ANTYK

Cechy bohatera tragicznego

Bohater tragiczny Najbardziej znany model antycznego tragizmu znajduje się w Antygonie Sofoklesa. To konieczność wyboru spośród dwóch równorzędnych racji; konflikt między nimi nieuchronnie prowadzi do katastrofy. Antygona mogła pochować brata i zapłacić życiem za złamanie zakazu Kreona, mogła też uszanować prawo państwowe i narazić się na wyrzuty sumienia i karę bogów. Zauważ, że tragizm Edypa (Król Edyp) jest inny, nie ma swojego źródła w konflikcie tragicznym! Według Arystotelesa warunkiem tragizmu

Co według Sofoklesa decyduje o ludzkim losie?

Według Sofoklesa – Fatum Starożytni Grecy uważali, że nad jego przebiegiem naszego życia czuwają trzy mojry – boginie przeznaczenia: jedna przędzie nić ludzkiego życia, druga ją zwija, trzecia przecina, gdy nadchodziła chwila śmierci. Człowiek nie może więc decydować o swoim życiu, jest igraszką w rękach bogów. Owszem, jest w stanie dokonywać wyborów, ma wolność działania. Tyle że wszelkie jego starania, aby uniknąć nieprzychylnego losu, z góry są skazane na niepowodzenie.

Jak wyglądał teatr grecki?

Wraz z rozwojem dramatu rozwijał się także sam teatr jako budowla. W jego przemyślanej i wielokrotnie modyfikowanej konstrukcji wyodrębniły się pewne stałe miejsca, spełniające określone funkcje. Orchestra, czyli tanecznia (od tego dzisiejsza nazwa orkiestra), to zaczątek właściwego teatru – prostokątny lub kolisty plac, na którym stał i wykonywał swoje partie utworu chór. Skene (od tego dzisiejsza nazwa scena) to drewniany barak służący i jako garderoba, i jako dekoracja wypełniająca tło akcji; był pomysłem Ajschylosa. Proskenion (od

Jeden z najstarszych, obok komedii, gatunków dramatu. Jej istotą jest konflikt tragiczny, który dotyczy głównego bohatera.

Jeden z najstarszych, obok komedii, gatunków dramatu. Jej istotą jest konflikt tragiczny, który dotyczy głównego bohatera. Cechy: Przedstawione wydarzenia oparte są na znanych widzom mitach. Akcja tragedii rozwija się wokół nieuchronnego, niemożliwego do rozwiązania konfliktu. Mamy do czynienia ze zderzeniem zamiarów bohatera i nadrzędnych  czynników (Fatum, wola bogów, klątwa). Edyp nie chciał być zabójcą ojca, pragnął być dobrym i sprawiedliwym władcą, doprowadzić królestwo do rozkwitu, być dobrym mężem i ojcem… Wyszło zupełnie inaczej. Główny

Król Edyp jako przykład tragedii antycznej

Zasada trzech jedności Wydarzenia Króla Edypa rozgrywają się (przed pałacem królewskim w Tebach). To, co się dzieje w innych miejscach, jest opowiadane przez bohaterów, np. Kreon relacjonuje swą wizytę u wyroczni, posłaniec z Koryntu informuje Edypa o śmierci jego przybranego ojca (jedność miejsca). Akcja tragedii obejmuje jeden dzień (jedność czasu). Utwór jest jednowątkowy – koncentruje się na docieraniu przez Edypa do prawdy o własnym losie i konsekwencjach zdobytej wiedzy (jedność

Na czym polega uniwersalizm mitów. Omów na wybranych przykładach.

Na czym polega uniwersalizm mitów. Omów na wybranych przykładach. Dlaczego mitologia jest uniwersalna, czyli nieśmiertelna, ponadczasowa, ciągle aktualna? Bo znajdujemy w niej takie postacie, które są nam bliskie. Bo wiele zachowań ludzi i bogów wcale nie tak daleko odbiega od współczesności. Bo współcześni artyści i literaci ciągle przywołują w swej twórczości zdarzenia i postacie mitologiczne. Do najbardziej uniwersalnych tematów należą: miłość (partnerska, rodzicielska, siostrzana), władza (jej szczyty i manowce), ludzkie cechy i zachowania (dwubiegunowe – na jednym

Symboliczny sens wyprawy Argonautów po złote runo.

