Tag "romantyzm w Polsce"
Jak Mickiewicz charakteryzuje szlachtę w Panu Tadeuszu? Mimo wad i licznych przywar portret szlachty zawarty w Panu Tadeuszu jest jednak sielankowy. Trudno znaleźć wśród szeregu świetnie zindywidualizowanych osób postać wyraźnie negatywną, antypatyczną lub odpychającą. Na przykład Stolnik Horeszko – niby pyszny, zadufany w sobie magnat, a jednak patriota, wróg zaborcy. Podobnie mściwy Gerwazy – okrutny, lecz wierny swojemu panu, także patriota, waleczny i odważny. Asesor i Rejent – dwa okazy kłótliwości są w swoich psich afektach sympatyczni
Kiedy powstał wiersz? Powstał w 1856 r. i został zainspirowany emigracyjnymi dyskusjami po sprowadzeniu prochów Mickiewicza z Konstantynopola do Paryża. Hołd złożony Mickiewiczowi W tym wierszu Norwid składa hołd Mickiewiczowi w rok po jego śmierci – świadczy to o tym, że mimo sporu z filozofią Mickiewicza poeta doceniał ogromną rolę, jaką wieszcz odegrał w polskiej kulturze i literaturze. Budowa wiersza Wiersz jest zbudowany z dwóch części. W pierwszej zostają przywołani wielcy ludzie, za życia niedoceniani i odrzuceni przez sobie współczesnych,
Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego formułują teorię Polski jako mesjasza narodów, a Polaków jako narodu wybranego. Paryż. Rok 1832. Wielka Emigracja. Polacy na obczyźnie nie są wcale pogodzeni… W tej sytuacji istnieje wielka potrzeba idei i programu, który by ich połączył. Adam Mickiewicz pisze Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego w nadziei, że dzieło to spełni taki właśnie cel. . Czym jest historia? Na to pytanie odpowiada Mickiewicz, że jest to teren, na którym
Miłość romantyczna to miłość wielka, oparta na wspólnocie dusz, zakończona rozstaniem przeznaczonych sobie kochanków. Adam Mickiewicz przyczynił się do utrwalenia takiego modelu. W wielu jego wierszach słychać echo miłości do Maryli Wereszczakówny, która została żoną Wawrzyńca Puttkamera. Marylę polska tradycja literacka uważa za Mickiewiczowską muzę, choć w jego życiu odegrały rolę także inne kobiety. W poezji miłosnej szukaj Portretu ukochanej – pięknej, nieosiągalnej, odległej – jak w wierszu Do *** Na
„Kordian” jako sąd nad powstaniem listopadowym. Juliusz Słowacki, tworząc literacką rekonstrukcję spisku z 1829 roku – Kordiana – przedstawił swoje poglądy na temat klęski powstania listopadowego. Jego ocena była polemiczna wobec zdania Adama Mickiewicza. Słowacki doceniał wielkość tego zrywu narodowego – powodowanego wielkimi i szlachetnymi ideami. Cenił młodych powstańców za to, że ojczyzna była dla nich najwyższą wartością i byli gotowi poświęcić dla niej swoje życie. Cel – uwolnienie ojczyzny spod jarzma zaborcy
Aleksander Fredro to symbol polskiego komediopisarstwa i symbol Polski szlacheckiej – dziewiętnastowiecznej ojczyzny, krainy dworków, brzóz i wierzb płaczących… Zarazem jest to kolejna postać polskiego romantyzmu. Chwileczkę – powie ktoś – romantyzm i komedia? Śmiech, humor, komiczna kreacja świata i romantyzm – coś „zgrzyta” w tym zestawieniu. Romantyzm to przecież walka o wolność, spisek, nieszczęśliwa miłość i tragizm samotnego bohatera. A komedie Fredry… są po prostu inne. Hrabia Aleksander Fredro to indywidualność. Dowcipny, błyskotliwy, o ciętym języku – polemizował
Czy Tadeusz Soplica? Jako bohater – reprezentant całego szlacheckiego stanu – tak, bo przecież to szlachta polska jest głównym zbiorowym bohaterem eposu. Ale tym samym Tadeusz Soplica nie jest indywidualnością – przecież nosi cechy całej grupy społecznej. Nie jest też najbardziej interesujący: owszem, patriota, rozsądny, uczciwy, poczciwy, ale… Właśnie. Może więc Jacek Soplica: jako bohater romantyczny, dla odmiany największa indywidualność spośród bohaterów? Ten jest interesujący, ale – jego dzieje są
