Posts From Zbyszek
Cechy romantyczne i pozytywistyczne w Lalce Prusa. Wstęp „Lalkę” nazywa się powieścią o trzech pokoleniach idealistów lub powieścią o straconych złudzeniach. W tym dziele Prus gorzko podsumowuje nie tylko ideały romantyzmu – w powieści widać także rozczarowanie pozytywizmem, którego Prus był zagorzałym zwolennikiem… Rozwinięcie Zacznijmy od tego, jak Prus rozprawił się z ideałami pozytywizmu: pracą organiczną, pracą u podstaw, scjentyzmem, równouprawnieniem kobiet, asymilacją Żydów… Lalka to powieść realizmu krytycznego, w której Prus dokonał pewnego rodzaju bilansu pozytywizmu. Okazało się,
W świecie lalek Bolesława Prusa, czyli topos teatru świata w Lalce Bolesława Prusa. Wstęp I „Lalkę” najczęściej odczytujemy jako powieść o Warszawie, trzech pokoleniach idealistów, straconych złudzeniach, społeczeństwie polskim po powstaniu albo jako przykład wielkiej powieści realizmu krytycznego. Rzadko patrzymy na tę powieść jako na dzieło filozoficzne dotyczące np. kondycji człowieka. Wstęp II (człowiek ukazany jako marionetka) pojawia się w powieści za sprawą tak, zdawałoby się, poważnego bohatera jak Rzecki, który… bawi
Charakterystyka Bogumiła i Barbary Wstęp I Barbara i Bogumił Niechcicowie – to jedno z najbardziej popularnych literackich małżeństw. Jaką stanowią parę? Czy to małżeństwo z miłości, czy może raczej z rozsądku? „Noce i dnie” to powieść o dwóch zupełnie różnych osobowościach. Chyba trudniej o bardziej wyrazisty kontrast charakterów niż ten, który istnieje między Barbarą a Bogumiłem. Czy mimo dzielących ich różnic są jednak w stanie stworzyć zgrane, zgodne małżeństwo? Wstęp II „Gdyby nie ty (…), nigdy nie wróciłbym do
Przemiany w twórczości Jana Kasprowicza. Odwołaj się do znanych przykładów. Wstęp I Twórczość Jana Kasprowicza możemy podzielić na trzy etapy. Są to: etap społeczny, przełom modernistyczny i postawa franciszkańska. Oczywiście taki podział to pewne uproszczenie… Jednak świadczy on o przemianach osobowości artysty, jego dojrzewaniu wewnętrznym, ewolucji. Wstęp II Jan Kasprowicz najczęściej jawi nam się jako autor hymnu „Dies irae” czy symbolistycznego cyklu czterech sonetów „Krzak dzikiej róży”. Te utwory pochodzą jednak z drugiego
Sylwetki córek w literaturze realizmu – odwołaj się do Ojca Goriot i Nad Niemnem. Wstęp I Czuła, kochająca, pomocna, zawsze blisko rodziców – po prostu idealna córka. Czy takie są córki w literaturze realizmu? Jak zostały przedstawione w „Ojcu Goriot” i „Nad Niemnem”? Wstęp II Miłość rodziców do dzieci bywa ślepa i bezkrytyczna, nie podlegająca dyskusji. Czy wszystkie dzieci na to zasługują? Jak to jest w przypadku Justyny Orzelskiej z „Nad
Ojciec Goriot, tytułowy bohater powieści Honoriusza Balzaka, na tle innych ojców w literaturze. Wstęp I Jan Joachim Goriot, tytułowy bohater powieści Balzaka, jest ojcem dwóch pięknych córek, które udało mu się znakomicie wydać za mąż. Czy to nie wspaniale? Byłoby wspaniale, gdyby córki potrafiły docenić miłość ojca i jego poświęcenie, tymczasem one wstydzą się staruszka i zgłaszają się do niego tylko wtedy, gdy potrzebują od niego pieniędzy na swoje wydatki lub na
Portret szlachty w Potopie – sentyment czy krytyka? Wstęp I Na pytanie postawione w temacie można odpowiedzieć tylko w jeden sposób – oczywiście, że sentyment! Dlaczego tak ostro atakowana przez pisarzy i kulturoznawców kultura sarmacka nie została przez pisarza bezlitośnie skrytykowana? Chyba dlatego, że tak naprawdę była ona pełna uroku i niesłychanie barwna. Choć Sienkiewiczowscy bohaterowie nie byli pozbawieni wad, jak choćby w gorącej wodzie kąpany zawadiaka Kmicic czy kłamczuch, pijak i tchórz Zagłoba, to przecież