Symboliczny sens wyprawy Argonautów po złote runo. Przywódcą Argonautów był mitologiczny Jazon. Gdy był małym chłopcem, jego stryj Pelias odebrał władzę ojcu Jazona i zamierzał zabić bratanka. By zapewnić Jazonowi bezpieczną kryjówkę, jego matka oddała go na wychowanie centaurowi Chironowi. Jako dwudziestolatek Jazon powrócił do swego królestwa. Nikczemny stryj z obawy przed utratą władzy obmyślił chytry plan: wyprawił Jazona w długą podróż, licząc na to, iż krewniak zginie. Jazon wybrał pięćdziesięciu członków załogi,

Orfeusz – bohater mitologii

Kim był: trackim śpiewakiem, muzykiem i poetą, synem króla Tracji i muzy Kaliope, mężem driady Eurydyki. Najważniejsze wydarzenia w jego życiu: Udział w wyprawie Argonautów po złote runo, Małżeństwo z ukochaną Eurydyką. Śmierć żony ukąszonej przez żmiję. Wyprawa do Hadesu w celu odzyskania ukochanej, urzeczenie samego Cerbera, przekonanie boga Hadesa, by oddał mu żonę, trudny warunek boga: nieodwracanie się za ukochaną. Obejrzenie się za Eurydyką przy wyjściu z Hadesu i utrata żony na zawsze. Śmierć (wg jednej wersji

Jakie cele stawiano literaturze w antyku, dlaczego uważamy antyk za źródło norm?

Jakie cele stawiano literaturze w antyku, dlaczego uważamy antyk za źródło norm? Dla nas antyk – jego kultura literacka – to okres od czasu zapisania pierwszych dzieł po upadek Rzymu. Ogrom czasu, ale też źródło późniejszej europejskiej kultury. Co więcej, przez szereg lat najwyższy autorytet i wyznacznik norm dla twórców literatury. To antyczni poeci i pisarze ustalali założenia, według których należy tworzyć literaturę, wyznaczali jej cele, oceniali artystów. Dlatego antyk stał się

Jak powstał świat?

Jak powstał świat? Pomysły na „początek” istnienia Tales z Miletu: Początkiem wszechrzeczy i pierwszym elementem istnienia jest woda! Przecież jest konieczna do wszelkich form życia, co więcej, sama potrafi przekształcić się w inne formy, lód i parę. To woda jest prasubstancją. Tales z Miletu żył aż w VII wieku p.n.e. O nim mówi się też jako o pierwszym filozofie czy też ojcu filozofii. Znamy go jeszcze skądinąd: z podręcznika matematyki. To ten sam Tales, który wykombinował twierdzenie z geometrii: o ramionach

Czy Kasandra jest drugoplanową postacią wydarzeń trojańskich?

Postać Kasandry stała się w późniejszej kulturze synonimem przepowiedni, strasznych wydarzeń, katastrof, które się spełnią, choć nikt nie chce uwierzyć wieszczce, bo uznaje się ją za szaloną. Kasandra była córką Priama, królewną trojańską, siostrą Parysa. Otrzymała dar proroctwa, lecz nikt jej nie wierzył. Kasandra przepowiada nieszczęścia, które wynikną z porwania Heleny, przestrzega przed drewnianym koniem – daremnie. Podczas upadku Troi zgwałcona przez Ajaksa, zostaje niewolnicą Agamemnona, wraz z nim zamordowano ją w Mykenach. Jest

Czy Iliada jest dziełem przebrzmiałym? W czym poszukiwać jej wartości?

Nie będziemy obłudnie głosić, że lektura homeryckich heksametrów jest pasjonującym zajęciem współczesnego młodzieńca. Ale coś w tym jest, że przez tyle wieków dzieło w pewien sposób żyje, że wciąż jest ważne dla ludzkości. Być może dzieje się tak ze względu na: Humanistyczny wymiar przesłania epopei. Tak – badacze Iliady znajdują tam głównie wartości etyczne. Homer, owszem, chciał zapisać dzieje wojny sprzed stuleci, ale wojna ta staje się tłem rozważań moralnych, ukazania konfliktów

Wymień twórców literatury rzymskiej

Wergiliusz, autor słynnej Eneidy, epopei napisanej na wzór eposów Homera, ukazującej wędrówkę Eneasza. Horacy, najsławniejszy poeta Rzymu, do twórczości którego nawiązywali późniejsi twórcy wielu krajów, w tym także Polski. Owidiusz – twórca dzieła pt. Metamorfozy, a także Sztuki kochania. Lukrecjusz – poeta – filozof, autor poematu O naturze wszechrzeczy. Katullus – autor miłosnych wierszy adresowanych do ukochanej Lesbii. Marek Tuliusz Cycero – słynny mówca, który w swoich oracjach i listach stworzył typ „łaciny klasycznej”. Juliusz

Wymień nazwiska najsłynniejszych filozofów greckich.