Idee romantyzmu dotarły do Polski z opóźnieniem, jego umowny początek to 1822 rok – wydanie Ballad i romansów Adama Mickiewicza – ale w niedługim czasie zdominowały literaturę polską, a wybitne osiągnięcia polskich twórców wzbogaciły dorobek romantyzmu europejskiego. Romantyzm polski przypadł na szczególny okres w historii narodu. W Polsce kryzys wartości oświeceniowych zbiegł się z utratą niepodległości. Klęska Napoleona, którego uznawano za ostatnią szansę odzyskania wolności, pogrzebała nadzieje Polaków na niepodległość. Dawni żołnierze Kościuszki i Napoleona, uznając swoją bezradność,
Nie-Boska komedia jest najsłynniejszym dramatem Zygmunta Krasińskiego, ale nie jedynym. Kolejnym, napisanym nieco później, jest Irydion. Akcja dramatu rozgrywa się w okresie schyłkowym starożytnego Rzymu. Główny bohater to Grek o imieniu Irydion. Przygotowuje rewolucję, aby zemścić się na Rzymianach, którzy podbili jego ojczyznę. Jego sojusznikami w walce są grupy uciskane – rzymscy proletariusze i gladiatorzy, barbarzyńcy i chrześcijanie. Rewolucyjny zryw kończy się niepowodzeniem, gdyż chrześcijanie za radą swojego biskupa wybierają nie walkę zbrojną, ale dobrowolne
Scenę tę łatwo sobie wyobrazić: przy stoliku, w centrum salonu siedzi „ważne” towarzystwo – arystokratyczna elita. Damy w pięknych sukniach, oficerowie, urzędnicy – piją herbatę, bawią się. Obok, przy drzwiach, stoją ludzie skromniejsi: młodzi patrioci, dwóch starszych Polaków. Słyszymy rozmowę raz jednych, raz drugich – oczywiście tematy są zupełnie różne. Młodzi patrioci omawiają sytuację polityczną na Litwie i w Polsce – wywózki, przesłuchania – dużą część rozmów zajmuje tragiczna historia Cichowskiego. Elita przy
Adam Mickiewicz odgrywa kluczową rolę w kreacji polskiej poezji patriotycznej. Wpłynął na to czas historyczny – lata niewoli, którą bardzo boleśnie odczuwali poeci, zesłanie, emigracja, próby walk niepodległościowych. Do tej pory w polskiej literaturze mieliśmy do czynienia z liryką patriotyczną bardziej reformatorską niż emocjonalną – jak na przykład Pieśni Jana Kochanowskiego czy wiersze Wacława Potockiego. Na tle tym oryginalnie rysuje się Hymn do miłości ojczyzny Ignacego Krasickiego. Tymczasem w romantyzmie
Najbardziej znany, odbierany jako jeden z hymnów jest Chorał Kornela Ujejskiego – zbiorowy okrzyk cierpienia skierowany do Boga: z dymem pożarów, z kurzem krwi bratniej do Ciebie Panie bije ten głos… rozgoryczonego poety-Tyrteusza, który nie może tworzyć poezji „dźwięcznej, słodkiej dla ucha”, lecz musi wyrażać cierpienie narodu, podburzać do walki, wzniecać nienawiść do wroga i pamięć bohaterów. Symbole poezji aktualnej, odpowiadającej czasom to: brzęk łańcucha, zbroja, szyderstwo , nienawiść i groby. Wiersz
Kiedy powstał wiersz? Bema pamięci żałobny rapsod powstał w 1851 r., w rocznicę śmierci generała Józefa Bema. Józef Bem uczestniczył w powstaniu listopadowym, walczył w Wiośnie Ludów, potem w wojsku tureckim. Stał się dla Norwida symbolem nieugiętej postawy w walce o wolność wszystkich ludów. Motto utworu Mottem utworu są słowa Hannibala – kartagińskiego wodza: Przysięgę złożoną ojcu aż po dzisiejszy dzień tak zachowałem. Poeta podkreślił w ten sposób patriotyzm Józefa Bema, który mimo służenia pod innymi sztandarami (w armii
