Tag "romantyzm w Polsce"

Jak Mickiewicz charakteryzuje szlachtę w Panu Tadeuszu?

Jak Mickiewicz charakteryzuje szlachtę w Panu Tadeuszu? Mimo wad i licznych przywar portret szlachty zawarty w Panu Tadeuszu jest jednak sielankowy. Trudno znaleźć wśród szeregu świetnie zindywidualizowanych osób postać wyraźnie negatywną, antypatyczną lub odpychającą. Na przykład Stolnik Horeszko – niby pyszny, zadufany w sobie magnat, a jednak patriota, wróg zaborcy. Podobnie mściwy Gerwazy – okrutny, lecz wierny swojemu panu, także patriota, waleczny i odważny. Asesor i Rejent – dwa okazy kłótliwości są w swoich psich afektach sympatyczni

Kto jest głównym bohaterem Pana Tadeusza?

Czy Tadeusz Soplica? Jako bohater – reprezentant całego szlacheckiego stanu – tak, bo przecież to szlachta polska jest głównym zbiorowym bohaterem eposu. Ale tym samym Tadeusz Soplica nie jest indywidualnością – przecież nosi cechy całej grupy społecznej. Nie jest też najbardziej interesujący: owszem, patriota, rozsądny, uczciwy, poczciwy, ale… Właś­nie. Może więc Jacek Soplica: jako bohater romantyczny, dla odmiany największa indywidualność spośród bohaterów? Ten jest interesujący, ale – jego dzieje są

Grób Agamemnona – Juliusz Słowacki

Grób Agamemnona to długi, bogaty w znaczenia utwór, ślad po bytności poety w zabytkowej, starożytnej budowli w Mykenach, zwanej grobem Agamemnona – mitologicznego władcy Myken, syna Atreusza, wielkiego wodza zabitego przez żonę… Jeszcze jeden utwór, który jest owocem podróży poety na Wschód.   Grób Agamemnona Co się dzieje? Poeta wchodzi do grobu Agamemnona, poddaje się panującej tam atmosferze i pogrąża w rozmyślaniach. Nastrój miejsca, mitologia, historia Grecji przywołują na myśl dzieje Polski – ból z powodu

Klaskaniem mając obrzękłe prawice… – Cyprian Kamil Norwid

Klaskaniem mając obrzękłe prawice Norwid o własnej sytuacji w kręgu literatów W wierszu Klaskaniem mając obrzękłe prawice Norwid przypisuje sobie szczególną rolę; uważa siebie (słusznie!) za wyjątkowego twórcę: „Gdy Boży – palec zaświtał nade mną”. Poeta czuje, że ma szczególną misję do spełnienia. Norwid a wieszczowie – Dlatego od was… o! laury, nie wziąłem Listka jednego, ni ząbeczka w liś­ciu Norwid dumnie wyznaje, że nie wzoruje się na wieszczach ani nie wygrzewa się w

Charakterystyka polskiego romantyzmu

Ramy czasowe i podział polskiego romantyzmu 1818 – teoretyczny początek. Kazimierz Brodziński wydał rozprawę O klasyczności i romantyczności, tudzież o duchu poezji polskiej, w której stwierdził fakt istnienia w kulturze europejskiej dwu nurtów artystycznych, klasyczności i romantyczności. 1822 – praktyczny początek romantyzmu. Adam Mickiewicz wydał Ballady i romanse – zbiór 14 ballad, który praktycznie, literacko realizował założenia romantyzmu. 1822-1830 – wstępna faza romantyzmu. Młodzi twórcy krystalizują swój program, piszą młodzieńcze utwory, przesycone baśniowością i uczuciowością. Powstaje w tym czasie wiele

Ballady i romanse Adama Mickiewicza

Ballady i romanse Czym są? Ballady i romanse to w pewnym sensie owoc sielskiego dzieciństwa na Litwie, gdzie poeta poznał wiele ludowych podań i legend. Pierwszy ważny, programowy, stanowiący swoiste credo poety zbiór – wywoła polemikę i stanie się początkiem nowej epoki. Pisząc go, Mickiewicz sięgał do zasłyszanych w dzieciństwie ludowych opowieści piastunki. Zostały wydane w 1822 roku, stanowią zbiór ballad Adama Mickiewicza. Ta data została uznana za początek polskiego

