Posts From redakcja
Zadanie 22 Wisława Szymborska Radość pisania Dokąd biegnie ta napisana sarna przez napisany las? Czy z napisanej wody pić, która jej pyszczek odbije jak kalka? Dlaczego łeb podnosi, czy coś słyszy? Na pożyczonych z prawdy czterech nóżkach wsparta spod moich palców uchem strzyże. Cisza – ten wyraz też szeleści po papierze i rozgarnia spowodowane słowem „las” gałęzie. (…) Na zawsze, jeśli każę, nic się tu nie stanie. Bez mojej woli nawet liść
Jerzy Szaniawski Most Akt pierwszy Obszerna izba w starym murowanym domu. Dom ten był niegdyś karczmą-zajazdem. Tu zbierali się podróżni. Mogli się ogrzać (wielki komin); mogli zjeść (dotychczas stoi lada i kredens – widać resztki szkła i porcelany); mogli w tym domu przenocować – (do pokojów gościnnych wchodzi się po wewnętrznych schodach na piętro). (…) Wieczór. Słychać wiatr i ulewny deszcz.Tomasz kreśli. Janek przygląda się pracy Tomasza z uśmiechem. Marysia dorzuca drew do ognia. TOMASZ oderwawszy
Odpowiedź: Wstęp powinien zawierać: informację o tym, czym jest Fatum, czym było Fatum w przekonaniu starożytnych, synonimy tego pojęcia (np. los), informację o roli, jaką spełniało Fatum w tragedii antycznej. Komentarz: Warto przyjrzeć się tematom kilku wypracowań i zadać sobie pytanie, co powinien zawierać dobry wstęp? Będzie to dobra wprawka przed maturą pisemną. Rozpoczęcie pracy sprawia zazwyczaj najwięcej kłopotów. Pamiętaj, że wstęp nie powinien zawierać zbędnych informacji, ale te, które będą stanowiły wprowadzenie do tematu.
Odpowiedź: Można napisać na przykład: Walorem dzieła jest… Utwór wyróżnia się… Niezaprzeczalną zaletą dzieła jest… Ujemną stronę utworu znajduję w… Szczególną wartość utworu stanowi… Wyznacznikiem dzieła jest… Typowe dla tego utworu jest… Komentarz: Ten zwrot często pojawia się w pracach szkolnych. Nadużywanie i powtarzanie takich schematów językowych obniża poziom pracy. Rada: stwórz sobie spis sformułowań zastępujący zużyte slogany. Zobacz: Zadanie 26. W jaki sposób wyzyskana została wieloznaczność słowa „róża” w wierszu
Tadeusz Różewicz Róża Róża to kwiat albo imię umarłej dziewczyny Różę w ciepłej dłoni można złożyć albo w czarnej ziemi Czerwonowłosa róża krzyczy złotowłosa odeszła w milczeniu Krew uciekła z bladego płatka kształt opuścił suknię dziewczyny Ogrodnik troskliwie krzew pielęgnuje ocalony ojciec szaleje Pięć lat mija od Twojej śmierci kwiat miłości który jest bez cierni Dzisiaj róża rozkwitła w ogrodzie pamięć żywych umarła i wiara Odpowiedź: Róża oznacza kwiat albo imię dziewczyny. Opisana w wierszu dziewczyna o tym
Zbigniew Herbert Pan Cogito o cnocie Nic dziwnego że nie jest oblubienicą prawdziwych mężczyzn generałów atletów władzy despotów (…) mój Boże żeby ona była trochę młodsza trochę ładniejsza (…) ale od niej wionie zapach naftaliny sznuruje usta powtarza wielkie – Nie nieznośna w swoim uporze śmieszna jak strach na wróble jak sen anarchisty jak żywoty świętych Przedstaw sytuację komunikacyjną w wierszu Zbigniewa Herberta Pan Cogito o cnocie. Odpowiedź: Jest to liryka bezpośrednia, podmiot
Gustaw Flaubert, Pani Bovary (…) W istocie, obejrzała się wokół siebie, powoli, jak ktoś zbudzony ze snu; potem głosem wyraźnym poprosiła o lusterko i trwała tak przez chwilę pochylona nad nim, aż póki wielkie łzy nie spłynęły jej z oczu. Wtedy odrzuciła głowę w tył i z westchnieniem opadła na poduszkę. Pierś jej zaczęła dyszeć szybko. Język cały wysunął się z ust; oczy, przewrócone, bladły jak dwie dogasające lampy i zdawała się już nieżywa, gdyby nie boki wstrząsane gwałtownym
