie można dwa razy wejść do tej samej rzeki”. Demokryt z Abdery stworzył teorię atomistyczną – wszystko składa się z atomów, nawet dusza ludzka. Wielka trójka Sokrates– nauczyciel Platona zajmujący się zagadnieniami dotyczącymi
Kultura masowa. Co ma wspólnego z filozofią? Owszem, ma. O skutkach kultury masowej wypowiadało się wielu znakomitych filozofów i socjologów współczesnych. A może stanie się ona tematem rozważań na egzaminie? W czym się trzeba się zorientować? Po pierwsze: na czym polega samo zjawisko kultury masowej? Czym są mass media? Mass media – środki przekazu, które docierają do mas – jednocześnie do setek tysięcy, a nawet milionów. Będzie to wielonakładowa prasa, oczywiście telewizja, radio, kino, a dziś
Baruch Spinoza był jednym ze słynnych filozofów wieku XVII, a był to wiek obfitujący w naprawdę wielkie umysły. Jego idee wzbudzały powszechny protest. Dlaczego? Spinoza zajmował się tematami ważnymi, usiłował odnaleźć i zdefiniować istotę świata i Boga. Wyszło mu, że człowiek jest częścią świata, a Bóg wcale nie jest jego władcą, lecz jest złączony z naturą. To przyroda jest bogiem, rządzą nią stałe prawa – dlatego nie ma pytania: kto stworzył świat? To stwierdzenie, że nie
Myślisz, że to takie proste? Być może. Ale filozofowie od lat głowią się – jak znaleźć prawdę o świecie? Jak go rzetelnie zbadać? Dotknąć, powąchać, a może spróbować zjeść kawałeczek? Czy to będzie prawda o świecie? Racjonalizm Ten pogląd znamy już bardzo dobrze. Badaj świat rozumem! Tylko rozum może być źródłem wiedzy człowieka. Tak uważał już Platon, chociaż za ojca racjonalizmu uznaje się Kartezjusza (Myślę, wiec jestem). Empiryzm Empirycy (Locke, Hume) wierzą tylko
Jan Jakub Rousseau (czytaj Ruso) zdobył w swoich czasach chyba największą wśród myślicieli sławę, wpływy i pozycję. Równać mógł z nim się tylko Wolter – francuski filozof. Wolter, Rousseau, Encyklopedia – to trzy symbole osiemnastego wieku. O Rousseau mówi się jeszcze: ojciec sentymentalizmu i pisarz czułego serca. Jak do tego doszło? Jan Jakub pochodził z biednej rodziny, szybko został sierotą i jako szesnastolatek wyruszył w świat. Gdy pewnego dnia wyszedł z rodzinnej Genewy na spacer, wrócił zbyt późno i zastał
Cogito, ergo sum = Myślę, więc jestem To często powtarzane hasełko stanowiło rewolucję w filozofii. Kamień milowy, początek nowej epoki, źródło naszej cywilizacji – czy jak tam jeszcze chciałbyś nazwać przełom w nauce. Aby wiedzieć o filozofii rzeczy podstawowe, nie da się znakomitej formuły Kartezjusza pominąć. Jak się narodziła? Baśniowo: mroźnej, śnieżnej nocy wojennej, w XVII wieku, gdy René Descartes (Kartezjusz) jako oficer wojny trzydziestoletniej nocował w chłopskiej chacie. Właściwie nie spał – rozmyślał. Olśniła
Rok 1600. Włochy. Egzekucja Giordana Bruna odbywa się naprawdę w atmosferze grozy. Pchnięty na kolana przed kata, ze sznurem na szyi, przed obliczem świętego trybunału inkwizycji słyszy wyrok: „Ogłaszamy cię nieskruszonym, zawziętym, zatwardziałym heretykiem”. Potem prowadzą go z drewnianym kołem w ustach, w otoczeniu zakapturzonych mnichów z czarnymi krzyżami, przy śpiewie pokutnych psalmów – na Campo di Fiori. Tam – na słynnym włoskim placu czeka filozofa stos. Nie ugiął się: „Z większą trwogą ogłaszacie wyrok
Utopia – to coś nieistniejącego, choć chciałoby się, żeby istniała. Twoje marzenia to utopia! – Nie masz szans, kochany! Marcin głosi utopijne poglądy – jego pomysły są nie do realizowania. Skąd to się wzięło? Stąd, że ludzie od wieków próbowali wymyślić idealny świat. Albo chociaż jeden kraj, wyspę, na której szczęście będzie panowało niepodzielnie, wszyscy będą zadowoleni, sprawiedliwość będzie zaś regułą. Opisał taką rajską wyspę myśliciel renesansu: Tomasz Morus. Nazwał
Był sobie święty Franciszek. Chodził po świecie, głosił naukę, której istotą była miłość. Chyba spodobało się to ludzkości, skoro o świętym Franciszku uczymy się, poznając: literaturę, sztukę, religię, historię, poezję. I filozofia także uwzględnia jego poglądy – nazywa się je franciszkanizmem. A to oznacza że: świat jest piękny, dobry, cudowny, ukochany przez Boga; istoty stworzone przez Boga są braćmi – obowiązuje poczucie braterstwa wobec zwierząt, słońca, księżyca, wszelkiego stworzenia; nie