Sarmatyzm w XIX w. Wstęp I Główne dzieła XIX-wieczne, w których mamy uwieczniony sarmatyzm, to „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza i „Trylogia” Henryka Sienkiewicza. Oczywiście, możemy również wspomnieć o nieco mniej znanych „Pamiątkach Soplicy” Henryka Rzewuskiego, którego do napisania tego utworu zachęcił sam Adam Mickiewicz. We wszystkich tych dziełach dawna formacja kulturowa, jaką był sarmatyzm, została przedstawiona z nutką nostalgii, a co za tym idzie – została wyidealizowana. Wstęp II W dziejach kultury i literatury polskiej losy postrzegania
Mesjanizm mistyczny a historyczny. Wstęp I „Umęczony naród” czy „zmartwychwstanie Polski” – takie religijne odniesienia do wyrażenia uczuć patriotycznych tkwią w naszej literaturze, a nawet w języku potocznym są od dawna rozpowszechnione. To właśnie romantyczna literatura spopularyzowała te zwroty. Przekonanie o posłannictwie Polski wobec innych narodów było w romantyzmie bardzo potrzebne i popularne – pozwalało znaleźć sens i odrobinę otuchy w czasie niepowodzeń i klęsk, które spadały na Polskę. Wstęp II Jak poradzić sobie po klęsce powstania listopadowego?
Czy można uznać, że tragizm wynika ze świadomości tego, że nie ma rady na sprzeczności życia? Odpowiedz, analizując dwa przykłady literackie. Wstęp I Tragizm nieodłącznie wpisany jest w ludzką kondycję – tak samo jak pozostałe wielkie uczucia. Zakłada przeciwieństwo dwóch równorzędnych racji, pomiędzy którymi nie sposób dokonać słusznego wyboru. Bohater z góry skazany jest więc na przegraną, a każde posunięcie zbliża go nieuchronnie do finalnej katastrofy. Wstęp II Słowo „tragizm” przywodzi na myśl
Wallenrod – rycerz, patriota, mąż. Na czym polega jego tragizm? Wstęp I Co jest ważniejsze – własne szczęście, rodzina, kochająca osoba przy boku czy też spokojna, bezpieczna i szczęśliwa ojczyzna? Konrad Wallenrod „szczęścia nie znalazł w domu, bo go nie było w ojczyźnie”. Ten romantyczny bohater został postawiony przed tragicznym wyborem: własne szczęście albo natychmiastowa pomoc upadającej Litwie, która nie ma szans w otwartej walce zbrojnej z zakonem. Jakkolwiek się zachowa, i tak poniesie klęskę. A to
Rola poezji w życiu narodu według Konrada Wallenroda. Wstęp I Poezja i ci, co ją tworzą, odgrywają niebagatelną rolę w życiu i historii narodów. Wystarczy popatrzeć na losy Konrada Wallenroda – gdy jako dziecko wychowywał się wśród Krzyżaków, to stary pieśniarz Halban rozbudzał w nim miłość do ojczyzny, za pomocą pieśni przybliżał mu obraz Litwy i wzbudzał patriotyczne uczucia. Wstęp II W epoce romantyzmu wskrzeszono starożytny mit poezji tyrtejskiej – zagrzewającej do walki, dającej siłę
Romantyczna koncepcja artysty. Wstęp I „Człowiek zupełnie nietknięty szałem nie wejdzie do świątyni muz” – jakże te słowa Platona pasują do romantycznej wizji artysty! Kimże jest bowiem romantyczny poeta artysta? Zwykłym rzemieślnikiem słowa czy może samotnym śpiewakiem, który nie znajduje zrozumienia u współczesnych? Poetą mesjaszem, który bierze na siebie cierpienia narodu, czy raczej wojownikiem zagrzewającym do walki i dającym wzorce postępowania? Romantyczny artysta – to wybitna jednostka wyobcowana z tłumu, niezrozumiana przez zwykłych
Giaur i Werter – kultowi bohaterowie romantyzmu. Jakie ideały epoki uosabiają swoją postawą? Wstęp Giaur i Werter to najważniejsi chyba bohaterowie wczesnego romantyzmu. Mieli oni wielki wpływ nie tylko na powstające wtedy dzieła literackie, ale i na kulturę, pewną modę obyczajową, postawy czytelników. Rozwinięcie Giaur to tytułowy bohater powieści poetyckiej George’a Byrona. Powieść poetycka, której Byron był mistrzem, to bardzo modny gatunek w romantyzmie. Łączy cechy liryki i epiki. Cechy typowe dla epiki to
