Posts From redakcja
Odpowiedź: Człowiek oświecenia (postawy zawarte w Odzie…, krytycyzm, nawiązania do mitologii, wiara we współdziałanie). Ideały doby romantyzmu (bunt, wolność, młodość, siła uczuć). Romantyczna krytyka światopoglądu oświeceniowego (pokonaj rozum, mędrców). Młodość jako siła napędowa pokolenia romantyków (przeciw starości). Uniwersalność Ody do młodości – jej aktualność dziś. Komentarz: Przy pisaniu krótkiego wypracowania nie zawsze ma sens opracowywanie szczegółowego planu. Czasami wystarczy po prostu przygotować sobie listę zagadnień, które zamierzasz poruszyć i które powinny wyczerpać
Krzysztof Kamil Baczyński Lasem Chodzę lasem, zostawiam nie ślady, lecz tropy (1) I sapię w wąskiej norze oddechem włochatym. Czy to prawda, że żyłem rybą przed potopem I że jestem dziś wilkiem kochającym kwiaty? Jakże płyną te sosny? śmierć ma zapach ostry. (2) Patrzę wam prosto w oczy, a krok mój jest wiekiem. Gdzie las się kończy nagle fioletowym ostem – – myśliwy z psem, który też był kiedyś człowiekiem. (3) Listopad 1940 (1)
Zadanie 1 Napisz wstęp do tematu: Pieśni Jana Kochanowskiego wyrazem światopoglądu człowieka renesansu. Przykład: (1) Pieśni Jana Kochanowskiego są najpełniejszym wyrazem postawy renesansowej w szesnastowiecznej poezji polskiej. (2) Zawarte są w nich wszystkie najważniejsze elementy renesansowego światopoglądu – można je łatwo wskazać na przykładzie poszczególnych utworów. Zanim to jednak uczynię, chciałbym krótko je opisać. (3) Jednym z ważniejszych czynników wpływających na kształt epoki renesansu był zwrot w stronę sztuki i mitologii antycznej. Artyści renesansowi podejmowali
Napisz wstęp do wypracowania klasowego na temat: Czy Makbet jest bohaterem tragicznym? Przykład: (1) Makbet to główny bohater tragedii Williama Szekspira. W wyniku popełnionych morderstw zdobył tron. Czy był bohaterem tragicznym? Jeżeli tak – to znaczy, że ciążyło nad nim jakieś fatum, przekleństwo losu, które sprawiło, że nie mógł wybrać innej drogi, nawet gdyby chciał. Jeżeli nie – to znaczy, że każda kolejna zbrodnia była jego świadomym wyborem, dokonywanym przez
Propozycja: Kaplica. Ciemno i głucho. Noc. W takiej atmosferze rozgrywa się II część Dziadów. Czytelnik staje się świadkiem dziwnego obrzędu. Dziady to obyczaj pogański. Lud przywołuje zmarłych, by pomóc im odnaleźć drogę do nieba. W tej scenie nie zabraknie zatem gości z zaświatów. Gości z zaświatów należy wymienić. Pokrótce zrelacjonować ich historię, prośby, winy, za które są ukarani, przestrogi, za które przynoszą: dzieci Józio i Rózia, bo życie ich było zbyt słodkie, niepełne, nie zaznały goryczy,
Miłość Nie widziałam cię już od miesiąca. (1) I nic. Jestem może bledsza, (2) trochę śpiąca, trochę bardziej milcząca, lecz widać można żyć bez powietrza. (1) Apostrofa, rodzaj poetyckiego listu (2) O sobie, czyli pierwszoosobowa liryka wyznania. Odpowiedź: Podmiotem lirycznego utworu jest kobieta rozpamiętująca rozstanie z ukochanym. Od czasu ich ostatniego spotkania minął miesiąc. Kobieta analizuje, jakie zmiany dokonały się w niej w tym czasie. Ze zdziwieniem uświadamia sobie, że są one… niewielkie – stała
Władysław Broniewski Ballady i romanse „Słuchaj, dzieweczko! Ona nie słucha… To dzień biały, to miasteczko…” Nie ma miasteczka, nie ma żywego ducha, Po gruzach biega naga, ruda Ryfka, Trzynastoletnie dziecko. To pierwsza strofa znanego wiersza Władysława Broniewskiego Ballady i romanse. Do jakiego utworu odwołuje się poeta? Jak nazwiesz takie odwołanie? Odpowiedź Władysław Broniewski przywołuje, oczywiście, balladę Romantyczność Adama Mickiewicza. Poeta posługuje się tu parafrazą literacką. Komentarz Parafraza literacka jest przeróbką, modyfikacją jakiegoś utworu.
