Tag "romantyzm w Polsce"
Grób Agamemnona to długi, bogaty w znaczenia utwór, ślad po bytności poety w zabytkowej, starożytnej budowli w Mykenach, zwanej grobem Agamemnona – mitologicznego władcy Myken, syna Atreusza, wielkiego wodza zabitego przez żonę… Jeszcze jeden utwór, który jest owocem podróży poety na Wschód. Grób Agamemnona Co się dzieje? Poeta wchodzi do grobu Agamemnona, poddaje się panującej tam atmosferze i pogrąża w rozmyślaniach. Nastrój miejsca, mitologia, historia Grecji przywołują na myśl dzieje Polski – ból z powodu
Warto uporządkować fakty z życia i twórczości Adama Mickiewicza, gdyż składają się one na typową, romantyczną biografię pokolenia i wyznaczają drogę polskiego romantyzmu. Etap wileńsko-kowieński 1820 – Oda do młodości; 1822 – Ballady i romanse; 1823 – Grażyna; 1823 – Dziadów część II i IV, tzw. wileńsko-kowieńskie. Etap rosyjski 1826 – Sonety odeskie i Sonety krymskie; 1828 – Konrad Wallenrod; 1829 – Poezje (t. 1–2, a w nich m.in. ballady Czaty i Trzech budrysów), poprzedzone polemiczną przedmową
Klaskaniem mając obrzękłe prawice Norwid o własnej sytuacji w kręgu literatów W wierszu Klaskaniem mając obrzękłe prawice Norwid przypisuje sobie szczególną rolę; uważa siebie (słusznie!) za wyjątkowego twórcę: „Gdy Boży – palec zaświtał nade mną”. Poeta czuje, że ma szczególną misję do spełnienia. Norwid a wieszczowie – Dlatego od was… o! laury, nie wziąłem Listka jednego, ni ząbeczka w liściu Norwid dumnie wyznaje, że nie wzoruje się na wieszczach ani nie wygrzewa się w
Testament mój Słowackiego Bardzo znany początek: Żyłem z wami, cierpiałem i płakałem z wami, Nigdy mi, kto szlachetny, nie był obojętny, Dziś was rzucam i dalej idę w cień – z duchami – A jak gdyby tu szczęście było – idę smętny. Spadkobiercy to my Nie zostawiłem tutaj żadnego dziedzica, Ani dla mojej lutni, ani dla imienia Słowacki nie pozostawił prawdziwego dziedzica. Spadkobiercy poety to garstka przyjaciół i przyszłe pokolenia, które przejmą poezję wieszcza – czyli my.
Wśród tematów rozważanych w tej części Dziadów miłość wysuwa się na plan pierwszy, przestaje być konkretnym uczuciem Gustawa – staje się monstrualną, samoistną siłą, która kieruje ludźmi. Historia miłosna zawarta w dramacie sama w sobie jest dosyć typowa i z pewnością odzwierciedla dzieje samego Mickiewicza i Maryli Wereszczakówny. Po prostu: dwoje młodych ludzi o zgodnych ideałach i poglądach kochało się z wzajemnością. Różniło ich natomiast pochodzenie społeczne (magnateria a uboższa szlachta) i stan majątkowy. Gdy sprawa przybiera poważny charakter, rodzice
Obyczajowość szlachty jest jedną z fundamentalnych warstw Pana Tadeusza. Mickiewicz najwyraźniej chciał utrwalić obyczaj szlachecki, zarówno w sferze obowiązków, jak i rozrywek, stąd mnóstwo opisów – zajęć gospodarskich, polowania, zajazdu, uczt, sejmików i wiele obyczajowych anegdot. Z Panem Tadeuszem kojarzą się następujące epizody obyczajowe: porządek ustawienia gości na spacerze (Gospodarstwo), porządek usadzenia za stołem biesiadników oraz kolejność podawania potraw (Gospodarstwo), grzybobranie i polowanie – wiejskie rozrywki (w tym przepis na świetny bigos), obyczaje szlachty zaściankowej np.