Wykaż, że Ballady i romanse Mickiewicza są realizacją programu romantyków. Wstęp Data wydania „Ballad i romansów” – 1822 r., uznawana jest za początek romantyzmu w Polsce. Ten tomik zawiera utwory typowe dla wczesnej fazy romantyzmu w Polsce. Co w rozwinięciu? Ballady i romanse stanowiły praktyczną realizację haseł głoszonych przez romantyków i były ważnym „argumentem” w sporze klasyków z romantykami. Według klasyków ten tomik zawierał same bzdury i wołał o pomstę do nieba… Nie respektował bowiem ducha Poetyki Arystotelesa ani zbioru reguł
Fascynacja średniowieczem w literaturze romantyzmu. Odwołaj się do znanych Ci utworów. Wstęp I Romantyzm przynosi odrodzenie zainteresowania epoką średniowiecza, rycerskimi opowieściami, kultem Matki Boskiej i w ogóle kobiety, a przede wszystkim tajemniczością epoki, powrotem do baśniowości i fantastyki średniowiecznych legend. Wstęp II Po kilku wiekach, kiedy to średniowiecze zostało odrzucone i uznane za epokę ciemną i niewnoszącą nic do kultury, wieki średnie budziły zainteresowanie twórców w dobie romantyzmu. Romantycy upodobali sobie tę epokę, stała się ona
Parada postaci fantastycznych w Balladach i romansach Adama Mickiewicza. Wstęp I Literatura doby romantyzmu bardzo często i bardzo chętnie sięgała do przebogatego świata fantastyki, do zjawisk niezwykłych, nadprzyrodzonych i niemających oparcia w rzeczywistości. Ta fantastyka w literaturze romantyzmu jest związana bardzo często z odwołaniami do wierzeń ludowych. Wstęp II W romantyzmie wykorzystywanie zjawisk niemieszczących się w racjonalnej wizji świata, fantastycznych to nie tylko stylistyczne ozdobniki! Te zjawiska nie tylko dodają kolorytu opisywanym wydarzeniom, ale przede wszystkim
Czy Hymn (Smutno mi, Boże!…) jest klasycznym hymnem? W jaki sposób Słowacki odstępuje od konwencji hymnu? Wstęp I Ten utwór powstał w 1836 r. Poeta zawarł w nim swoje doświadczenia z pierwszego etapu podróży na Wschód. Tytuł zdaje się zapowiadać utwór pochwalny. Hymn to przecież pieśń zawierająca pochwałę bóstwa, wielkich bohaterów czy upersonifikowanych zjawisk lub idei. Cechuje go wzniosły styl; często rozpoczyna się apostrofą. Bez trudu spostrzeżemy, że hymn Słowackiego to hymn wyjątkowy, w którym
Kordian jako dramat o powstaniu listopadowym. Jak Słowacki ocenia powstanie? Wstęp I Z powstaniem listopadowym wiązała się twórczość wielu poetów – były to utwory związane z nurtem poezji tyrtejskiej, zachęcające do walki. Powstawały też utwory podsumowujące powstanie – jednym z takich gorzkich utworów jest dramat pt. „Kordian”. Rozliczenie powstania nie jest jedynym tematem tego dzieła, ale bardzo ważnym. Wstęp II Konsekwencją powstania listopadowego była likwidacja Królestwa Polskiego jako autonomicznego organizmu państwowego, zamknięcie
Udowodnij, że Kordian to utwór o dojrzewaniu. Podaj współczesny przykład takiego utworu. Wstęp I Ważnymi tematami „Kordiana” są, bez wątpienia, ocena powstania listopadowego i polemika z koncepcją mesjanizmu Adama Mickiewicza. To ważne tematy, związane z historią i oceną roli Polski w dziejach Europy. Dramat ukazuje nam jednak portret wyjątkowego człowieka, młodzieńca, który zmaga się z trudami dojrzewania, podejmuje pierwsze dorosłe decyzje i przewartościowania, przeżywa rozczarowanie światem i wartościami, którym dotąd hołdował, buduje siebie od nowa – „Kordian” jest