Bema pamięci żałobny-rapsod – Cyprian Kamil Norwid

Kiedy powstał wiersz? Bema pamięci żałobny rapsod powstał w 1851 r., w rocznicę śmierci generała Józefa Bema. Józef Bem uczestniczył w powstaniu listopadowym, walczył w Wiośnie Ludów, potem w wojsku tureckim. Stał się dla Norwida symbolem nieugiętej postawy w walce o wolność wszystkich ludów. Motto utworu Mottem utworu są słowa Hannibala – kartagińskiego wodza: Przysięgę złożoną ojcu aż po dzisiejszy dzień tak zachowałem. Poeta podkreślił w ten sposób patriotyzm Józefa Bema, który mimo służenia pod innymi sztandarami (w armii

Fortepian Szopena – Cyprian Kamil Norwid

Jak powstał ten wiersz? Bezpośrednią przyczyną powstania utworu były wydarzenia w Warszawie, dramatyczne i obraźliwe dla polskiej kultury. We wrześniu 1863 r. rosyjscy żołnierze w akcie zemsty zniszczyli pałac Zamojskich i wyrzucili przez okno fortepian, na którym grywał Fryderyk Chopin. Brutalność i chamstwo wydarzeń w Warszawie wstrząsnęły Norwidem, który spotkał się z Chopinem na krótko przed śmiercią muzyka, w jego paryskim mieszkaniu. Pierwsza część wiersza opowiada o ostatnich chwilach życia schorowanego już Chopina. Ten wielki Polak został przedstawiony jako

Wielkie dramaty romantyczne – przegląd

Dramat romantyczny To specjalny, bardzo ważny gatunek epoki romantyzmu. Nawiązuje do budowy dramatu szekspirowskiego. Zupełnie różni się od klasycznej tragedii i łamie jej reguły. Nie jest tu przestrzegana ani jedność miejsca (dramat romantyczny ogarnia wielkie przestrzenie), ani jedność czasu (niekiedy zdarzenia oddzielają od siebie miesiące i lata), ani jedność akcji (splątanych jest tu wiele wątków). Cechy dramatu romantycznego: kompozycja otwarta; symbolizm; obecność bohatera romantycznego; obecność scen i osób fantastycznych; niesceniczność. Dramat romantyczny Dziady

Uspokojenie – Juliusz Słowacki

Uspokojenie jest utworem, który trzeba rozpatrywać w duchu filozofii genezyjskiej. Jest to wiersz o rewolucji – prezentujący właśnie genezyjską definicję takiego, zresztą abstrakcyjnego, bo Słowacki nie przywołuje żadnej konkretnej rewolucji, wydarzenia. Filozofia genezyjska Słowacki stworzył własny system filozoficzny, który porządkował poglądy poety na temat istoty wszechświata i sensu istnienia. Wyłożył swoją teorię w dziele pt. Genezis z Ducha, stąd też jest to filozofia zwana genezyjską. Filozofia genezyjska jest ciekawą koncepcją. Zakłada, że wszystko, co istnieje,

Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego Adama Mickiewicza

Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego formułują teorię Polski jako mesjasza narodów, a Polaków jako narodu wybranego. Paryż. Rok 1832. Wielka Emigracja. Polacy na obczyźnie nie są wcale pogodzeni… W tej sytuacji istnieje wielka potrzeba idei i programu, który by ich połączył. Adam Mickiewicz pisze Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego w nadziei, że dzieło to spełni taki właśnie cel. . Czym jest historia? Na to pytanie odpowiada Mickiewicz, że jest to teren, na którym

Pan Tadeusz Mickiewicza

Tytuł i temat Utwór bierze swój tytuł od imienia jednego z bohaterów – Tadeusza usynowionego przez Sędziego Soplicę. Tadeusz to przedstawiciel nowego społeczeństwa, człowiek o nowoczesnym spojrzeniu na rzeczywistość wyzbytym feudalnych obciążeń tak bliskich pokoleniu Sędziego. Imię otrzymał po Kościuszce. Tak jak on wyznaje demokratyczne idee, które potwierdza czynem – obejmując majątek, znosi pańszczyznę. Z tego też względu imię Tadeusza – postaci wcale nie pierwszoplanowej – zostało umiejscowione w tytule utworu: dla zaakcentowania faktu, że

Jakie rodzaje komizmu można spotkać w Zemście Fredry?

Cechą charakterystyczną komedii jest zjawisko komizmu. Polega ono na przedstawieniu pewnych zjawisk w taki sposób, by wywołały śmiech u odbiorcy.   W Zemście wyróżniamy trzy rodzaje komizmu: Komizm sytuacyjny Zabawne przedstawienie sytuacji i wydarzeń, w których uczestniczą bohaterowie. Oto niektóre z nich: zamiar poślubienia Klary przez niemłodego już Cześnika, Papkin w roli posła do Rejenta (boi się stanąć oko w oko z Rejentem, a tłumaczy, iż mógłby wywołać wojnę zamiast

Liryki lozańskie – Adam Mickiewicz

Liryki lozańskie to cykl wierszy napisanych podczas pobytu w Lozannie, w Szwajcarii w roku 1839, gdzie Mickiewicz pełnił funkcję profesora literatury. Wagę przykłada się do czterech krótkich utworów: Snuć miłość, Nad wodą wielką i czystą i Polały się łzy. Najważniejszy liryk – Polały się łzy, krótkie, zaledwie pięciowersowe podsumowanie życia poety. Wiersz jest uznany za arcydzieło, bo w lapidarnej formie udało się poecie zawrzeć cały życiorys i ogromny ładunek emocjonalny.