Jako romantyzm krajowy określa się dzieła poetów, którzy w dobie romantyzmu tworzyli na terenie kraju, w Polsce, nie zaś na emigracji. Należy bowiem uświadomić sobie, że Mickiewicz, Słowacki, Krasiński, a nawet późniejszy Norwid – pisali swoje główne dzieła za granicą. Tymczasem to jeszcze nie cały romantyzm. Na terenach rozbiorowej Polski także istniało życie literackie, była grupa poetów, która kraju nie opuściła, i ich dorobek literacki nazywa się romantyzmem krajowym. Jest jeszcze jedno miano, jakim
Już tytuł wskazuje, że mamy do czynienia z testamentem. Testament to dokument, w którym człowiek wyraża swoją wolę co do podziału majątku, który pozostanie po jego śmierci. Jaki majątek pozostawia Słowacki? Nie pieniądze i nie budynki. Jest to testament poetycki – rozdziela myśli, uczucia i swój poetycki dorobek. Komu autor pozostawia ten dorobek? Otóż utwór ma swoich adresatów, mimo że sam Słowacki nie pozostawił prawdziwego dziedzica nazwiska ni lutni. Spadkobiercy poety to garstka przyjaciół
Ramy czasowe i podział polskiego romantyzmu 1818 – teoretyczny początek. Kazimierz Brodziński wydał rozprawę O klasyczności i romantyczności, tudzież o duchu poezji polskiej, w której stwierdził fakt istnienia w kulturze europejskiej dwu nurtów artystycznych, klasyczności i romantyczności. 1822 – praktyczny początek romantyzmu. Adam Mickiewicz wydał Ballady i romanse – zbiór 14 ballad, który praktycznie, literacko realizował założenia romantyzmu. 1822-1830 – wstępna faza romantyzmu. Młodzi twórcy krystalizują swój program, piszą młodzieńcze utwory, przesycone baśniowością i uczuciowością. Powstaje w tym czasie wiele
Rozłączenie Juliusz Słowacki Znany liryk napisany nad jeziorem Leman w 1835 roku. Zwany jest też często poetyckim listem, dzięki początkowym wersom: Rozłączeni – lecz jedno o drugim pamięta; Pomiędzy nami lata biały gołąb smutku I nosi ciągłe wieści. Gołąb – symbol odwiecznej korespondencji. „Gołąb smutku” – wyszukana metafora. Efekt – początek stwarza pozór „duchowej korespondencji” – biały gołąb smutku nosi ciągłe wieści. Temat Jest to utwór o przeżyciach i psychice osób oddalonych od siebie, o tym,
Miłość Miłość to wielki romantyczny temat, i to ogólnoeuropejski – nie tylko polski. Wszystko zaczęło się od Cierpień młodego Wertera Goethego. Jego bohater: wrażliwy, nieszczęśliwie zakochany, wreszcie samobójca – stał się wzorem dla większości poetów i kochanków. Byronowski Giaur także traci swoją ukochaną – niewolnicę Leilę – i będzie się mścił. Wcześniej obmyślał porwanie. Zemsta czy wspólna ucieczka to romantyczne komponenty ukształtowania miłości, która, choć zawsze romantyczna, wcale nie jest jednakowa. Który z powyższych
Temat poezji i poety istnieje w literaturze od starożytności, wspomnijmy choćby Horacego i motyw exegi monumentum, nadzieję nieśmiertelności, jaką daje poezja. Liczni twórcy pragnęli ją zdefiniować i określić jej cele: Czy poezja jest darem Boga, czy pięknem, czy też powinna być po prostu użyteczna? Czy poeta podobny jest do ptaka-samotnika, czy jest zwykłym rzemieślnikiem poezji? Każda epoka ma własne wypowiedzi w tej kwestii, lecz nigdy chyba temat ten nie stał się tak ważny jak w epoce
Te sprzeczne wątki pojawiają się w III części Dziadów wraz z dwoma kontrastującymi ze sobą bohaterami: główną postacią – „ponurego poety” – Konrada oraz księdza Piotra. Konrada z grupy więźniów wyróżnia uparte milczenie. Po pewnym czasie zaczyna jednak mówić. Jego pierwsze kwestie sugerują, że mamy do czynienia z pokornym chrześcijaninem, gdyż deklaruje się jako obrońca Matki Boskiej. Jednak jego postawa bardzo szybko się zmienia i ustępuje miejsca prawdziwie romantycznemu buntowi. Z minuty na minutę w Konradzie wzmaga