Tadeusz Borowski, U nas w Auschwitzu… A tu patrz: najpierw jedna wiejska stodoła pomalowana na biało i – duszą w niej ludzi. Potem cztery większe budynki – dwadzieścia tysięcy jak nic. Bez czarów, bez trucizn, bez hipnozy. Paru ludzi kierujących ruchem, żeby tłoku nie było, i ludzie płyną jak woda z kranu za odkręceniem kurka. Dzieje się to wśród anemicznych drzew zadymionego lasku. Zwykłe ciężarowe samochody podwożą ludzi, wracają jak na taśmie i znów podwożą. Co możesz
Zadanie 30 Wisława Szymborska Recenzja z nie napisanego wiersza W pierwszych słowach utworu Autorka stwierdza, że Ziemia jest mała, Niebo natomiast duże do przesady, A gwiazd, cytuję, „więcej w nim niż trzeba”. (…) Autorkę gnębi myśl o życiu trawionym tak lekko, Jakby go było w zapasie bez dna. O wojnach, które – jej przekornym zdaniem – Przegrywane są zawsze po obydwu stronach. O „państwowieniu się” (sic!) ludzi nad ludźmi. Przez utwór prześwituje intencja moralna.
Zadanie 31 Stanisław Grochowiak Mobile O, zejdź mi w sonet – jest sztywny i złoty, Jakby to Calder ciął wiatr i listki; Rękę przesuniesz, a zmieni się wszystki, Nowe utworzy dla Ciebie ogrody. (…) Kroczysz przez sonet – przez kroje blaszane, A one zawsze zwrócone w twą stronę Piją energię z twych lekkich oddechów… Bo to są wizje zaledwie nazwane, Bo są to formy nieledwie znaczone; Tyle umieją – co zginąć w pośpiechu… Sprawdź w encyklopedii, kto
Franz Kafka, Proces – Powinien był pan zostać w swoim pokoju! Czy Franciszek panu tego nie powiedział? – Ale czego pan chce ode mnie, u licha? – rzekł K., wodząc oczami od nowego nieznajomego do tego, którego nazwano Franciszkiem, a który został w drzwiach. Przez otwarte okno znowu widać było w przeciwległej kamienicy starą kobietę, która z prawdziwie starczą ciekawością podeszła do okna, aby w dalszym ciągu wszystkiemu się przypatrywać. – Ależ chcę widzieć panią Grubach –
Zadanie 34 Napisz notatkę: Jak rozumiesz określenie „dulszczyzna”? W jaki sposób to słowo trafiło do języka polskiego? Odpowiedź: Wyraz „dulszczyzna” pochodzi od nazwiska tytułowej bohaterki dramatu Gabrieli Zapolskiej Moralność pani Dulskiej. „Dulszczyzna” to określenie specyficznego, właściwego drobnomieszczaństwu sposobu bycia, charakteryzującego się obłudą moralną, pretensjonalnością i pozerstwem. Komentarz: Pytanie po części sprawdza Twoją wiedzę z zakresu historii literatury (i to jest ta łatwiejsza część), a po części sprawdza Twoją umiejętność wyjaśniania i tworzenia notatek. Zauważ, że
Pisząc o Mickiewiczu użyj terminów: sugestywny, uzurpować, profetyzm. Odpowiedź: Oda do młodości to ogromnie sugestywny utwór. Konrad uzurpował sobie prawo do rządu dusz i rozmowy z Bogiem. Dziady Mickiewicza są utworem o charakterze profetycznym. Komentarz: Pamiętaj o zasadzie, by nie używać słów, których znaczenia nie jesteś pewien. Dla przypomnienia: sugestywny – przekonujący, wywierający silny wpływ na kogoś uzurpować – przypisywać sobie prawo do czegoś profetyzm – przepowiadanie przyszłości, proroctwo, także jako głoszenie woli
Odpowiedź: Motyw przemijania jest obecny w literaturze i sztuce od początku ich istnienia i ciągle nie traci na popularności. Bo chyba nigdy nie pogodzimy się z tym, że się starzejemy, że umieramy. W średniowieczu śmierć była obecna niemalże na każdym kroku: epidemie sprawiały, że wyludniały się całe wsie i miasta, na porządku dziennym były publiczne egzekucje, traktowano je nawet jako coś w rodzaju rozrywkowego widowiska… Jednym z najpopularniejszych toposów barokowej poezji jest vanitas – czyli refleksja nad marnością