Moja piosnka [II] – Cyprian Kamil Norwid

Forma wiersza Moja piosnka (II) swą formą przypomina litanię. Składa się z sześciu zwrotek – każda z nich kończy się słowami: „Tęskno mi, Panie…”. Trochę to podobna konstrukcja do Hymnu (Smutno mi, Boże…) Juliusza Słowackiego, w którym słowa „Smutno mi, Boże” funkcjonują na zasadzie refrenu. Adresatem wypowiedzi poetyckiej jest Bóg, któremu „ja” liryczne, pielgrzym-tułacz zwierza się ze swej tęsknoty za ojczyzną. Nadawca występuje w pierwszej osobie, o czym świadczą zwroty: „tęskno mi”, „nie wiem”. Jest

Romantyzm krajowy

Jako romantyzm krajowy określa się dzieła poetów, którzy w dobie romantyzmu tworzyli na terenie kraju, w Polsce, nie zaś na emigracji. Należy bowiem uświadomić sobie, że Mickiewicz, Słowacki, Krasiński, a nawet późniejszy Norwid – pisali swoje główne dzieła za granicą. Tymczasem to jeszcze nie cały romantyzm. Na terenach rozbiorowej Polski także istniało życie literackie, była grupa poetów, która kraju nie opuściła, i ich dorobek literacki nazywa się romantyzmem krajowym. Jest jeszcze jedno miano, jakim

Mickiewicz – liryka miłosna

Miłość romantyczna to miłość wielka, oparta na wspólnocie dusz, zakończona rozstaniem przeznaczonych sobie kochanków. Adam Mickiewicz przyczynił się do utrwalenia takiego modelu. W wielu jego wierszach słychać echo miłości do Maryli Wereszczakówny, która została żoną Wawrzyńca Puttkamera. Marylę polska tradycja literacka uważa za Mickiewiczowską muzę, choć w jego życiu odegrały rolę także inne kobiety. W poezji miłosnej szukaj Portretu ukochanej – pięknej, nieosiągalnej, odległej – jak w wierszu Do *** Na

Mickiewicz – liryka patriotyczna

Adam Mickiewicz odgrywa kluczową rolę w kreacji polskiej poezji patriotycznej. Wpłynął na to czas historyczny – lata niewoli, którą bardzo boleśnie odczuwali poeci, zesłanie, emigracja, próby walk niepodległościowych. Do tej pory w polskiej literaturze mieliśmy do czynienia z liryką patriotyczną bardziej reformatorską niż emocjonalną – jak na przykład Pieśni Jana Kochanowskiego czy wiersze Wacława Potockiego. Na tle tym oryginalnie rysuje się Hymn do miłości ojczyzny Ignacego Krasickiego. Tymczasem w romantyzmie

Testament mój, Juliusz Słowacki

Testament mój Słowackiego Bardzo znany początek: Żyłem z wami, cierpiałem i płakałem z wami, Nigdy mi, kto szlachetny, nie był obojętny, Dziś was rzucam i dalej idę w cień – z duchami – A jak gdyby tu szczęście było – idę smętny. Spadkobiercy to my Nie zostawiłem tutaj żadnego dziedzica, Ani dla mojej lutni, ani dla imienia Słowacki nie pozostawił prawdziwego dziedzica. Spadkobiercy poety to garstka przyjaciół i przyszłe pokolenia, które przejmą poezję wieszcza – czyli my.

Rozłączenie – Juliusz Słowacki

Rozłączenie Juliusz Słowacki Znany liryk napisany nad jeziorem Leman w 1835 roku. Zwany jest też często poetyckim listem, dzięki początkowym wersom: Rozłączeni – lecz jedno o drugim pamięta; Pomiędzy nami lata biały gołąb smutku I nosi ciągłe wieści. Gołąb – symbol odwiecznej korespondencji. „Gołąb smutku” – wyszukana metafora. Efekt – początek stwarza pozór „duchowej korespondencji” – biały gołąb smutku nosi ciągłe wieści. Temat Jest to utwór o przeżyciach i psychice osób oddalonych od siebie, o tym,