Utworzone przez Greków systemy stały się podstawą filozofii europejskiej. Tales z Miletu – pierwszy filozof. Stworzył geometrię, znał się na astronomii – zaskoczył swoich współczesnych dokładnym wyliczeniem daty zaćmienia Słońca. Sokrates – autor słynnego zdania: „Jedno wiem, że nic nie wiem”, mistrz dyskusji, został skazany na śmierć za „ateizm i szerzenie zepsucia”. Platon – uczeń Sokratesa, jego słynne dzieło to Obrona Sokratesa, a także dialogi filozoficzne. Platon badał idee i cienie idei, uznawał świat

Wyjaśnij pojęcia mimesis i katharsis z poetyki antycznej, przywołując konkretne przykłady literackie.

Wyjaśnij pojęcia mimesis i katharsis z poetyki antycznej, przywołując konkretne przykłady literackie. Co to jest mimesis i katharsis? Mimesis w dosłownym tłumaczeniu oznacza naśladowanie. Co ma naśladować sztuka? Rzeczywistość, musi odwzorowywać prawdziwe życie, kopiować prawdopodobne życiowo sytuacje. Według Pitagorasa najlepszą sztuką naśladującą przeżycia człowieka jest taniec. Inny uczony starożytny – Demokryt – poszukiwał odzwierciedleń życia w naturze, Platon w malarstwie i poezji. Pojęcie mimesis rozwinął Arystoteles w Poetyce. Według niego wszystko, co ukształtowała przyroda, człowiek

Jakie znasz utwory przywołujące postacie Dedala i Ikara?

Mit ikaryjski skłaniał twórców współczesnych do wielu rozważań. Do wierszy odwołujących się do mitu o Dedalu i Ikarze należą Prawa i obowiązki Tadeusza Różewicza. dawniej myślałem że mam prawo obowiązek krzyczeć na oracza patrz patrz słuchaj pniu Ikar spada Ikar tonie syn marzenia (…) lecz teraz kiedy teraz nie wiem wiem że oracz winien orać ziemię pasterz pilnować trzody przygoda Ikara nie jest ich przygodą Jakie to prawa i obowiązki? Widać u Różewicza taki sam

Wymień słynne mity greckie, które poznałeś, i krótko je scharakteryzuj

Mit o Prometeuszu, który poświęcił się dla ludzkości, wykradając bogom z Olimpu ogień. Mit o Dedalu, praktycznym wynalazcy, i idealiście Ikarze, który leciał zbyt blisko słońca, stopił wosk swoich sztucznych skrzydeł i spadł. Mit o Syzyfie skazanym na wieczne wtaczanie głazu, który przy samym szczycie znów spadał – stąd pojęcie syzyfowej pracy. Mit o Narcyzie, który zachwycił się własną urodą. Mity o Korze i Demeter. Mit o jabłku niezgody i pięknej Helenie, o kowalu Hefajstosie i jego żonie Afrodycie. Mit o Apollu i Marsjaszu,

Funkcje i podział mitów – przykłady

Funkcje mitów: poznawcze – czyli dzięki mitom ludzie wyjaśniali pewne niezrozumiałe zjawiska przyrody, np. burzę z piorunami; światopoglądowe – mity były podstawą wierzeń religijnych; sakralne – mity przedstawiały wzorce rytualnych obrzędów, nakazywały, jak czcić bogów. Mity dzielimy na: mity teogoniczne (o powstawaniu bogów), np. mit o narodzeniu Ateny mity kosmogoniczne (o powstawaniu świata) mity antropogeniczne (o powstawaniu człowieka) mity genealogiczne (o historii rodów), np. mit rodu Labdakidów Zobacz: MIT Najważniejsze mity  

Historia Edypa

Historia Edypa Edyp pochodzi z mitycznego rodu Labdakidów. Jest on synem króla Teb Lajosa, który ściągnął klątwę na ród. Lajos będąc w gościnie na dworze Pelopsa, uwiódł a następnie porzucił jego syna Chrysipposa. Za ten występek Pelops rzucił klątwę na ród Lajosa. Wyrocznia delficka przepowiedziała Lajosowi, że umrze on z ręki syna, który później poślubi swą matkę. Gdy więc urodzi się ów syn, Lajos kazał przekłuć mu stopy i porzucić w górach. Jednak

Scharakteryzuj postać Antygony

Antygona pochodzi z mitycznego ród Labdakidów, nad którym ciążyła klątwa, będąca konsekwencją występku króla Teb Lajosa. Lajos kiedy był u króla Pelopsa uwiódł jego syna. Kiedy go porzucił i chłopak popełnił samobójstwo, ojciec chłopca rzucił klatwę na Lajosa. Wyrocznia delficka przepowiedziała Lajosowi, że dziecko Jokasty zostanie jego zabójcą i ożeni się z własną matką. Jest kochającą córką Edypa i Jokasty, siostrą Ismeny, Polinejkesa, Eteoklesa, narzeczoną Hajmona (syna Kreona). Cechy charakteru Antygona