Uspokojenie jest utworem, który trzeba rozpatrywać w duchu filozofii genezyjskiej. Jest to wiersz o rewolucji – prezentujący właśnie genezyjską definicję takiego, zresztą abstrakcyjnego, bo Słowacki nie przywołuje żadnej konkretnej rewolucji, wydarzenia. Filozofia genezyjska Słowacki stworzył własny system filozoficzny, który porządkował poglądy poety na temat istoty wszechświata i sensu istnienia. Wyłożył swoją teorię w dziele pt. Genezis z Ducha, stąd też jest to filozofia zwana genezyjską. Filozofia genezyjska jest ciekawą koncepcją. Zakłada, że wszystko, co istnieje,
Romantyzm – to według niektórych najważniejsza polska epoka. Pojawia się na maturach dość często, a tematem interesującym są nie tylko romantyczne wizje, dokonania, postacie i dzieła, ale dialog wszystkich późniejszych polskich pokoleń z dziedzictwem romantyków. I do tego trzeba się przygotować. Punkt wyjścia – epoka romantyzmu Nawet jeśli wypowiedź ma traktować tylko o samych reakcjach na romantyzm lub o własnych odczuciach – podmiot swoich rozważań trzeba znać. Nie bez powodu to romantyzm jest epoką, o której
Czy Jacek Soplica jest typowym bohaterem romantycznym? Tak, i nie. Najlepiej określić go jako nietypowego bohatera romantycznego. Część życiorysu Jacka Soplicy pasuje do schematu. Pierwszy etap – młodości bohatera – odbiega od typowego układu. Soplica jest zawadiaką, hula, bierze udział w sejmikach – zupełnie nie pasuje do portretu uduchowionego, samotnego, wrażliwego poety. Lecz miłość Jacka do Ewy Horeszkówny jest nieszczęśliwa. Uczucie nie może zrealizować się w małżeństwie. W życiu Jacka Soplicy dokonuje się metamorfoza,
Ballady i romanse Czym są? Ballady i romanse to w pewnym sensie owoc sielskiego dzieciństwa na Litwie, gdzie poeta poznał wiele ludowych podań i legend. Pierwszy ważny, programowy, stanowiący swoiste credo poety zbiór – wywoła polemikę i stanie się początkiem nowej epoki. Pisząc go, Mickiewicz sięgał do zasłyszanych w dzieciństwie ludowych opowieści piastunki. Zostały wydane w 1822 roku, stanowią zbiór ballad Adama Mickiewicza. Ta data została uznana za początek polskiego
Hymn (Smutno mi, Boże) Juliusza Słowackiego Hymn (fragment) Smutno mi, Boże! – Dla mnie na zachodzie Rozlałeś tęczę blasków promienistą; Przede mną gasisz w lazurowej wodzie Gwiazdę ognistą… Choć mi tak niebo ty złocisz i morze, Smutno mi, Boże! Jak puste kłosy, z podniesioną głową Stoję rozkoszy próżen i dosytu… Dla obcych ludzi mam twarz jednakową, Ciszę błękitu. Ale przed tobą głąb serca otworzę, Smutno mi, Boże! Hymn (Smutno mi,
Ramy czasowe 1818 – „teoretyczny” początek. Kazimierz Brodziński wydał bowiem rozprawę O klasyczności i romantyczności, tudzież o duchu poezji polskiej, w której stwierdził fakt istnienia w kulturze europejskiej dwu nurtów artystycznych, klasyczności i romantyczności, i postulował stworzenie oryginalnej polskiej formuły, najlepiej sielskości. 1822 – „praktyczny” początek romantyzmu. Adam Mickiewicz wydał Ballady i romanse – zbiór 14 ballad, który praktycznie, literacko realizował założenia romantyzmu. Trzy fazy polskiego romantyzmu 1822-1830 wstępna faza romantyzmu. Młodzi twórcy krystalizują swój program, piszą młodzieńcze
Nie-Boska komedia jest rekonstrukcją abstrakcyjnej rewolucji i pytaniem: czym jest zjawisko walki klas? Krasiński odpowiedź zamieszcza w dramacie. Oczywiście patrzy on na sprawę przez pryzmat swojego arystokratycznego pochodzenia. Budując obraz rewolucji, opiera się o faktyczne wzorce: przewrót Cromwella w Anglii, powstanie listopadowe w Polsce, a przede wszystkim Wielką Rewolucję Francuską we Francji. Przecież Pankracy – wódz rewolucjonistów nosi cechy Cromwella, Dantona i Robespierre’a. Z kolei Hrabia Henryk jest rzecznikiem poglądów samego Zygmunta Krasińskiego. Należy jednak przyznać, że poeta