Odpowiedź Wariant 1. – rozpoczynam od ogólnych refleksji na temat miłości. Wariant 2. – zaczynam od odwołania się do słynnej mowy Oscara Wilde’a O miłości, co nie śmie wymówić swojego imienia (lub Hymnu do miłości św. Pawła z Tarsu). Wariant 3. – we wstępie podaję własny lub zaobserwowany przykład niecodziennej realizacji tego uczucia. Komentarz To bardzo przydatne ćwiczenie – kształci styl i pomysłowość. Możliwości jest zawsze kilka. Spróbuj dopisać jeszcze trzy. Spróbuj dokończyć
Zadanie 9 Czego dotyczy refleksja wyrażona w następujących dwóch wersach pochodzących z pierwszej strofy liryku Stanisława Balińskiego pt. „Staw”? Moje lustro, gdy wiążę w nim krawat codziennie, Jest co dzień o noc starsze, smutniejsze o dzień. a) Podmiot liryczny wyraża tęsknotę za utraconym rajem dzieciństwa. b) Dwa zacytowane wersy wyrażają smutek wynikający z refleksji nad przemijaniem. c) Podmiot liryczny pragnie poznać inną rzeczywistość, „przejść na drugą stronę lustra”. d) Podmiot liryczny wyraża niechęć do szarej, monotonnej, nieciekawej codzienności. Odpowiedź b)
List Hanusi Kochany Jerzy mój! Pisę tu stela ten list do tobie, a pisęcy płacę. Świat mię calućki nic nie uwesela, kie w lesie pasę, hnet krowy potracę, bo syćko myślę, kielo nas ozdziela kraju i cy cię tyz jesce zobacę? Kiebyś ty wiedział, jakoś mię zasmucił, mój złociusienki, to byś się haw wrócil Odpowiedź: Jest to tzw. liryka maski (roli). W tytule poeta zdradza, czyją maskę wkłada podmiot liryczny wiersza. Komentarz: Liryka
1. Zastąp słowa „autor” i „bohater” znanymi Ci synonimami. 2. „Uważam, że…” to często powtarzane sformułowanie. Jakich słów użyłbyś zamiennie? Odpowiedź 1. autor to: pisarz, twórca, prozaik, powieściopisarz (odpowiednio – dramaturg czy poeta), mistrz pióra bohatera możemy nazwać inaczej: postacią literacką, postacią wiodącą, główną personą utworu 2. myślę, sądzę, twierdzę, mniemam, że… jestem zdania, że… według mnie, moich poglądów, zapatrywań… Komentarz Bywa, że pisząc wypracowanie, posługujemy się w kółko tymi samymi wyrazami
Nic co się stało pod sklepieniem niebios, Bez Twej woli się nie stało. Jan Kasprowicz, Hymny Kiedy patrzę na Twoje niebiosa, dzieło palców Twoich, na księżyc i gwiazdy, któreś ustanowił Cóż jest człowiek, że pamiętasz o nim, syn człowieczy, że go nawiedzasz? Księga Psalmów, Psalm 8 Nim się przed moją nicością ukorzę Smutno mi, Boże! Juliusz Słowacki, Hymn Odpowiedź: Cytaty można wykorzystać, pisząc pracę na temat relacji: Bóg-człowiek, którą – każdy na
Eliasz (fragment) A Bóg rzekł te słowa: „Chcę ci wyznać to, czego nie wyznam nikomu. Świat mój mija się ze mną! Źle mi w moim domu! Mogłem nieraz przymusić nicość jeszcze młodą Do uśmiechu w mrok inny! Mrok nie był przeszkodą… Gdybym dał inny rozkaz, innych snów narzędzie, Czy byłoby inaczej, niż jest i niż będzie?…” Odpowiedź: Leśmianowski Bóg bardzo różni się od tradycyjnego wizerunku Boga chrześcijańskiego. Wyznaje człowiekowi (prorokowi Eliaszowi) własną słabość i bezradność.