Tytuł i temat Utwór bierze swój tytuł od imienia jednego z bohaterów – Tadeusza usynowionego przez Sędziego Soplicę. Tadeusz to przedstawiciel nowego społeczeństwa, człowiek o nowoczesnym spojrzeniu na rzeczywistość wyzbytym feudalnych obciążeń tak bliskich pokoleniu Sędziego. Imię otrzymał po Kościuszce. Tak jak on wyznaje demokratyczne idee, które potwierdza czynem – obejmując majątek, znosi pańszczyznę. Z tego też względu imię Tadeusza – postaci wcale nie pierwszoplanowej – zostało umiejscowione w tytule utworu: dla zaakcentowania faktu, że
O co spierali się klasycy z romantykami? Przedmiotem sporu była koncepcja polskiej kultury, a w szczególności literatury. Była to polemika między zwolennikami klasycyzmu – do tej grupy należało starsze pokolenie uczonych i literatów: Jan Śniadecki, Kajetan Koźmian, Ludwik Osiński, Franciszek Dmochowski, a przedstawicielami młodego pokolenia: Kazimierz Brodziński, Maurycy Mochnacki, Adam Mickiewicz. Współczesny psycholog nazwałby pewnie całą sprawę awanturą zastępczą. Za zaciekłą dysputą na temat kategorii estetycznych krył się polityczny spór pokoleń o stosunek do
Cyprian Kamil Norwid Urodził się w 1821 r. na Mazowszu w dostatnim, choć nie bogatym szlacheckim dworze we wsi Laskowo-Głuchy. Był uzdolniony artystycznie i nie ukończywszy Gimnazjum Guberialnego w Warszawie rozpoczął naukę w prywatnej szkole malarskiej. Zadebiutował jako poeta w 1840 r. na łamach prasy warszawskiej. Bywał w stołecznych salonach arystokratycznych i literackich. W 1843 roku dobrowolnie opuścił kraj. Podróżował po Europie, zwiedzał muzea, kościoły i pracownie artystów. Studiował we Włoszech rzeźbę i rytownictwo. Po otrzymaniu od narzeczonej listu o zerwaniu zaręczyn
Charakterystycznym owocem literatury romantycznej jest konstrukcja bohatera romantycznego. Typowość owej literackiej osobistości polega na tym, że jej biografia układa się w pewien schemat – powtarzalny (z niewielkimi zmianami) w najważniejszych dziełach romantyzmu. Żywot bohatera romantycznego podzielić można na trzy etapy: I. Młodość Jest to człowiek wrażliwy, najczęściej poeta, samotny, nierozumiany przez ludzi, wyobcowany i nieszczęśliwie zakochany. To typ Gustawa z IV części Dziadów. Owładnięty uczuciem, mało powiedzieć: nadwrażliwy, przewrażliwiony, odtrącony przez ukochaną, skrzywdzony przez
Cechą charakterystyczną komedii jest zjawisko komizmu. Polega ono na przedstawieniu pewnych zjawisk w taki sposób, by wywołały śmiech u odbiorcy. W Zemście wyróżniamy trzy rodzaje komizmu: Komizm sytuacyjny Zabawne przedstawienie sytuacji i wydarzeń, w których uczestniczą bohaterowie. Oto niektóre z nich: zamiar poślubienia Klary przez niemłodego już Cześnika, Papkin w roli posła do Rejenta (boi się stanąć oko w oko z Rejentem, a tłumaczy, iż mógłby wywołać wojnę zamiast
Charakterystyka Kordiana Na konstrukcję postaci Kordiana złożyły się trzy elementy: wątek autobiograficzny (czyli prywatne przeżycia Słowackiego), schemat bohatera romantycznego, wzór Hamleta – bohatera tragedii Szekspira. Jest młody Kordian niewątpliwie typowym romantykiem. Dla wielu odbiorców jest także typowym wzorem polskiej mentalności i polskiego postępowania. Czy jest bohaterem pozytywnym? Tak ocenić byłoby go trudno. Jest jednostką skomplikowaną psychologicznie. Gdy poznajemy go w scenie I, jest to młodzieniec niezwykle wrażliwy, delikatny, poeta zjednoczony z przyrodą, zakochany
Większość nie doczekała się publikacji za życia autora, musiały czekać do następnego stulecia na działalność Zenona Przesmyckiego i współczesnych badaczy, by dotrzeć do powszechnego odbioru i kanonu lektur szkolnych. Najpełniej talent Norwida rozwinął ujawnił się w liryce W latach 1857-1865 powstał cykl stu wierszy zatytułowany Vademecum (po łacinie znaczy to „idź ze mną”). Najbardziej znane spośród około 250 wierszy poety to: Pióro – wiersz z 1842 r., przedstawiający własny, osobisty program twórczy autora; Moja