Odpowiedź: Przy większości tematów we wstępie można wykorzystać następujące pomysły: zacząć od cytatu nawiązującego do tematu; zacząć od wyjaśnienia swojego wyboru: dlaczego właśnie ten temat wybrałem? Można pokusić się o ocenę tematu; zacząć od konkretnego przykładu, może to być np. postawa jakiegoś bohatera; zacząć od własnych refleksji na temat problematyki zawartej w temacie. Dobrym pomysłem będzie postawienie pytań, na które postarasz się odpowiedzieć w pracy. Komentarz: Nie ma uniwersalnej recepty na wstęp, są
Odpowiedź: Przykładowe zakończenia: Na zakończenie dodam jeszcze pewną uwagę… Pozwolę sobie zakończyć cytatem z twórczości… Paradoksalnie, zakończenie nie przynosi pewności, jest powrotem do początku, bo stawia kolejne pytania… Ostateczne moje twierdzenie brzmi następująco… Komentarz: Zakończenie jest niezbędnym elementem pracy (nie tylko kompozycyjnym). Pamiętaj, by nie kopiować przemyśleń i zdań, które już wykorzystałeś. Czasem warto wrócić do pytania postawionego w temacie, podsumować wnioski, posłużyć się pytaniem retorycznym itp Zobacz: https://aleklasa.pl/liceum/c238-sztuka-pisania/c298-cwiczenia-w-pisaniu/zadanie-39-przedstaw-sytuacje-komunikacyjna-w-wierszu-tren-fortynbrasa
Zbigniew Herbert Tren Fortynbrasa Dla M.C. Teraz kiedy zostaliśmy sami możemy porozmawiać książę jak mężczyzna z mężczyzną (…) Nigdy nie mogłem myśleć o twoich dłoniach bez uśmiechu i teraz kiedy leżą na kamieniu jak strącone gniazda są tak samo bezbronne jak przedtem To jest właśnie koniec Ręce leżą osobno Szpada leży osobno Osobno głowa i nogi rycerza w miękkich pantoflach (…) Tak czy owak musiałeś zginąć Hamlecie nie byłeś do życia wierzyłeś w kryształowe
Jerzy Andrzejewski, Bramy raju Na czas powszechnej spowiedzi zaprzestano wszelkich pieśni, miał się właśnie ku końcowi trzeci dzień powszechnej spowiedzi i wciąż szli ogromnymi lasami kraju Vendôme, szli bez pieśni i bez dzwonienia w dzwonki, w ciasno stłoczonej gromadzie, tylko monotonny szelest paru tysięcy nóg było słychać, czasem skrzypienie wozów, które zamykały pochód dzieci wioząc te, które zasłabły z wyczerpania lub miały nogi zbyt dotkliwie poranione, aby móc iść pieszo, droga wśród starej puszczy zdawała
Bolesław Prus, Lalka (fragment) Podano sandacza, którego Wokulski zaatakował nożem i widelcem. Panna Florentyna o mało nie zemdlała, panna Izabela spojrzała na sąsiada z pobłażliwą litością, a pan Tomasz… zaczął także jeść sandacza nożem i widelcem. „Jacyście wy głupi” – pomyślał Wokulski czując, że budzi się w nim coś, niby pogarda dla tego towarzystwa. Na domiar odezwała się panna Izabela, zresztą bez cienia złośliwości: – Musi mnie papa kiedy nauczyć, jak się jada ryby nożem. Wokulskiemu
Zadanie 42 Andrzej Bursa Poeta Poeta cierpi za miliony od 10 do 13.20 Od 11.10 uwiera go pęcherz wychodzi rozpina rozporek zapina rozporek Wraca chrząka i apiat cierpi za miliony W jaki sposób opisany jest u Bursy zawód poety? Odpowiedź: Bursa opisuje zawód poety jak zwykłą pracę w biurze, pracę „na godziny”. Jego poeta nie przeżywa uniesień twórczych, nie jest głosem narodu ani piewcą nadzwyczajnych zdarzeń. To zwykły człowiek, ciężko pracujący na życie,