Odpowiedź: Rzeczywistość, która nas otacza bywa złowroga, niezbadana, innym razem przyjazna. Czy to rzeczywistość kształtuje człowieka, czy jest może odwrotnie? Zarówno istota aktywna i formująca swój świat, jak i słabeusz biernie poddający się naciskom otoczenia, są niezaprzeczalnie uwikłani w reguły swojej rzeczywistości. Jest to problem, na który literatura od zawsze żywo reagowała, tym bardziej że rejestr postaw człowieka wobec świata zewnętrznego jest bogaty. Komentarz: Warto wymyślać sobie wstępy do tematów zupełnie teoretycznych lub
Przykład: (1) Biblia to nie tylko szczególna dla naszego kręgu kulturowego księga, którą uważamy za święte, pisane pod Boskim natchnieniem, dzieło. To także arcydzieło literatury, zawierające teksty o charakterze uniwersalnym, a więc takie, które może przyjąć każdy człowiek, niezależnie od czasu i miejsca, w którym żyje. Biblia przynosi odpowiedź na podstawowe pytania, jakie wszyscy sobie zadajemy: skąd wziął się świat?, czym jest zło i dobro?, jaki jest sens życia? i wiele podobnych. (2) Spośród rozmaitych gatunków,
Andrzej Morsztyn Nowe słońce Gdym blisko ciebie, o mój niepokoju, Pałam i ciało w zbytnim tleje znoju. Jak się oddalisz, marznę i z ochłody Zmarzły krwie w żyłach wścinają się lody. Mogą cię tedy nazwać słońcem za to, Że mi przynosisz i zimę i lato. Jakim środkiem stylistycznym (i w jakim celu) posłużył się Andrezj Morsztyn w wierszu Nowe słońce? Odpowiedź: Autor posłużył się hiperbolizacją. Tym sposobem wyolbrzymił i spotęgował swe uczucia do ukochanej, w celu wzmocnienia zabarwienia emocjonalnego.
Przeczytaj liryk Adama Mickiewicza Polały się łzy… Polały się łzy me czyste, rzęsiste, Na me dzieciństwo sielskie, anielskie, Na moją młodość górną i durną, Na mój wiek męski, wiek klęski; Polały się łzy me czyste, rzęsiste. Dokończ zdania: 1. Wiersz jest… 2. W wierszu… 3. Słowa wiersza wyrażają… Możesz posłużyć się sformułowaniami: opis poetycki, wyznanie poetyckie, bezpośrednie wyznanie myśl autora, przesłanie autorskie, refleksja Przykład: Wiersz jest bezpośrednim wyznaniem autora spowodowanym zadumą nad
Odpowiedź Choć filozofia nie jest nauką „praktyczną” i bezpośrednio nie służy postępowi technicznemu czy innym praktycznym dziedzinom, to jednak jest lepsza od nich, ponieważ odnosi się do duchowej sfery człowieka i próbuje odpowiedzieć na podstawowe pytania związane z jego egzystencją. Komentarz To pytanie o interpretację cytatu, więc masz pełne prawo do swojej własnej interpretacji. Pamiętaj jednak, że każda interpretacja, zarówno krótkiego zdania, jak i obszernego utworu, musi być oparta na przesłankach wynikających z tekstu.
Zadanie 20 Sformułuj dwa argumenty za obecnością dzieł Adama Mickiewicza w kanonie lektur szkolnych lub przeciw ich obecności. Odpowiedź: Przeciw: Dzieła Mickiewicza nie przemawiają do współczesnej młodzieży, są za trudne dla przeciętnego licealisty i nie poruszają tematów, które znajdują się w centrum zainteresowania młodzieży. Jest dużo ciekawych książek, o których licealiści chętnie porozmawialiby na lekcjach polskiego, dlaczego więc mają ten cenny czas poświęcać na czytanie i rozmawianie o utworach, które ich nudzą. Za: Mickiewicz to naprawdę
Czesław Miłosz Dar Dzień taki szczęśliwy. Mgła opadła wcześnie, pracowałem w ogrodzie. (1) Kolibry przystawały nad kwiatem kaprifolium. Nie było na ziemi rzeczy, którą chciałbym mieć. Nie znałem nikogo, komu warto byłoby zazdrościć. (2) Co przydarzyło się złego, zapomniałem. Nie wstydziłem się myśleć, że byłem, kim jestem. Nie czułem w ciele żadnego bólu. Prostując się, widziałem niebieskie morze i żagle. (3) (1) Tu ujawnia się podmiot liryczny w 1. osobie, w czasie przeszłym mówi o swoim
